سرویس خبری ایران من: در شرایطی که جهان همچنان درگیر تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است، دیدار غیرمنتظره ایلان ماسک، مشاور ارشد دونالد ترامپ، با سفیر ایران در سازمان ملل متحد، توجه محافل سیاسی و رسانه‌ای را به خود جلب کرده است. این دیدار که در فضایی محرمانه در نیویورک برگزار شد، می‌تواند نشانه‌ای از تلاش‌های دیپلماتیک برای گشایش مسیری جدید در روابط دو کشور باشد. گزارش پیش رو، به بررسی ابعاد مختلف این دیدار و واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به آن می‌پردازد.
دیدار محرمانه ماسک و نماینده ایران
به گزارش نیویوزک تایمز:بنا به اظهارات دو مقام ایرانی، ایلان ماسک که از مشاوران نزدیک رئیس‌جمهور منتخب دونالد جی. ترامپ است، روز دوشنبه در نیویورک با امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل دیدار کرد. این نشست که به گفته مقامات با هدف بررسی راهکارهای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن برگزار شد، بیش از یک ساعت به طول انجامید.
این مقامات ایرانی که به دلیل عدم مجوز برای اظهارنظر علنی درباره مسائل سیاسی خواستار حفظ ناشناس ماندن خود شدند، این دیدار را «سازنده» و «نویدبخش» توصیف کردند.
واکنش‌های رسمی به نشست نیویورک
استیون چانگ، مدیر ارتباطات ترامپ، در پاسخ به پرسشی درباره برگزاری این نشست گفت: «ما درباره دیدارهای خصوصی که انجام شده یا نشده اظهارنظر نمی‌کنیم.» ماسک نیز به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخی نداد.
کارولین لویت، سخنگوی دوره انتقالی دولت آتی ترامپ-ونس در بیانیه‌ای اظهار داشت: «مردم آمریکا به این دلیل مجدداً به رئیس‌جمهور ترامپ رأی دادند که به توانایی او در هدایت کشور و برقراری صلح از طریق قدرت در سراسر جهان اعتماد دارند. او پس از بازگشت به کاخ سفید، اقدامات لازم را در این راستا انجام خواهد داد.»
ماسک به عنوان تأثیرگذارترین شهروند غیردولتی در دوره انتقالی ترامپ ظاهر شده و تقریباً در تمام جلسات مصاحبه برای انتصاب افراد در پست‌های دولتی حضور داشته است. در تماس تلفنی هفته گذشته با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، رئیس‌جمهور منتخب گوشی را به این میلیاردر داد. ماسک نقش کلیدی در تأمین امکانات ارتباطی اوکراین در جنگ با روسیه ایفا کرده است.
سابقه تنش‌ها و چشم‌انداز آینده
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، ایالات متحده را از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت‌های جهانی خارج کرد و آن را «توافقی وحشتناک و یک‌طرفه که هرگز نباید منعقد می‌شد» خواند و تحریم‌های سخت اقتصادی علیه درآمدهای نفتی و تراکنش‌های بانکی بین‌المللی ایران اعمال کرد. او همچنین در سال ۲۰۲۰ دستور ترور سردار قاسم سلیمانی، از فرماندهان ارشد ایران را در عراق صادر کرد.
در واکنش به این اقدامات، رهبر معظم ایران هرگونه مذاکره با دولت ترامپ را ممنوع اعلام کرد و مقامات ایرانی سوگند یاد کردند که انتقام شهادت سردار سلیمانی را خواهند گرفت. دادستان‌های فدرال هفته گذشته در پرونده‌ای اعلام کردند که ایران پیش از انتخابات قصد ترور ترامپ را داشته است.
اما پس از پیروزی ترامپ در انتخابات هفته گذشته، بحث‌های علنی در ایران درباره امکان دستیابی به توافقی جدید و پایدارتر با ایالات متحده آغاز شده است. بسیاری از اعضای دولت جدید مسعود پزشکیان از مذاکره حمایت می‌کنند و استدلال می‌کنند که ترامپ به توافق علاقه‌مند است و ممکن است فرصتی برای لغو تحریم‌ها فراهم شود.
بسیاری در جناح محافظه‌کار ایران با تعامل با ترامپ مخالفند و هرگونه مذاکره یا توافق باید به تأیید رهبر معظم، آیت‌الله علی خامنه‌ای برسد. ترامپ حامی سرسخت اسرائیل بوده که از زمان حمله ۷ اکتبر سال گذشته با گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران یعنی حماس و حزب‌الله در حال جنگ است.
روز پنجشنبه، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در پستی در شبکه ایکس نوشت: «اختلافات را می‌توان از طریق همکاری و گفتگو حل کرد. ما توافق کردیم با شجاعت و حسن نیت پیش برویم. ایران هرگز میز مذاکره درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را ترک نکرده است.»
عراقچی این اظهارات را پس از دیدار با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران بیان کرد.
تحلیلگران می‌گویند که با وجود سابقه خصومت با ترامپ، به نظر می‌رسد ایرانی‌ها می‌خواهند درِ دیپلماسی را باز نگه دارند. به گفته آنها، ترامپ نیز علاقه‌مند به نظر می‌رسد.
علی واعظ، مدیر بخش ایران در گروه بین‌المللی بحران می‌گوید: «در مجموع، با ترامپ همه چیز ممکن است. به نظر می‌رسد او به توافق با ایران علاقه‌مند است.» اما به گفته او، برخی مشاوران ممکن است رویکردهای دیگری از جمله افزایش فشار بر ایران را ترجیح دهند.
دو مقام ایرانی گفتند که دیدار با ماسک راهکاری برای ایران فراهم کرده تا از نشست مستقیم با یک مقام آمریکایی اجتناب کند. با این حال، ماسک به زودی نقشی رسمی خواهد داشت. او به عنوان مدیر مشترک یک نهاد جدید کارآمدی دولتی منصوب شده است.
یک مقام وزارت امور خارجه ایران گفت که سفیر ایروانی در این دیدار به ماسک گفته است که باید معافیت‌های تحریمی از خزانه‌داری دریافت کند و برخی از کسب‌وکارهایش را به تهران بیاورد.
نمایندگی ایران در سازمان ملل اعلام کرد که به طور علنی درباره این دیدار اظهارنظر نخواهد کرد.
