سرویس خبری ایران من: حجتالاسلام مصطفی پورمحمدی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در نشست دانشجویی دانشگاه خوارزمی به مناسبت روز دانشجو، به تشریح موضوعات مهم کشور پرداخت. در این سخنرانی، وی با تأکید بر جایگاه ویژه زنان در جامعه و نقش محوری جوانان، به بررسی چالشهای سیاست خارجی، مسئله برجام و راهکارهای پیشرفت کشور پرداخت. این گزارش، محورهای اصلی سخنرانی ایشان را که در قالب پرسش و پاسخ با دانشجویان برگزار شد، بازتاب میدهد.
جایگاه زن در جامعه و تمدن اسلامی
به گزارش ایران من از مرکز اسناد انقلاب اسلامی، حجتالاسلام مصطفی پورمحمدی به دعوت انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه خوارزمی در این دانشگاه حاضر شد و در سخنانی به مناسبت روز دانشجو اظهار داشت: نهاد جامعه متعالی زن است، نهاد جامعه برجسته و جامعهای که روح تعالی میخواهد، زن است. شاخصش زن است. آن خیر کثیر کانونش زن است.
وی در ابتدای سخنان خود در این نشست دانشجویی درمورد جایگاه زن در جامعه گفت: اینکه در تعابیر روایی ما داریم «الجَنَّهُ تَحتَ أقدامِ الاُمَّهاتِ» بهشت زیر پای مادران است، آنچه ما به صورت زیستی تعبیر میکنیم مال دنیا است، آنچه قرآن میگوید و روایات میگوید مال آخرت و بهشت است. بهشت زیر پای انسان فرهیخته است، محور آن نیز زن شایسته است. اگر انسان در جهان به کرامت رسیده، به یُمن بانوان برجسته و شاخص است و اگر اسلام بر همهی ادیان امتیاز دارد به دلیل جایگاهی است که به زنان داده است. به شهادت همهی حقوقدانان بیشترین حقوق زنان در اسلام آمده.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی عنوان کرد: مهمترین موضوع ایران و جهان زن است. من به تناسب زندهترین و مهمترین موضوع جاری جامعه به زن پرداختم. بسیار برای ما مهم است که تعریف حقوقی کامل و متعالی از زن به دست دهیم، و اسلام بهخوبی به این قضیه پرداخته است.
تاریخچه روز دانشجو و اهمیت آن
پورمحمدی بیان کرد: هفته دانشجو را در پیش داریم. ۱۶ آذر روز دانشجو است و خوشحالیم که دانشجویان، نسل فرهیخته و جوانان ما از یک روز پرمفهوم و پرمعنا برخوردارند. مناسبت روز دانشجو قبل از انقلاب انتخاب شده، ما انتخاب نکردیم یعنی مربوط به پس از انقلاب نیست، دلیلش هم روشن است: دانشجویان در سال ۱۳۳۲ در اعتراض به حضور نیکسون در ایران تظاهرات کردند و سه دانشجو شهید شدند. چه کسی این مناسبت را انتخاب کرد من نمیدانم، ولی حتماً محیطهای دانشجویی انتخاب کردهاند که بسیار هم انتخابی شایسته است. یعنی جوان ایرانی به خود، فرهنگ و تمدنش مباهات میکند و در مقابل اشغالگران و متجاوزین میایستد. او فرهنگ خودش را بزرگ میداند و در مقابل فرهنگهای بیگانه (هرچند هم بهظاهر قدرتمند باشد) احساس حقارت نمیکند. خیلی جالب است که روز دانشجوی ما اینچنین انتخاب شده و این نشاندهنده عمق فرهنگی جامعه ایران است.
وی با ذکر این پرسش که چرا انقلاب شد؟ ادامه داد: به نظر من به دو دلیلِ معیاری عمده: زنان و جوانان. اینها موتور پیشرفت و پیروزی انقلاب بودند. وقتی اینها به صحنه آمدند معادله قدرت عوض شد، محاسبات به هم ریخت و نشان داد که جامعه ایران به پا خاسته است.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی اظهار داشت: البته انقلاب دو رکن دیگر هم داشت: آگاهیهای اسلامی و فرهیختگی ایرانی. در طول تاریخ، اسلام با فرهیختگی ایرانی درآمیخته و سبب قدرت اسلام شده است، همه از مستشرق و محققین اسلامی و غیر اسلامی و ایرانی و غیرایرانی به این نکته واقفاند و بر آن شهادت میدهند، یکی از دلایل گسترش اسلام و عمق اسلام آمیختگی ایرانیان با آن بود.
چالشهای سیاست خارجی و مذاکرات بینالمللی
پورمحمدی افزود: امروز چه باید بکنیم؟ مشکلات زیادی در اطراف ما است، نگرانیهای زیادی داریم، فشارهای زیادی است، تضییع های زیادی است، حملات زیادی به ما میشود، موانع فراوانی سر راه ما است، چه کنیم؟ دلیلی که سبب به وجود آمدن انقلاب شد، امروز همان دلیل هم میتواند ما را استحکام ببخشد، تداوم راهمان شود و قدرتمان را تثبیت کند. میدان پیشتازی همچنان زنان و جوانان است. زنان نقطه ضعف و آسیب ایران نیست. کسی فکر نکند ما با چالش زنان در ایران روبهرو هستیم، حتماً تعبیر غلطی است. از این حوادثی هم که این سالها اتفاق افتاده کسی به تحلیلهای انحرافی نرود.
وی خاطرنشان کرد: نقطه قوت امروز ایران زناناند، در این تردیدی نیست و نقطه قوت دیگر امروز ایران جوانان هستند. نگویند جوانان فاصله گرفتهاند. آنها دغدغه دارند، نگراناند، انتقاد هم دارند، با ماها هم برخورد میکنند، خیلی وقتها هم حق با جوانان است. اما این معنیاش نیست که انقلاب از ظرفیت جوانانه تهی شده، هیچوقت اینطور نیست. ما امروز پژواک حرکت جوانانمان را در نسل زد جهانی میبینیم. آنچه دربارهی غزه اتفاق افتاد، پژواک حرکت شماست، بازتابی است از حرکت شما جوانان ایرانی. به این امواج بزرگ جهانی تبدیل شده. است.
پورمحمدی تصریح کرد: نکته دومی که الان در کشور ما وجود دارد الحمدلله یک فرهیختگی است. ببینید همین انتخابات گذشته نشان داد که جامعه زنده، فعال، بانشاط و حساس است. خیلیها البته انتقاد داشتند و دارند، خیلیها به خاطر انتقاداتشان در انتخابات شرکت نکردند. حدود ۵۰ درصد جمعیت شرکت کردند، آخرین نصاب ۵۰ درصد در نُرم انتخاباتی جهان نصاب خوبی است. توجه داشته باشید! ما بیش از این میخواهیم، حق هم این است که این حضور و مشارکت خیلی بالاتر باشد، اما فکر نکنیم نصاب ۵۰ درصد پایین است، بهترین نصابها بین پنجاه ۶۰ درصد است. یک جاهایی رکوردهای ویژهای زده میشود مثلاً در برخی انتخاباتهای خودمان به ۸۲ درصد رسیدیم. به هر حال ۵۰ درصد کم است، حتما باید نصاب را ببریم بالا.
وی یادآور شد: عدهای هم انتقاد داشتند، انتقاد جدی داشتند، با عدم حضورشان پیام را رساندند. این نشان میدهد ملت زنده است. حرف دارد، احساس مسئولیت میکند، دغدغه دارد، نسبت به سرنوشت کشور حساسیت دارد، مراقبت دارد، نقد میکند. باید با نگاه خوب و مثبت این را دید.
چالشهای دیپلماسی و مذاکرات
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی ادامه داد: سعی نکنیم اختلافات را برجسته بکنیم، سعی نکنیم خدایی نکرده حرکتی بکنیم که سنگی جلوی پای این دولتی که امروز توسط مردم انتخاب شده است بیفتد! این از فرهیختگی ایرانی، تعالی، انصاف، عدالتپروری و عدالتخواهی اسلامی به دور است. این از فرهنگ اسلامی و انقلاب اسلامی به دور است. ما به رأی مردم متعهدیم و باید حرکتمان را برای بر آن اساس بگذاریم.
راهکارهای توسعه اقتصادی
وی خاطرنشان کرد: هدف حکمران باید برداشتن فقر و ثروتمند کردن جامعه باشد. جامعهای که از فقر رها میشود عزت دارد، جامعه فقیر جامعه ذلیلی است. نمیشود ما تعریف جامعه عزتمند بکنیم در حالی که از نظر اقتصادی فقیر باشیم، شکل نمیگیرد، توسری میخورد. جوان ما خودش را با جوان جای دیگر مقایسه میکند، با شهروند دیگر مقایسه میکند، احساس حقارت میکند. ما باید این مسئله را تا حد زیادی به شکل منطقی حل بکنیم. اگر موانعی هم سر راهش است توضیح بدهیم.
چشمانداز روابط بینالمللی
پورمحمدی در پاسخ به این پرسش که آیا ترامپ قابل مذاکره است؟ گفت: حالا مگر قرار است کسی الان با ترامپ مذاکره کند؟ این اول کلام است. من به همه روشهای مذاکراتی که تا حالا در ایران بوده است احترام میگذارم. اینها واقعیتهای جامعه ما است، یک تیپ فکر میکند از این روش استفاده کند، یک تیپ دیگر از روش دیگری. نشان داده است هرکدام یک توانی دارند و یک ضعفهایی دارند. امروز اگر بخواهیم در مذاکره برویم باید حواسمان جمع باشد، ضعفهایمان تکرار نشود.
نشست صمیمی حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی با دانشجویان دانشگاه خوارزمی به مناسبت ۱۶ آذر روز دانشجو روز دوشنبه در محل این دانشگاه برگزار شد.
سیاست خارجی و مسئله قدرت
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی عنوان کرد: اگر عدالت در جامعهای حاکم، و ثروت در آن برقرار شد، به طور طبیعی به سمت قدرت میرود و پایداریاش زیاد میشود. الان میدانید چرا ترامپ دارد دست و پا میزند که از جنگ فاصله بگیرد؟ به خاطر اینکه میداند قدرت آمریکا تا امروز نه فقط به توان نظامیاش که به توان اقتصادی، صنعتی و فناوریاش است.
راهبردهای توسعه و پیشرفت
پورمحمدی افزود: ایران قدرتمند باید عقبه قدرت فناوری داشته باشد. وقتی قدرت صنعتی و اقتصادی برود، درآمد سرانه ملی میرود. اینها قدرتساز است. اگر بناست جلوی آمریکا بایستیم باید توانمندی داخلیمان افزایش پیدا کند. اینکه رهبری معظم به اقتصاد مقاومتی و توسعه علمی به طور جدی پایبند هستند، به خاطر تولید قدرت است و این تولید قدرت بسیار بسیار مهم است.
نگاه تاریخی به جایگاه ایران
وی گفت: در آخر صحبتم جملهای را از آیزنهاور به مناسبت ایام روز دانشجو نقل میکنم. آیزنهاور رئیسجمهور آمریکا یک ماه پیش از اینکه به کاخ سفید برود مصاحبهای انجام داده است (۲۷ نوامبر ۱۹۵۲) [۶ آذر ۳۱]. این اولین مصاحبهی مطبوعاتی آیزنهاور پس از انتخاب شدن به رئیسجمهوری بود. ایران در این برهه از شرایط بسیار پایین پس از جنگ جهانی دوم که در اشغال متفقین بود به درآمده، مصدق آمده و نفت را ملی کرده است.
دیدگاههای جهانی درباره ایران
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی افزود: آیزنهاور در همین ایام این مصاحبه را انجام داده که سه سطر آن دربارهی ایران است میخوانم: «گمان نمیکنم منطقهای مهمتر از ایران روی نقشه جغرافیایی جهان وجود داشته باشد، ایران دارای نفت است و همچنین در چهارراه جهان واقع شده است، اگر روزگاری ایران و شوروی باهم کنار آیند، کره زمین جای امنی برای غرب نخواهد بود، همچنین نباید وضعیتی پیش آید که ایران به گذشته دور خود بازگردد و یک قدرت نظامی شود، وای به وقتی که میلیتاریسم ایرانی زنده شود، بروید تاریخ این کشور را بخوانید تا متوجه حرف من بشوید.» هفتاد سال قبل آیزنهاور این حرف را زده است، ترامپ هم امروز همین حرف را می زند.
چالشهای کنونی و راههای پیش رو
پورمحمدی اضافه کرد: آن موقع اینها یک تصویر مبهم از ایران داشتند. امروز در صحنه عمل می بینند. از این جهت همه باهم بر سر ما ریختهاند. الان شرایط خیلی سختی است، اما پیشینه ما نشان داده است تواناییهای ما کم نیست. باید فکر کنیم و با هم بکوشیم، این وضعیت را حفظ کنیم.
درباره وفاق ملی
وی در در پاسخ به این سوال که به نظر شما دولت کنونی بیشتر وفاق ملی داشتند یا وفاق میلی؟ به این شعار وفاق ملی آیا تابه حال عمل شده است؟ نظر شما در این باره چیست؟ اظهار کرد: باید از مردم سوال کنید، این را به نظرم باید برداشت و نگاه عمومی به ما گواهی و شهادت بدهد. اینکه این دولت سعی کرده است در انتخابهای خودش گزینشهایی از غیر تیم خودش داشته باشد روشن است، این کار را کرده است، این که معلوم است. در انتخابهای خودش هم در وزرا و هم در استاندارها انجام شده است اما داستان وفاق دقیقا چگونه باید شکل بگیرد؟
مسئله برجام و مذاکرات
پورمحمدی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه برجام حاصلی برای ما نداشته است، آیا ما باید به دنبال مذاکرات جدید با آمریکا باشیم یا به دنبال احیای مذاکرات قبلی باشیم؟ بیان کرد: ببینید هر مذاکره و قراردادی زمان و تاریخ دارد، کارکرد خاص دارد. ما مسائل امروز خودمان را امروز باید بررسی کنیم. اگر قرارداد قبلی نقطه مثبتی دارد و ما میتوانیم روی آن مانور کنیم و زنده کنیم باید سراغ قرارداد قبلی برویم.
تحلیل شرایط برجام
وی افزود: البته حالا با تغییر است یا با اصلاح است یا با هرچیزی؛ اگر نه که باید برویم دنبال توافقات جدید. مهم منافع امروز ما است. ببینید این خیلی مهم است، بعضی وقتها همه در تاریخ ماندهایم، در حوادث گذشته گیر هستیم، پای ما مثل این که در گل رفته است و نمیتوانیم بیرون بیاییم؛ هر حادثهای، توافقی، مسئلهای زمان دارد، امروز شرایط خاص خودش را دارد، محیط دنیا عوض شده است، اتفاقات جدیدی افتاده است.
نگاه واقعبینانه به شرایط
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی عنوان کرد: این هم که کلی در کشور بگوییم برجام خاصیتی نداشته است، میخواهم بگویم چیزی که بیخاصیت بوده است و به ضرر ملت ایران بوده است، من برجام را مثبت خیلی زیاد نمیدانم، از همان موقع هم که در دولت بودم این را گفتم، حقوق ملت ایران بیش از آن چیزی است که در برجام آمده است، خیلی، اصلا قابل مقایسه نیست آنچه آمده است اما وضعیت مهم است.