سرویس خبری ایران من: تنش‌های دیپلماتیک میان ایران و ایالات متحده با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ وارد مرحله جدیدی شده است. در حالی که مقامات آمریکایی از تأثیرگذاری تحریمها بر اقتصاد ایران سخن می‌گویند، مقامات ایرانی بر شکست سیاست فشار حداکثری تأکید دارند. این گزارش به بررسی آخرین تحولات در روابط دو کشور و چشم‌انداز آینده آن می‌پردازد.
ارزیابی تأثیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران
«ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه به وقت محلی در جمع خبرنگاران در واشنگتن در پاسخ به سوالی درباره تاثیر تحریم های دولت بایدن در ۴ سال گذشته علیه جمهوری اسلامی ایران مدعی شد:«به دلیل ادامه تحریم‌های این دولت، حکومت ایران تنها بخشی کوچک از قیمت بازار را برای نفتی که می‌تواند بفروشد، دریافت می‌کند. »
این مقام وزارت خارجه دولت بایدن همچنین ادعا کرد: « ایران در نتیجه این تحریمها نتوانسته است درآمدهای پیش‌بینی‌شده در بودجه خود را محقق کند و ارزش ریال ایران در پایین‌ترین سطح خود در برابر دلار آمریکا قرار گرفته است.»
سیاست فشار حداکثری و تحریم‌های گسترده
پاتل همچنین مدعی شد: «تحریمها، تعیین و اعمال دقیق آنها، ایجاد موانع در شبکه‌های انتقال مالی، دسترسی ایران به منابع مالی، کالاها، خدمات و فناوری را مختل کرده و توانایی این کشور را برای ادامه اقدامات بی‌ثبات‌کننده در منطقه کاهش داده است.»
این معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که دولت بایدن در روزهای پایانی عمر خود به سر می برد، ادامه داد: «ما در تلاش‌های خود برای افشا و قطع توانایی درآمدزایی ایران ثابت‌قدم خواهیم ماند و این موضوع همچنان یک اولویت برای ایالات متحده، متحدان و شرکای ما و همچنین گروه هفت است.»
متیو (مت) میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پیش از این، اعلام کرده بود: « ما (ایالات متحده آمریکا) از آغاز این دولت بیش از ۶۰۰ تحریم علیه ایرانی و نهادهای ایرانی وضع کرده ایم.برخی از این تحریمها برای حمایت از تروریسم و سایر اقدامات بی‌ثبات‌کننده هستند، اما تعدادی از آنها برای سرکوب مردم ایران هستند.»
آمریکا اردیبهشت سال ۱۳۹۸ به طور یکجانبه و غیرقانونی از برجام خارج شد و شدیدترین تحریمها را علیه ایران به اجرا گذاشت. دولت جو بایدن رئیس جمهور دموکرات کنونی آمریکا نیز با ادامه این تحریم ها به بهانه های مختلف و در راستای رویکرد دوگانه دیپلماسی و فشار، جمهوری اسلامی ایران را تحریم کرده است.
دولت بایدن که مدعی رویکرد دیپلماسی در قبال ایران و تلاش برای بازگشت به برجام بوده، نه تنها موفق به بازگشت به برجام نشد بلکه با تحریم‌های پی در پی به بهانه های برنامه دفاعی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران از جمله موشکی بالستیک، پهپادی، هسته ای و حقوق بشر، در راستای سیاست‌های شکست خورده فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ حرکت کرد.
تغییر در رهبری آمریکا و چشم‌انداز آینده
دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان و رئیس جمهور سابق آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری ۵ نوامبر ۲۰۲۴ (۱۵ آبان ۱۴۰۳) این کشور با کسب۳۱۲ رای الکترال، بر رقیب دموکرات خود، کامالا هریس پیروز شد. ترامپ قرار است به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور آمریکا پس از یک دوره غیرمتوالی، ژانویه سال ۲۰۲۵ (بهمن ماه امسال) سوگند یاد کند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در گزارشی ادعا کرده است که ترامپ قصد دارد در دور دوم ریاست جمهوری خود، کارزار موسوم به «فشار حداکثری» علیه ایران را با هدف محدود کردن صادرات نفت و نفوذ آن در خاورمیانه تشدید کند.
سیاست‌های دور اول دولت ترامپ علیه ایران شامل خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود.
یکی از مقامات سابق کاخ سفید در گفتگو با وال استریت ژورنال به رغم عدم موفقیت واشنگتن در پیشبرد سیاست فشار حداکثری مدعی شد: «من فکر می‌کنم که ما شاهد بازگشت تحریمها خواهیم بود و دولت ترامپ سعی خواهد کرد که خیلی بیشتر چه از نظر دیپلماتیک و چه از لحاظ مالی، ایران را منزوی کند. ایران قطعاً در حال حاضر در موضع ضعف قرار دارد و اکنون فرصتی برای بهره برداری از این ضعف است.»
واکنش ایران به سیاست‌های آمریکا
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران نیز ۲۲ آبان ۱۴۰۳ اعلام کرد: نسخه اول سیاست «فشار حداکثری» لاجرم با «مقاومت حداکثری» مواجه شد و نهایتاً به «شکست حداکثری» برای آمریکا منجر گردید. مدرک می‌خواهید؟ به عنوان فقط یک مثال کافی است وضعیت برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را قبل و بعد از به اصطلاح سیاست «فشار حداکثری» مقایسه کنید.
عراقچی تصریح کرد: تلاش برای اِعمال «نسخه دوم فشار حداکثری» تنها به «نسخه دوم شکست حداکثری» منجر خواهد شد. ایده بهتر آن است که «عقلانیت حداکثری» را امتحان کنید – به نفع همه است.
