سرویس خبری ایران من: در شرایطی که موضوع برنامه هستهای ایران همچنان یکی از مهمترین مسائل بینالمللی به شمار میرود، موضعگیری روسیه به عنوان یکی از اعضای کلیدی شورای امنیت و از طرفهای اصلی برجام، اهمیت ویژهای دارد. اظهارات اخیر ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، درباره نقش آژانس بینالمللی انرژی اتمی و برنامه هستهای ایران، نشاندهنده موضع رسمی مسکو در این زمینه است.
موضع روسیه درباره نظارت آژانس بر برنامه هستهای ایران
به گزارش ایران من، «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه شامگاه چهارشنبه گفت: روسیه از آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) انتظار دارد رویکردی بی طرفانه برای نظارت بر تاسیسات برنامه هستهای ایران اتخاذ کند.
واکنش روسیه به اظهارات گروسی
طبق گزارش خبرگزاری روسی «تاس» سخنگوی دستگاه دیپلماسی روسیه در نشست خبری خود اظهار داشت: «ما انتظار داریم که آژانس بین المللی انرژی اتمی بتواند در چارچوب وظایف فنی خود، بدون دخالت در سیاست، بدون تسلیم شدن در برابر ترفندهای کاملاً انحرافی کشورهای غربی، عینیت و بی طرفی نظارت خود را تضمین کند. ما این را تضمینی ضروری برای همکاری سازنده بین آژانس و ایران میدانیم که همواره از تقویت آن حمایت میکنیم.»
زاخارووا در ادامه به اظهارات ادعایی گروسی مبنی بر «توانایی ایران برای ساخت سلاح هستهای» واکنش نشان داد و گفت: «چنین اظهارات سیاسی و یکجانبه که به امید معرفی آژانس به عنوان همدست و حتی گاهی آغازگر حملات سیاسی به تهران انجام میشود، همیشه یک هدف را دنبال میکند و آن این است که برنامه هستهای ایران را به عنوان تهدید اصلی در غرب آسیا معرفی کند که با هر وسیلهای میتوان با آن مبارزه کرد.»
اظهارات اخیر گروسی درحالی است که او پیشتر اذعان کرده بود که سلاح هستهای در سیاست کلان ایران هیچ جایگاهی ندارد.
در عین حال، همانطور سخنگوی دستگاه دیپلماسی روسیه گوشزد میکند، «غرب در تلاش است تا از مسئولیت نقض فاحش قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و بنبست کنونی در برجام که برای محدودسازی برنامه هستهای ایران اجتناب کند.»
تاریخچه برجام و خروج آمریکا
زاخارووا افزود: «جامعه بینالملل درک روشنی دارد که این کشورهای غربی بودند که در انعقاد مجدد توافقنامه (برجام) خلل ایجاد کردند، درحالی که تهران بارها آمادگی خود را برای بازگشت به پارامترهای برجام اعلام کرده است، اما ایران شروط خود برای بازگشت به برجام را، حرکت متقابل از سوی واشنگتن، بروکسل و لندن اعلام کرده، اما غرب حاضر به همکاری نشده است.»
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه افزود: «معاهده و برجام هیچ محدودیت برای توسعه انرژی هستهای صلحآمیز وجود اعمال نکرده است. این عدم محدودیت مشروط بر این است که تمام فعالیتهای هستهای در کشور تحت کنترل آژانس باشد. برنامه هستهای ایران، تحت شدیدترین نظارت آژانس بوده و همچنان باقی است.»
همانطور که زاخارووا اظهار داشت، دولت «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور وقت آمریکا در سال ۲۰۱۸ با ادعای ناقص بودن توافق هستهای از آن خارج شد. ایران در ازای لغو تحریمهای بینالمللی در این توافق، فعالیتهای هستهای خود را محدود کرد. دولت ترامپ با در پیش گرفتن سیاست «کارزار فشار حداکثری» ضمن بازگردانی تحریمهای پیشین علیه ایران، تا آخرین روزهای خود در کاخ سفید به اعمال تحریمها علیه ایران ادامه داد.
ایران پس از یک سالونیم تحمل تحریمهای آمریکا و بدعهدی کشورهای اروپایی توافق در عمل به تعهداتشان نسبت به کاهش تاثیر تحریمها و عادیسازی روابط تجاری با ایران، اعلام کرد که طبق حق مشروع خود برای اتخاذ تدابیر جبرانی طبق بند ۳۶ برجام، از برخی تعهدات داوطلبانه خود در توافق هستهای فاصله میگیرد. اگرچه، ایران اعلام کرده است در صورتی که اعضای توافق برای احیای آن پایبندی دوجانبه به تعهدات ارائه سیاسی و حسن نیت نشان دهند، آماده نهایی کردن توافقی «خوب» برای لغو کلیه تحریمها است.
چشمانداز آینده مذاکرات هستهای
دولت «جو بایدن» در مارس ۲۰۲۲ مذاکرات وین برای احیای توافق هستهای را به طور غیرمستقیم با ایران و با مشارکت اعضای اصلی این توافق آغاز کرد. اگرچه، این مذاکرات با وجود برخی پیشرفتهای فنی بینتیجه ماند.
ترامپ پس از پیروزی در انتخابات پنجم نوامبر درباره ایران گفته بود نمیخواهد مانع پیشرفت ایران شود، اما مانع هستهای شدن آن خواهد شد.