سرویس خبری ایران من:متن زیر مصاحبهای است با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، که با شبکه تلویزیونی اسکای نیوز انجام شده است. در این گفتگو، موضوعات مهم و حساسی مانند روابط ایران و آمریکا، مذاکرات هستهای، موضع ایران در قبال پیشنهادات ترامپ برای مذاکره، مسئله اسرائیل و فلسطین، و وضعیت متحدان منطقهای ایران مورد بحث قرار میگیرد. این مصاحبه نشاندهنده دیدگاههای رسمی ایران در قبال مسائل مهم بینالمللی و منطقهای است و عراقچی با صراحت به پرسشهای چالشبرانگیز مجری پاسخ میدهد.
عراقچی: ما هیچگاه در برابر تهدید سر تسلیم فرود نمیآوریم. این رویکرد همیشگی ما بوده و در گذشته هم نشان دادهایم. اما زمانی که با احترام با ما برخورد شود، ما هم با احترام پاسخ میدهیم.
مجری: اوضاع خیلی پیچیده شده، درست نمیگویم؟ از یک سو، ترامپ از توافق هستهای که سالها برایش زحمت کشیده شد بیرون آمد و رفتارهای خصمانهای علیه ایران در پیش گرفت. حالا اما میگوید که دلش یک توافق با ایران میخواهد – البته به قول خودش. پس انگار ترامپ میخواهد ورق را برگرداند. حالا سؤال من این است که آیا ایران هم حاضر است صفحهای نو باز کند و در دوران ریاست جمهوری او پای میز مذاکره بنشیند؟
عراقچی: من نمیگویم که امکان توافق جدید یا دور تازهای از گفتگوها وجود ندارد. اما باید به این نکته مهم اشاره کنم که اعتماد امروز ما نسبت به گذشته به مراتب کمتر شده است.
مجری: ولی الان که میگوید خواهان توافق است و معتقد است که میتواند توافق خوبی شکل بگیرد. اگر با احترام جلو بیاید و رفتارش محترمانه باشد، آیا ایران حاضر به مذاکره خواهد بود؟
عراقچی: ببینید، من نمیگویم که این امکان وجود ندارد. مسئله این است که الان فضای بیاعتمادی بین دو طرف خیلی بیشتر از قبل شده و اول باید این فضا تغییر کند. ایران برای ورود دوباره به مذاکرات نیاز به اطمینان خاطر دارد. به نظرم تا رسیدن به چنین شرایطی هنوز راه درازی در پیش است. همانطور که گفتم، ما منتظریم ببینیم چه پیش میآید. بله، توافق چیز خوبی است، اما سؤال اینجاست که چه نوع توافقی؟
مجری: همه منطقه، همه دنیا میدانند که خاورمیانه در آشوب است. همه میدانند که ریشه این تنشها به رابطه ایران و آمریکا برمیگردد، روابطی که سالهاست به چالش کشیده شده. همه چشم به راه هستند. آیا از حرفهای رئیس جمهور جدید، کورسویی از امید برای گفتگو میبینید؟
عراقچی: ببینید، اساس دیپلماسی بر امید استوار است. ما هیچوقت در برابر تلاشهای دیپلماتیک و راهکارهای جدید درِ امید را نمیبندیم. ما قبلاً هم این راه را رفتهایم. توانستیم از مسیر دیپلماسی، این مسئله پیچیده را حل و فصل کنیم. میشود دوباره هم این تجربه را تکرار کرد. ولی انصافاً شرایط الان با گذشته خیلی فرق میکند و به مراتب سختتر شده. طرف مقابل باید قدمهای زیادی بردارد تا بتواند اعتماد ما را دوباره جلب کند.
مجری: پس شما درِ مذاکره را نبستهاید، اما میخواهید از ترامپ و دولتش چیزهای بیشتری بشنوید، درست است؟
عراقچی: البته، تا الان که جز حرفهای قشنگ چیز دیگری نشنیدهایم. و مسلماً حرف زدن به تنهایی کافی نیست.
مجری: شما اواخر سال پیش گفتید: “ما معتقدیم فرصت دیپلماسی هنوز باقی است، هرچند کوتاه، به شرطی که طرفهای مقابل ارادهشان را در عمل نشان دهند. اگر چنین تعهدی نبینیم، راه دیگری در پیش خواهیم گرفت.” این حرف در غرب نگرانیهایی ایجاد کرده. میتوانید بگویید منظورتان از این راه دیگر چیست؟ چون خیلیها میگویند یعنی احتمال دارد ایران از انپیتی خارج شود. واقعاً منظورتان این بود؟
عراقچی: راستش را بخواهید، خودم هم هنوز نمیدانم آن راه جایگزین چه خواهد بود. اما بگذارید این را توضیح دهم و فکر میکنم شما هم متوجه میشوید. ما راه مذاکره و اعتمادسازی را در مورد برنامه هستهای صلحآمیزمان امتحان کردیم. اما نتیجهاش چه شد؟ یک تجربه تلخ. تحریمها دوباره برگشت. حالا شما بگویید راه جایگزین چیست؟ من نمیدانم. صادقانه بگویم، چون هنوز داریم روی آن کار میکنیم. و باید این را هم اضافه کنم که الان در ایران بحثهای جدی دربارهاش در جریان است. این بحثها همه جا داغ است، حتی مردم عادی در کوچه و خیابان هم دربارهاش حرف میزنند.
مجری: خب در خود دولت چه میگذرد؟ بعضیها طرفدار ادامه دیپلماسی هستند، بقیه چه نظری دارند؟
عراقچی: نظرات مختلفی مطرح است. دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. نمیدانم در نهایت کدام دیدگاه غالب خواهد شد، اما فعلاً بحثها ادامه دارد. نکته مهم اینجاست که ما تا ماه اکتبر باید به یک جمعبندی برسیم و تصمیم نهایی را بگیریم. به همین خاطر است که میگویم اکتبر امسال میتواند نقطه حساسی باشد و باید تلاش کنیم به آنجا نرسیم
مجری: پیش از اینکه ادامه بدهیم، بگذارید یک چیز را روشن کنیم. آیا شما حاضرید به ترامپ فرصتی بدهید، دست کم برای شنیدن حرفهایش؟
عراقچی: بله، حتماً.
مجری: اگر با زبان درست و محترمانه پیش بیاید، حاضرید با ترامپ وارد گفتگو شوید؟
عراقچی: در آن زمان تصمیم میگیریم.
مجری: یعنی اگر رویکرد درستی در پیش بگیرد، امکان مذاکره با آمریکا وجود دارد؟
عراقچی: همانطور که عرض کردم، آن موقع تصمیم میگیریم. من نمیگویم که هر پیشنهادی را بدون بررسی رد میکنیم.
مجری: پس احتمال پذیرش وجود دارد؟
عراقچی: طبیعتاً ما هر پیشنهادی را با دقت بررسی میکنیم و دربارهاش به بحث مینشینیم. سابقه نشان داده که ما همیشه تصمیمهای عاقلانه و منطقی گرفتهایم.
مجری: میتوانیم درباره اسرائیل صحبت کنیم؟ وزیر خارجه اسرائیل اخیراً گفته که بهترین فرصت برای حمله به ایران همین الان است، چون به گفته او ایران در ضعیفترین موقعیت خود قرار دارد. ترامپ هم گفته اگر توافقی حاصل نشود، از اسرائیل حمایت خواهد کرد. این مسئله چقدر شما را نگران کرده است؟
عراقچی: ببینید، این حرفها تازگی ندارد. خود آنها هم میدانند که این تهدیدها واقعی نیست، چون از توانمندیهای ما برای پاسخگویی کاملاً آگاه هستند. ما به صراحت اعلام کردهایم که هرگونه تعرض به تأسیسات هستهای ما با واکنش سریع و کوبندهای مواجه خواهد شد. اما بعید میدانم دست به چنین اقدام نسنجیدهای بزنند. این کار واقعاً دیوانگی محض است و میتواند کل منطقه را به آشوب بکشد. اصلاً مایل نیستم در این مورد بیشتر صحبت کنم.
مجری: چرا؟
عراقچی: چون فکر میکنم این یک تهدید واقعی نیست.
مجری: و در همین رابطه، درباره وضعیت اسرائیل و فلسطین و غزه، دیروز ترامپ مطرح کرد که یکی از گزینهها میتواند پاکسازی غزه باشد. او پیشنهاد کرد که فلسطینیها به مکان دیگری منتقل شوند. آیا این موضوع برای ایران خط قرمز محسوب میشود؟ اگر چنین اتفاقی رخ دهد، واکنش ایران چه خواهد بود؟
عراقچی: ببینید، این طرحی است که خیلیها در گذشته سعی کردند پیاده کنند، ولی همگی شکست خوردند. واقعیت این است که نه میشود فلسطین را از نقشه منطقه پاک کرد و نه میشود فلسطینیها را آواره کرد. من یک پیشنهاد دیگر دارم. به جای فلسطینیها، بهتر است اسرائیلیها را به گرینلند منتقل کنند. اینطوری یک تیر و دو نشان میشود. هم مشکل گرینلند حل میشود، هم مسئله اسرائیلیها. به نظرم گرینلند جای مناسبی برایشان خواهد بود.
مجری: یعنی به نظر شما اسرائیلیها حق ندارند در سرزمینی که آن را وطن خود میدانند زندگی کنند؟
عراقچی: ببینید، زندگی حق همه انسانهاست، اما هیچکس حق ندارد سرزمین دیگران را اشغال کند. این سرزمین متعلق به فلسطینیهاست و آنها باید درباره سرزمین و سرنوشت خودشان تصمیم بگیرند.
مجری: به اتفاقات سال گذشته نگاه کنیم؛ حماس تضعیف شد، حزبالله ضربات سنگینی خورد، حسن نصرالله که متحد نزدیک ایران بود از دنیا رفت، اسماعیل هنیه رهبر حماس در همین شهر ترور شد، و بشار اسد متحد شما از قدرت کنار گذاشته شد. آیا منصفانه نیست اگر بگوییم راهبرد شما دیگر جواب نمیدهد؟ آیا وقت آن نرسیده که در سیاستهای منطقهای خود بازنگری اساسی کنید؟
عراقچی: نه، من چنین دیدگاهی ندارم. اینها اتفاقاتی است که در دنیا رخ میدهد.
مجری: صرفاً اتفاقات معمولی؟ ببینید، شما باید بپذیرید که امسال ضربات سنگینی متحمل شدهاید. متحدان کلیدیتان ترور شدهاند. شاهد بودید که گروههای جهادی سنی، متحدان شما را از قدرت کنار زدند. آیا نمیپذیرید که روند تحولات در سال گذشته به نفع ایران نبوده است؟
عراقچی: اجازه بدهید صریح پاسخ شما را بدهم. بله، به محور مقاومت ضربات سنگینی وارد شده، این را قبول دارم. اما یک نکته را فراموش نکنید؛ مقاومت فقط یک جریان نظامی یا سیاسی نیست، بلکه یک مکتب فکری است. این یک آرمان است که همچنان زنده است و نفس میکشد. درست است که حماس و حزبالله آسیب دیدهاند، اما در حال بازسازی خود هستند. چون همانطور که گفتم، مقاومت یک تفکر است، یک اندیشه است، یک آرمان است. این ایدهای است که همیشه زنده خواهد ماند.