سرویس خبری ایران من: یادداشت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در خصوص سیاست فشار حداکثری علیه ایران، ابعاد جدیدی به روابط پیچیده تهران-واشنگتن افزوده است. در این میان، تحلیل پروفسور شیرین هانتر، عضو شورای روابط خارجی آمریکا و متخصص مسائل ایران، درباره راهکارهای پیش روی دو کشور، اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. او با تأکید بر ضرورت گفتگو و پرهیز از رویکردهای تقابلی، چشم‌اندازی واقع‌بینانه از مسیر پیش رو ارائه می‌دهد.
چشم‌انداز سیاست فشار حداکثری
به گزارش ایران من، پروفسور «شیرین هانتر»، عضو شورای روابط خارجی آمریکا معتقد است رفتن به دنبال بمب اتمی معضل امنیتی ایران را حل نمی‌کند. حتی اگر چند بمب بسازد، ایران فاقد قابلیت حمله دوم خواهد بود که برای بازدارندگی پایدار ضروری است. عضو شورای روابط خارجی آمریکا می‌گوید: گفت‌و‌گو و مصالحه با آمریکا بیشتر منافع ایران را تامین می‌کند. زمان آن است که ایران به جای اهداف دست نیافتنی بر منافع خود تمرکز کند.
یادداشت ریاست‌جمهوری و اهداف آن
«دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا شامگاه سه‌شنبه یک «یادداشت ریاست‌جمهوری» را درباره «احیای سیاست فشار حداکثری» علیه ایران امضا کرد. ترامپ به‌منظور آنچه جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و کاهش صادرات نفت آن خوانده، این یادداشت را امضا کرده است. او گفت که درباره امضای این سند «مردد» بوده، با این حال این یادداشت «بسیار سختگیرانه» است. ترامپ گفت: امیدوارم از این (فشار حداکثری) زیاد استفاده نکنیم. باید ببینیم آیا می‌توانیم با ایران به توافق برسیم یا خیر. بر اساس این سند ایران نباید به سلاح هسته‌ای و موشک بالستیک قاره‌پیما دست یابد؛ شبکه تروریستی ایران باید خنثی شود؛ باید با توسعه موشکی و همچنین سایر تسلیحات و توانمندی‌های نامتعارف و متعارف مقابله کرد.
معرفی شیرین هانتر و دیدگاه‌های او
درباره این موضوع، تابناک گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می‌آید. هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ در ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت کرد. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. هانتر همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست. کتاب «روابط ایرانی – عربی، فرایند‌های تنش و سازگاری» از جمله کتاب‌های متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
تحلیل یادداشت ریاست‌جمهوری و چشم‌انداز مذاکرات
ترامپ «یادداشت ریاست جمهوری» در خصوص ایران را امضا کرد. در این سند علاوه بر موضوع هسته‌ای بر خلع سلاح‌های متعارف نیز تاکید شده است و بر مواردی، چون سیاست منطقه‌ای ایران نیز تاکید شده است. یادداشت ترامپ در اصل شرایط دیرینه آمریکا برای رفع تحریم‌ها را تکرار می‌کند. سیاست‌های منطقه‌ای ایران، به‌ویژه موضع ایران در قبال اسرائیل، از بسیاری جهات و باوجود اظهارات مخالف، موانع مهم‌تری برای تفاهم با واشنگتن بوده تا موضوع هسته‌ای. حتی برجام اولین گام برای رسیدگی به مشکلات دیگر بود.
با این حال، تندرو‌ها چه در ایران و چه در آمریکا از بهبود تدریجی روابط جلوگیری کردند و در نهایت ترامپ از برجام خارج شد. اسرائیل خواهان کاهش تنش در روابط ایران و آمریکا نیست و با حفظ تحریم‌ها و فشار‌ها می‌خواهد ایران را بیشتر تضعیف کند. امتناع ایران از گفت‌و‌گو با آمریکا هدیه‌ای به نتانیاهو است.
به سختی می‌توان گفت که این یادداشت تنها یک تاکتیک مذاکره است یا یک گزینه سیاست جدی. با این حال، با توجه به تجربیات گذشته، ایران باید تهدیدات را جدی بگیرد. ترامپ مایل به توافق است، اما بعید است که از اکثر خواسته‌ها دست بکشد. این مسائل تنها در صورتی روشن می‌شود که ایران با آمریکا گفت‌و‌گو کند.
در واقع در مقابل فشار حداکثری آمریکا، ایران نیز اعلام کرد تحت چنین شرایطی حاضر به مذاکره نخواهد بود. امتناع ایران از گفت‌و‌گو با آمریکا مانع بزرگی برای هرگونه توافق احتمالی با واشنگتن بوده است. این موضع ایران فراتر از دوره ریاست جمهوری ترامپ است و به سال‌های اولیه پس از انقلاب ۱۹۷۹ بازمی گردد. در طول سال‌ها، گروه‌هایی که مخالف هرگونه آشتی با ایالات متحده هستند، آنهایی را که معتقد به گفت‌و‌گو با آمریکا هستند، تضعیف کرده‌اند.
من رویکرد ترامپ در قبال ایران را تایید نمی‌کنم و معتقدم که این رویکرد غیر سازنده است. با این حال، از آنجایی که ایران به رهایی از فشار نیاز دارد، باید انعطاف بیشتری از خود نشان دهد و حداقل با گفت‌و‌گو با واشنگتن، احتمالات مرتبط با روابط بهتر و رفع تحریم‌ها را آزمایش کند. غرور بیش از حد می‌تواند برای ایران گران تمام شود.
چشم‌انداز احتمال درگیری نظامی و راهکارهای پیشنهادی
در سند امضای شده علیه ایران، بر فعال سازی مکانیسم ماشه تاکید شده است. افرادی مانند «الیوت آبرامز» دلیل اصلی موضع سخت آمریکا در قبال ایران بوده‌اند. آبرامز یکی از افرادی بود که در سال ۲۰۰۳ راه رسیدن ایران به آمریکا را مسدود کرد. او دوست داشت ایران را به عنوان یک کشور متحد و یکپارچه نابود کند. این یکی دیگر از دلایلی است که ایران باید با آمریکا گفت‌و‌گو کند. حتی اگر اتفاق مهمی رخ ندهد، ایران چیزی را از دست نخواهد داد. ایران تنها کشوری در جهان است که حاضر به مذاکره با آمریکا نیست. حتی نیکلاس مادورو با آمریکایی‌ها صحبت می‌کند.
حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران آخرین راه حل خواهد بود. اول از همه، چنین حمله‌ای می‌تواند پیامد‌هایی برای کل منطقه از نظر آلودگی هسته‌ای داشته باشد. ثانیاً در چنین حالتی ایران مجبور به واکنش می‌شود. این به معنای جنگ منطقه‌ای است؛ بنابراین من شک دارم که ترامپ چنین حمله‌ای را تحریم کند، اما ایران باید چنین تهدید‌هایی را جدی بگیرد. نتانیاهو و ترامپ هر دو غیرقابل پیش بینی هستند.
رفتن به دنبال بمب معضل امنیتی ایران را حل نمی‌کند. حتی اگر چند بمب بسازد، ایران فاقد قابلیت حمله دوم خواهد بود که برای بازدارندگی پایدار ضروری است. گفت‌و‌گو و مصالحه بیشتر برای تامین منافع ایران است. زمان آن است که ایران به جای اهداف دست نیافتنی بر منافع خود تمرکز کند.
