سرویس خبری ایران من: تحولات اخیر در روابط آمریکا و اسرائیل نشان‌دهنده پیچیدگی‌های دیپلماتیک در بحران غزه است. با تصمیم دولت ترامپ برای مذاکره مستقیم با حماس درباره آزادسازی گروگان‌ها، شکافی میان دو متحد استراتژیک پدیدار شده که می‌تواند بر روند صلح و سرنوشت ده‌ها گروگان تأثیرگذار باشد.
تنش‌های دیپلماتیک میان آمریکا و اسرائیل بر سر مذاکرات گروگان‌ها
پس از آنکه آمریکا وارد گفتگوهای مستقیم با حماس درباره گروگان‌های محبوس در غزه شد که یک شهروند آمریکایی نیز در میان آنهاست، تنش‌های کم‌سابقه‌ای میان اسرائیل و دولت دونالد ترامپ در حال نمایان شدن است. با افشای جزئیات گفتگوها میان آدام بوهلر، نماینده ویژه آمریکا در امور گروگان‌ها، و یکی از مقامات ارشد حماس، رهبران اسرائیلی محتاطانه نارضایتی خود را ابراز کردند و اظهار داشتند که حماس یک سازمان تروریستی است که نمی‌توان به حرف‌هایش اعتماد کرد یا آنها را به ظاهر پذیرفت.
بوهلر روز یکشنبه در گفتگوهای تلویزیونی پذیرفت که اسرائیل “دغدغه‌هایی را مطرح کرده”، اما تأکید کرد شنیدن خواسته‌ها و پیشنهادهای حماس سودمند است. او در مصاحبه با شبکه سی‌ان‌ان گفت: “ما نماینده اسرائیل نیستیم. ما منافع ویژه خودمان را پیگیری می‌کنیم.” بیشتر بخوانید: فرستاده آمریکا می‌گوید آتش‌بس جدید در غزه و توافق آزادی گروگان‌ها طی هفته‌های آینده امکان‌پذیر است
واکنش مقامات اسرائیلی به اقدامات آمریکا
تنش بر سر ارتباط بوهلر با حماس، گروهی که آمریکا و دیگر کشورها آن را تروریستی می‌شناسند، نخستین نشانه اختلاف به شمار می‌رود. هرچند ترامپ حمایت خود از اسرائیل را به صراحت اعلام کرده، اما تصمیمات غیرمنتظره رئیس‌جمهور – از جمله غافلگیر کردن متحدان اروپایی با آغاز مذاکرات صلح مستقیم با روسیه – مقامات را نگران کرده است. روز دوشنبه، آوی دیختر – وزیر کشاورزی اسرائیل و عضو کابینه امنیتی – در رادیو اسرائیل آشکارا از بوهلر انتقاد کرد.
دیختر گفت: “این اقدام – حتی اگر با نیت خیر انجام شده باشد – در عمل بسیار نادرست و مشکل‌آفرین است. انجام چنین کارهایی بدون آگاهی و هماهنگی با طرف اسرائیلی بی‌نهایت خطرناک است.” مقامات اسرائیلی بارها گفته‌اند که هر زمان در دوره ریاست‌جمهوری بایدن میان مواضع تل‌آویو و واشنگتن شکاف ایجاد می‌شد، حماس موضع سرسختانه‌تری اتخاذ می‌کرد.
آنها از پیروزی ترامپ در انتخابات نوامبر استقبال کردند و اظهار داشتند که دو کشور در کنار یکدیگر برای درهم شکستن گروه مسلح فلسطینی تلاش خواهند کرد. علی‌رغم گفتگوهای رودررو با حماس، بوهلر روز یکشنبه در چندین شبکه تلویزیونی اسرائیل تأکید کرد که روابط آمریکا و اسرائیل استوار است و خطری آن را تهدید نمی‌کند.
بتسلئل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، روز دوشنبه در گفتگویی رادیویی اظهار داشت: “اسرائیل صد در صد با دولت آمریکا هماهنگ است.” با این وجود، او خاطرنشان کرد که آمریکا نمی‌تواند به نمایندگی از اسرائیلی‌ها پای میز مذاکره بنشیند.
اسموتریچ، از سیاستمداران راست‌گرای تندرو در کابینه نتانیاهو، به تازگی از دیداری که آن را “بسیار ثمربخش” با اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا توصیف کرده، بازگشته است. در دوران بایدن، واشنگتن اسموتریچ را به حاشیه رانده بود و او نتوانسته بود دعوتنامه‌ای برای سفر به آمریکا دریافت کند.
پیشنهادهای حماس و واکنش‌ها به آن
بوهلر در گفتگوهایش با رسانه‌های اسرائیلی اعلام کرد که هدف اصلی او گروگان زنده آمریکایی و چهار پیکر گروگان‌های کشته شده در دست حماس نیست، بلکه هدف، بازگرداندن تمامی گروگان‌هاست. وی افزود که حماس پیشنهاد داده در ازای آتش‌بسی ۱۰ تا ۱۵ ساله، گروگان‌ها را آزاد کرده و سلاح‌های خود را کنار بگذارد.
دیختر چنین سخنانی را نشانه خام‌اندیشی دانست و گفت فرستاده آمریکایی شناخت چندانی از منطقه و ماهیت حماس ندارد. وی تصریح کرد: “به گمانم هر کس تصور می‌کند حماس حاضر به خلع سلاح خواهد شد، نه حماس را می‌شناسد و نه از ایدئولوژی آن آگاه است.” این گروه نظامی اگرچه ممکن است حاضر به چشم‌پوشی از بخشی از قدرت خود باشد، اما هرگز از موشک‌ها و اسلحه‌هایش دست نخواهد کشید.
دور جدید مذاکرات آتش‌بس و چشم‌انداز آینده
گفتگوهای آتش‌بس یک هیئت مذاکره‌کننده اسرائیلی قرار است امروز راهی دوحه شود تا در دور تازه‌ای از گفتگوهای غیرمستقیم با حماس شرکت کند که با میانجیگری مصر، قطر و آمریکا برگزار می‌شود. پیش‌بینی می‌شود استیو ویتکوف، نماینده خاورمیانه‌ای ترامپ، نیز در این نشست حضور یابد.
در همین حال، تل‌آویو اعلام کرده در صورت ضرورت، آماده از سرگیری عملیات نظامی علیه حماس است. با این وجود، بیشتر شهروندان اسرائیلی مخالف بازگشت به جنگ هستند و معتقدند باید اولویت اصلی به آزادسازی ۵۹ گروگان باقی‌مانده داده شود که گمان می‌رود ۲۴ نفر از آنها هنوز در قید حیات باشند. این درگیری در اکتبر ۲۰۲۳ هنگامی آغاز شد که هزاران نیروی حماس به خاک اسرائیل حمله کردند، ۱۲۰۰ نفر را به قتل رساندند و ۲۵۰ تن را به اسارت گرفتند.
بنا بر آمار وزارت بهداشت تحت اداره حماس، واکنش نظامی اسرائیل تاکنون به بهای جان ۴۸ هزار فلسطینی تمام شده است. فاز نخست آتش‌بس ۴۲ روزه بیش از یک هفته پیش به پایان رسید. در این مدت، نزدیک به ۳۳ گروگان در ازای آزادی حدود ۲۰۰۰ زندانی فلسطینی و افزایش کمک‌های بشردوستانه به غزه رها شدند. از آن زمان، تلاش‌ها برای دستیابی به مرحله دوم توافق با بن‌بست روبرو شده، زیرا اسرائیل مانع ورود کمک‌ها به این باریکه ساحلی با جمعیتی بالغ بر دو میلیون نفر شده است.
