سرویس خبری ایران من: در هفتههای اخیر، پرونده هستهای ایران بار دیگر در کانون توجه جامعه بینالمللی قرار گرفته است. با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و ارسال نامهای حاوی ضربالاجل دو ماهه برای دستیابی به توافق هستهای جدید، صحنه دیپلماسی بینالمللی شاهد تحرکات تازهای است. این گزارش به بررسی واکنشها و مواضع مختلف کشورهای درگیر در این موضوع، به ویژه روسیه، چین و ایران میپردازد و چشمانداز آینده مذاکرات هستهای را ترسیم میکند.
موضع روسیه در قبال احیای برجام
به گزارش ایران من، ماریا زاخارووا شامگاه پنجشنبه این سخنان در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات اخیر دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا بیان کرد وی در عین حال گفت: مسکو آماده تعامل سازنده با همه طرف ها در موضوع توافق هسته ای ایران است. این اظهارات پس از آن مطرح شد که پرتال اکسیوس به نقل از منابع خود مدعی شد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در نامه ای به ایران، مهلتی دو ماهه برای انعقاد توافق هسته ای جدید تعیین کرده است. به گزارش ایرنا، سفیر روسیه در تهران ۲۴ بهمن ماه ۱۴۰۳ گفته بود: امیدوار هستیم که مذاکرات درباره توافق هستهای با ایران در قالب گروه ۱ + ۵ ادامه یابد، زیرا بنا بر اطلاعات موجود متأسفانه کشورهای غربی در تلاش هستند روسیه و چین را از این روند کنار بگذارند. آلکسی ددوف افزود: بدون مسکو و پکن، این مذاکرات هرگز به هدف خود نمیرسد و ثمربخش نخواهد بود. به عبارت دیگر، ما طرفدار این هستیم که این قالب ۱+۵ از یک سو و ایران از سوی دیگر حفظ شود.
وزیر امور خارجه روسیه نیز ۲۲ اسفندماه ۱۴۰۳ اعلام کرد: ما از احیای برجام که آمریکاییها در دوره نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ از آن خارج شدند، حمایت میکنیم؛ در این زمینه تماسهایی با کشورهای اروپایی وجود دارد. سرگئی لاوروف این سخنان را در مصاحبه با ماریو نائوفالو، لری جانسون و اندرو ناپولیتانو بلاگرهای آمریکایی و در پاسخ به این سوال که آیا موضوع ایران بخشی از مذاکرات جاری روسیه و آمریکا است؟، بیان کرد. وی همچنین گفت: با مقامات آمریکا درباره وضعیت خلیج فارس و همچنین برنامه جامع اقدام مشترک در مورد برنامه هستهای ایران (برجام) گفتوگو کردیم. وزیر امور خارجه روسیه همچنین اظهار داشت: موضع ما بر ازسرگیری قالب پیش بینی شده در توافق اولیه مصوب شورای امنیت سازمان ملل متحد که شامل فرانسه، آلمان، انگلیس، ایالات متحده، روسیه، چین و ایران ( ۱ + ۵ ) بود، استوار است. لاوروف در پاسخ به پرسشی درباره چشمانداز احیای توافق هستهای جاری یا توافقی دیگر نیز گفت: آمریکا می خواهد توافق هستهای جدید را با الزام ایران به عدم حمایت از تعدادی از گروه ها در خاورمیانه مرتبط کند، اما این گزینه کارساز نخواهد بود. وی ادامه داد: این موضوع نگران کننده است که نشانه هایی وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکاییها تمایل دارند این توافق جدید با شرایط سیاسی همراه باشد که تحت آن ایران متعهد شود که از برخی گروهها در کشورهای منطقه حمایت نکند. وزیر امور خارجه روسیه در این زمینه یادآور شد: همه کشورهای حوزه خلیج فارس فراتر از مرزهای پادشاهی و امارت خود نفوذ دارند. آنها برنامه های بشردوستانه و اقتصادی زیادی را در شمال آفریقا اجرا می کنند. وی ادامه داد: به عنوان مثال در سودان، بحران داخلی این کشور به هر طریقی توسط برخی از بازیگران حوزه خلیج فارس حل میشود. بنابراین من معتقدم شرایطی که در آن همه کشورها به جز ایران حق نفوذ بر سایر کشورهای منطقه را داشته باشند، سناریویی غیرممکن است.
رایزنیهای سهجانبه ایران، روسیه و چین
دو روز بعد، جمعه ۲۴ اسفند ۱۴۰۳، نشستی با حضور معاونان وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه درباره موضوع هسته ای در پکن برگزار شد. به گفته معاون امور حقوقی و بینالمللی وزارت خارجه، در نشست سه جانبه ایران، روسیه و چین تاکید شد هرگونه مذاکره و گفتوگو صرفا ناظر بر موضوع هستهای و رفع تحریمها خواهد بود. «کاظم غریب آبادی» افزود: در این نشست موضوعات مختلفی مورد تاکید قرار گرفتند، که عبارتند از ضرورت خاتمه دادن به تحریمهای غیرقانونی یکجانبه، تاکید بر راهکارهای دیپلماتیک و گفت وگو برای حل مسائل، ضرورت کنار گذاشتن سیاست اعمال تحریمها، فشار و تهدید توسل به زور بود.
نمایندگان روسیه و چین در وین همچنین ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ با «کاظم غریبآبادی» معاون وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و در ادامه نشست سهجانبه پکن، درباره مواضع مشترک سه کشور درباره پرونده هستهای ایران گفتوگو کردند.