این خبر را میتوانید بصورت صوتی گوش دهید
سرویس خبری ایران من: در هفته‌های اخیر، ترکیه با بحران اقتصادی و سیاسی فزاینده‌ای روبرو شده که منجر به کاهش شدید ارزش لیر و سقوط بازار سهام گردیده است. این بحران که با تنش‌های سیاسی داخلی تشدید شده، توجه سرمایه‌گذاران و تحلیلگران جهانی را به خود جلب کرده است.
سقوط تاریخی لیر و واکنش بازار سهام
ارزش لیر ترکیه در آستانه شدیدترین افت هفتگی خود در دو سال اخیر قرار دارد و بازار سهام نیز سقوط چشمگیری را تجربه کرده است. افزایش اضطراری نرخ بهره از سوی بانک مرکزی نیز نتوانسته مانع کاهش ارزش لیر در بحبوحه تنش‌های فزاینده سیاسی شود.
بازداشت یکی از رهبران مخالفان در این هفته، موجب نگرانی سرمایه‌گذاران شد و بازارها را روز چهارشنبه به شدت تحت تأثیر قرار داد. در نتیجه، بانک مرکزی برای جلوگیری از تبدیل گسترده پس‌اندازها به دلار، مداخله کرد.
این ارز در ساعت ۱۱:۲۹ صبح روز جمعه به وقت استانبول، با افت ۰.۵ درصدی به ۳۸ لیر در برابر هر دلار رسید و زیان هفتگی آن را به ۳.۸ درصد رساند که بدترین عملکرد لیر از ژوئن ۲۰۲۳ محسوب می‌شود. شاخص ۱۰۰ بورس استانبول نیز با افت ۷ درصدی همراه شد و باعث فعال شدن مکانیزم توقف خودکار معاملات گردید. این کاهش هفتگی تاکنون حدود ۳۰ میلیارد دلار از ارزش بازار سهام ترکیه را از بین برده است.
مداخله بانک مرکزی و افزایش نرخ بهره
بر اساس گزارش بلومبرگ، بانک‌ها و مؤسسات مالی در اوایل هفته حدود ۹ میلیارد دلار برای کنترل نوسانات نرخ ارز فروختند. هم‌زمان، سیاست‌گذاران روز پنجشنبه به طور غیرمنتظره‌ای نرخ بهره شبانه را افزایش دادند. تحلیلگران گولدمن ساکس معتقدند که این اقدام با هدف جلوگیری از خروج سرمایه از سپرده‌های لیری انجام شده است.
بازداشت اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول که مهم‌ترین رقیب رجب طیب اردوغان محسوب می‌شود، موجی از اعتراضات را در پی داشته است. سرمایه‌گذاران نگرانند که دامنه این اعتراضات آخر هفته گسترش یابد، به‌ویژه که حزب اصلی مخالفان برای عصر جمعه تجمعات گسترده‌تری را برنامه‌ریزی کرده است.
توفان جومرت، تحلیلگر بازارهای نوظهور در بانک BBVA اسپانیا مستقر در لندن، معتقد است که آشفتگی کنونی بازار عمدتاً ناشی از “ریسک‌های سیاسی داخلی” است.
تأثیر تصمیمات مالی و چشم‌انداز آینده
افزایش ۲۰۰ واحدی نرخ بهره شبانه در روز پنجشنبه به سیاست‌گذاران اجازه داد تا هزینه تأمین مالی بانک‌های تجاری را افزایش دهند و از تضعیف بیشتر لیر، که می‌تواند تورم را تشدید کند، جلوگیری کنند. بانک مرکزی همچنین اعلام کرد که برای مدتی نامعلوم، وام‌دهی با نرخ پایه ریپوی یک‌هفته‌ای خود (که در حال حاضر ۴۲.۵ درصد است) را به حالت تعلیق درمی‌آورد.
این تصمیم توانست ثبات نسبی را به بازار برون‌مرزی لیر بازگرداند، به طوری که نرخ استقراض لیر در صبح جمعه به ۸۷ درصد رسید، در حالی که اوایل هفته تا ۱۷۵ درصد هم افزایش یافته بود.
گولدمن ساکس و سایر مؤسسات مالی معتبر احتمال کاهش نرخ بهره در نشست آتی بانک مرکزی در ۱۷ آوریل را بسیار پایین ارزیابی می‌کنند. این پیش‌بینی‌ها ضربه شدیدی به سهام بانک‌ها زده، به طوری که شاخص بانکی BIST در این هفته ۲۲ درصد افت داشته است.
