این خبر را میتوانید بصورت صوتی گوش دهید
سرویس خبری ایران من: تنش میان ایالات متحده و ایران بار دیگر به نقطه اوج خود رسیده است. با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، موضوع برنامه هسته‌ای ایران به یکی از چالش‌های اصلی سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده است. در حالی که ترامپ از یک سو خواهان توافق با ایران است، از سوی دیگر تهدید به اقدام نظامی می‌کند. این گزارش به بررسی آخرین تحولات در روابط پرتنش میان دو کشور می‌پردازد.
آمادگی دوگانه آمریکا: مذاکره یا حمله
در حالی‌که کاخ سفید با جدیت مشغول بررسی پیشنهاد ایران برای گفت‌وگوهای غیرمستقیم هسته‌ای است، ایالات متحده همزمان حضور نظامی خود در خاورمیانه را به‌طور چشمگیری افزایش داده است تا در صورت تصمیم دونالد ترامپ برای اقدام نظامی، آمادگی کامل داشته باشد. دو مقام آمریکایی این موضوع را به پایگاه خبری «اکسیوس» اعلام کرده‌اند.
ترامپ بارها تأکید کرده که توافق را به سایر گزینه‌ها ترجیح می‌دهد، اما هشدار داده که در صورت عدم دستیابی به توافق، «بمباران آغاز خواهد شد». مهلت تعیین‌شده از سوی او محدود است: ترامپ دو ماه به ایران فرصت داده تا توافق حاصل شود، اگرچه مشخص نیست این مهلت دقیقاً از چه زمانی آغاز شده است.
در داخل کاخ سفید، اختلاف‌نظر میان دو جناح همچنان ادامه دارد؛ گروهی بر این باورند که دستیابی به توافق ممکن است، در حالی‌که گروه دیگر مذاکرات را بی‌فایده می‌دانند و خواهان حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران هستند. همزمان، پنتاگون به تقویت گسترده نیروهای خود در منطقه مشغول است. اگر ترامپ اعلام کند که زمان به پایان رسیده، ایالات متحده با نیرویی آماده برای حمله مواجه خواهد بود.
تبادل پیام‌ها و آغاز احتمالی مذاکرات
ترامپ طی روزهای پایانی هفته گذشته، پاسخ رسمی ایران به نامه‌ای که سه هفته پیش برای آیت‌الله علی خامنه‌ای ارسال کرده بود را دریافت کرد.
در حالی‌که رئیس‌جمهور پیشین آمریکا خواستار مذاکرات مستقیم هسته‌ای شده بود، ایران تنها با گفت‌وگوهای غیرمستقیم با میانجیگری عمان موافقت کرده است. به گفته یکی از مقامات آمریکایی، دولت ترامپ بر این باور است که مذاکرات رو در رو شانس بیشتری برای موفقیت دارد، اما در عین حال شیوه پیشنهادی ایران را رد نکرده و با میانجیگری عمان ــ که پیش‌تر نیز چنین نقشی را ایفا کرده بود ــ مخالفتی ندارد. هر دو مقام آمریکایی تأکید کردند که هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده و رایزنی‌های داخلی ادامه دارد. یکی از آن‌ها گفت: «پس از رد و بدل شدن نامه‌ها، اکنون در حال بررسی گام‌های بعدی برای آغاز گفت‌وگو و ایجاد اعتماد با ایران هستیم.»
تنش میان تهران و واشنگتن حتی پیش از تهدید اخیر ترامپ مبنی بر حمله به ایران در صورت شکست مذاکرات، رو به افزایش بود.
واکنش ایران به تهدیدات آمریکا
روز دوشنبه، آیت‌الله خامنه‌ای در واکنش به این تهدید اعلام کرد هرچند بعید می‌داند آمریکا به ایران حمله کند، «اما اگر چنین اقدامی صورت گیرد، بی‌تردید با پاسخی سخت مواجه خواهند شد.» ایران همچنین از طریق سفارت سوئیس ــ که به دلیل فقدان روابط دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن نقش واسطه را ایفا می‌کند ــ اعتراض رسمی خود را ابلاغ کرد و هشدار داد که «قاطعانه و بی‌درنگ به هرگونه تهدیدی پاسخ خواهد داد.»
فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در گفت‌وگو با تلویزیون ایران اظهار داشت: «آمریکا ۱۰ پایگاه و ۵۰ هزار سرباز در منطقه دارد… کسی که در خانه شیشه‌ای زندگی می‌کند، نباید سنگ پرتاب کند.»
علی لاریجانی، مشاور رهبر انقلاب و رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی، تأکید کرد که اگر آمریکا تأسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کند، افکار عمومی در ایران ممکن است دولت را تحت فشار قرار دهد تا سیاست خود را تغییر دهد و به‌سمت ساخت سلاح هسته‌ای گام بردارد.
ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خارج شد و اعلام کرد که راهبرد «فشار حداکثری» او ایران را وادار به پذیرش توافقی بهتر خواهد کرد. با این حال، او در رسیدن به توافق جدید ناکام ماند، همان‌طور که دولت بایدن نیز موفقیتی در این زمینه کسب نکرده است.
در این مدت، ایران به‌طور چشمگیری فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم خود را گسترش داده و اکنون عملاً در آستانه هسته‌ای شدن قرار دارد، اگرچه مقام‌های تهران همواره تأکید کرده‌اند که به‌دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نیستند. ایران همچنین اعلام کرده تمایلی به مذاکره درباره موضوعات غیرهسته‌ای، از جمله برنامه موشکی خود ندارد؛ موضوعی که ترامپ و تیمش خواهان گنجاندن آن در مذاکرات بوده‌اند.
تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه
روز سه‌شنبه، پنتاگون اعلام کرد که نیروها و تجهیزات هوایی بیشتری به منطقه اعزام خواهد کرد و دو ناو هواپیمابر «ترومن» و «وینسون» همچنان در منطقه باقی خواهند ماند.
هفته گذشته، پنتاگون چندین بمب‌افکن پنهان‌کار B-2 را به پایگاه نظامی دیگو گارسیا در اقیانوس هند منتقل کرد؛ اقدامی که به گفته یک مقام آمریکایی «بی‌ارتباط» با ضرب‌الاجل دو ماهه ترامپ به ایران نبوده است. این بمب‌افکن‌ها قادر به حمل بمب‌های سنگرشکن بسیار قوی هستند که در صورت بروز عملیات احتمالی علیه تأسیسات زیرزمینی هسته‌ای ایران، نقشی کلیدی خواهند داشت. شان پارنل، سخنگوی پنتاگون، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «چنانچه ایران یا نیروهای نیابتی‌اش، پرسنل یا منافع آمریکا در منطقه را تهدید کنند، ایالات متحده برای دفاع از نیروهای خود، پاسخ قاطعی خواهد داد.»
یکی از مقامات آمریکایی نیز گفت: «ترامپ به‌دنبال جنگ با ایران نیست، اما برای داشتن اهرم بازدارنده در مذاکرات و نیز آمادگی در صورت شکست گفت‌وگوها و تشدید ناگهانی تنش‌ها، به این تجهیزات نظامی نیاز دارد.»
