سرویس خبری ایران من: در شرایطی که تنش‌های هسته‌ای بین ایران و غرب همچنان ادامه دارد، تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام در جریان است. روسیه به عنوان یکی از اعضای گروه ۱+۴ نقش مهمی در این روند ایفا می‌کند و اخیراً نیز اظهارات متعددی از سوی مقامات روسی و ایرانی درباره آینده مذاکرات و نقش احتمالی میانجی‌ها منتشر شده است. این گزارش به بررسی آخرین تحولات در این زمینه می‌پردازد.
اظهارات سخنگوی کرملین درباره نقش روسیه در مذاکرات
به گزارش ایران من، دیمیتری پسکوف این سخنان را دوشنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۴ در پاسخ به پرسشی درباره احتمال میانجیگری مسکو در مذاکرات تهران و واشنگتن مطرح کرد. وی در این باره گفت: ما در حال رایزنی مداوم با شرکای ایرانی خود از جمله در مورد توافق هسته‌ای هستیم. ما دائماً در تماس و رایزنی در مورد این موضوع هستیم. این روند از جمله در آینده نزدیک ادامه خواهد یافت. سخنگوی کرملین افزود: روسیه آماده است تمام تلاش خود را بکار گیرد و هر کاری که ممکن است برای کمک به حل این مشکل از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک انجام دهد.
نشست سه جانبه ایران، روسیه و چین در مسکو
ساعتی قبل، برخی منابع خبری روسیه به نقل از اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه گزارش دادند: کارشناسان چین و روسیه و ایران سه‌شنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۴ در نشستی سه جانبه در مسکو در مورد جنبه‌های مختلف مرتبط با موضوع هسته‌ای گفت‌وگو می‌کنند. بنا بر این گزارش‌ها، گفت‌وگوی سه جانبه کارشناسان در مسکو به دنبال برگزاری نشست معاونان وزیران امور خارجه سه کشور در پکن و نشست بعدی سفرای سه کشور در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین انجام خواهد شد. این منابع به نقل از بقائی افزودند: آمریکا به پیشنهاد مذاکره غیر مستقیم از سوی ایران پاسخ نداده است؛ عمان از نامزدهای اصلی برای مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا خواهد بود. بنا بر این گزارش‌ها، عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران نیز اعلام کرد: اکنون توپ در زمین آمریکاست که به پیشنهاد جمهوری اسلامی (درباره مذاکرات غیرمستقیم) پاسخ دهد اگرچه ما عجله‌ای نداریم.
دیدگاه مقامات و کارشناسان روسی درباره میانجیگری
پیش از این، سفیر ایران در روسیه در پاسخ به پرسش روزنامه روسی ایزوستیا که آیا تهران، مسکو را به عنوان میانجی در مذاکرات هسته ای می پذیرد، گفت: در مورد روسیه بحث بر سر میانجیگری روسیه نیست، چون روسیه از ابتدای مذاکرات هسته ای که به برجام ختم شد، عضو گروه ۱ + ۵ بود. پس از آنکه آمریکا از برجام خارج شد، روسیه به عنوان یکی از کشورهای ۱ + ۴ بود و هست. وی ادامه داد: ما به صورت منظم با همدیگر رایزنی داریم و می‌دانید که اخیرا هم نشست سه معاون وزیر خارجه ایران، روسیه و چین در پکن برگزار شد و در آنجا ما مفصل گفت‌وگو کردیم و بیانیه بسیار قوی توسط سه کشور منتشر شد. بنابراین ما به طور مستمر با یکدیگر رایزنی می‌کنیم و روسیه را عنصر مهمی می دانیم.
پیش از این، ولادیمیر ساژین، محقق ارشد مؤسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه در گفت و گو با پایگاه خبری NEWS.RU گفت: «روسیه اعلام کرده است که آماده است تا به‌عنوان میانجی در گفت‌وگوهای آمریکا و ایران عمل کند، اما تا کنون جوابی از طرفین دریافت نکرده است.» این شرق شناس در این که تهران و واشنگتن چنین نقشی را به مسکو پیشنهاد دهند، ابراز تردید کرد. ساژین گفت: «ایران و آمریکا تجربه مذاکرات را دارند. به‌خصوص که این مذاکرات اغلب به‌صورت محرمانه بوده است، مانند مذاکرات سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ که قبل از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ بود. در حال حاضر موضوع مذاکرات مستقیم مطرح نیست و آنها از طریق میانجی‌ها انجام خواهند شد. عمان قبلاً این نقش را ایفا کرده و احتمالاً اکنون نیز این‌چنین خواهد بود.»
میخائیل نیژماکوف مدیر پروژه های تحلیلی آژانس ارتباطات سیاسی و اقتصادی روسیه نیز یکشنبه در پاسخ به پرسش پایگاه اینترنتی مطبوعات آزاد روسیه در این باره گفت: ایالات متحده، که روابطش با روسیه هنوز تا حل و فصل مسائل فاصله دارد، ممکن است احتمال چنین میانجیگری توسط کرملین را به عنوان آخرین راه حل به تعویق بیاندازد. نیژماکوف اظهار داشت: هم واشنگتن و هم تهران ممکن است اول از همه به کمک بازیگران منطقه ای برای سازماندهی چنین گفت وگویی متوسل شوند. بی جهت نیست که پاسخ ایران به ترامپ در مارس ۲۰۲۵ با میانجیگری عمان به واشنگتن مخابره شد.
