سرویس خبری ایران من: در شرایط پیچیده سیاسی منطقه خاورمیانه، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که همواره در کانون توجه قرار دارد، مسئله برنامه هسته‌ای ایران و روابط این کشور با آمریکا و اسرائیل است. با بازگشت دونالد ترامپ به عرصه سیاست آمریکا، تحولات تازه‌ای در این پرونده در حال شکل‌گیری است که می‌تواند معادلات منطقه‌ای را تحت تأثیر قرار دهد.
نگرانی‌های اسرائیل از احتمال توافق هسته‌ای
احتمال توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا؛ نگرانی‌هایی در اسرائیل بر اساس گزارش منابع اسرائیلی، احتمال توافق هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده در آینده‌ای نزدیک، باعث شکل‌گیری نگرانی‌هایی در میان مقام‌های ارشد این کشور شده است. این منابع ابراز کرده‌اند که بازگشت دونالد ترامپ به عرصه سیاست ممکن است به امضای توافقی میانه با جمهوری اسلامی منجر شود؛ توافقی که به اعتقاد آنان می‌تواند فضای عملیاتی ارتش اسرائیل برای اقدام نظامی علیه ایران را محدود سازد.
ادعای «فرصت ویژه» برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران
بر پایه ادعاهای مطرح‌شده، ارتش اسرائیل در اواخر ماه اکتبر سال گذشته میلادی شرایطی را تجربه کرده که به گفته آنان «فرصتی ویژه» برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران فراهم کرده بود. در آن مقطع، منابع نزدیک به نهادهای نظامی اسرائیل اعلام کردند که سامانه‌های پدافند هوایی اس-۳۰۰ ایران با موفقیت از کار انداخته شده و مسیر برای عملیات هوایی هموار شده بود.
با وجود آنکه ایران همچنان دارای سامانه‌های دفاع هوایی است، این منابع می‌گویند توان فعلی این سیستم‌ها برای مقابله با جنگنده‌های پیشرفته اسرائیلی محدود است. آنان همچنین تأکید کرده‌اند که در وضعیت کنونی، گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس در موقعیتی نیستند که بتوانند پاسخ نظامی گسترده‌ای برای حمایت از ایران ارائه دهند.
مقام‌های امنیتی اسرائیلی طی ماه‌های گذشته نسبت به احتمال حمایت ترامپ از اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران ابراز امیدواری کرده بودند. از دید آنان، چنین حمله‌ای می‌توانست در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۵ انجام شود.
دیدگاه‌های متفاوت درباره سیاست ترامپ در قبال ایران
با این حال، تحلیل‌گران اسرائیلی بر این باورند که سخنان ضد و نقیض دونالد ترامپ—از جمله تهدید به واکنش سخت علیه ایران و همزمان، ابراز تمایل به مذاکره—نشان‌دهنده احتمال شکل‌گیری توافقی محدود میان واشنگتن و تهران است. این دسته از تحلیل‌گران معتقدند توافقی از این دست، نه‌تنها مسئله هسته‌ای ایران را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند فرصت‌های استراتژیک اسرائیل را نیز از بین ببرد.
در مقابل، برخی دیگر از منابع در تل‌آویو خوش‌بین‌ترند و معتقدند که ترامپ به‌خوبی از پیامدهای چنین توافقی آگاه است و در نهایت، ممکن است یا به اقدام نظامی چراغ سبز دهد یا ایران را برای پذیرش توافقی سخت‌گیرانه‌تر از نسخه سال ۲۰۱۵ تحت فشار قرار دهد.
در عین حال، مقام‌های اطلاعاتی و سیاسی اسرائیل انتظار دارند که در ماه آوریل تحولاتی مهم در روند پرونده هسته‌ای ایران رخ دهد. هرچند این احتمال نیز مطرح است که جهت‌گیری نهایی ترامپ در قبال ایران تا تابستان مشخص نشود.
آخرین تحولات در مذاکرات هسته‌ای و موضع کشورهای اروپایی
در سطح بین‌المللی نیز سه کشور اروپایی—بریتانیا، آلمان و فرانسه—مهلت زمانی مشخصی برای تهران تعیین کرده‌اند. بر اساس اعلام آن‌ها، اگر تا ماه ژوئن پیشرفت معناداری در روند مذاکرات حاصل نشود، مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی که در چارچوب توافق برجام پیش‌بینی شده، فعال خواهد شد.
در همین حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که دور تازه‌ای از گفت‌وگوها میان ایران و آمریکا از روز شنبه در عمان آغاز می‌شود. هنوز مشخص نیست که این مذاکرات به‌صورت مستقیم برگزار خواهد شد یا با واسطه‌گری عمان ادامه خواهد یافت.
آخرین دور گفت‌وگوهای جدی میان تهران و واشنگتن، پیش از حمله هفتم اکتبر حماس انجام شد. پس از آن، فضای سیاسی در آمریکا ادامه مذاکرات را برای دولت بایدن دشوار ساخت.
دولت بایدن از زمان آغاز به کار خود اعلام کرده بود که قصد دارد توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را احیا کند؛ توافقی که در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ و پس از افشای اسنادی توسط اسرائیل که ادعا می‌کرد ایران در مورد ماهیت برنامه هسته‌ای خود شفاف عمل نکرده، کنار گذاشته شد.
در چند نوبت، از جمله در تابستان سال ۲۰۲۲، نشانه‌هایی از نزدیک شدن دو طرف به توافق جدید به چشم می‌خورد. اما این تلاش‌ها یا با عقب‌نشینی طرف ایرانی متوقف شد یا تحت‌تأثیر رویدادهایی نظیر ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین، از مسیر خود خارج شد.
