سرویس خبری ایران من: در هفته‌های اخیر، تحولات مهمی در روابط ایران و آمریکا رخ داده است که نشان‌دهنده تلاش‌های جدی دو طرف برای حل مسائل هسته‌ای از طریق دیپلماسی است. پس از سال‌ها تنش، اکنون روزنه‌های امید برای احیای گفت‌وگوها و دستیابی به توافقی جدید گشوده شده است. این مذاکرات می‌تواند نقطه عطفی در روابط دو کشور و ثبات منطقه‌ای باشد.
احتمال ادامه مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در رم؛ دیدار بی‌سابقه در سطح وزیر منابع آگاه می‌گویند دور دوم گفت‌وگوهای هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده ممکن است روز شنبه آینده در شهر رم برگزار شود. این گفت‌وگوها که با میانجی‌گری عمان آغاز شده، اکنون وارد مرحله‌ای تازه شده که احتمال برگزاری آن به‌صورت مستقیم در حال بررسی است.
زمینه مذاکرات و اهداف طرفین
نخستین دور مذاکرات هفته گذشته در عمان برگزار شد و به گفته منابع نزدیک به کاخ سفید، ایالات متحده از نتایج اولیه آن رضایت داشته است. در این مذاکرات، یکی از اهداف اصلی آمریکا، انتقال از قالب غیرمستقیم – از طریق میانجی‌ها – به گفت‌وگوی مستقیم میان مقام‌های دو کشور بود. بر همین اساس، پیشنهاد برگزاری دور دوم در رم از سوی واشنگتن ارائه شده است.
دیداری کم‌سابقه میان عراقچی و ویتکوف
یکی از محورهای اصلی در تحولات اخیر، دیدار مستقیم عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، با استیو ویتکوف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا بود. این دیدار که شنبه گذشته برگزار شد، حدود ۴۵ دقیقه به طول انجامید؛ زمانی طولانی‌تر از آنچه به‌صورت رسمی اعلام شده بود. به گفته منابع مطلع، این گفت‌وگو که در سطح وزیر و بدون واسطه انجام شد، از نظر سطح سیاسی، بی‌سابقه‌ترین تماس مستقیم ایران و آمریکا در هشت سال گذشته محسوب می‌شود.
این منبع، فضای جلسه را «جدی، سازنده و مهم» توصیف کرده است، با وجود آن‌که فضای آغازین مذاکرات با بی‌اعتمادی همراه بود. طرف ایرانی، با اشاره به خروج دولت دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام)، نسبت به تکرار چنین تصمیماتی در آینده ابراز نگرانی کرده است. در مقابل، مقامات آمریکایی نیز نسبت به اهداف واقعی ایران در خصوص برنامه هسته‌ای تردیدهایی مطرح کرده‌اند.
واکنش‌ها و هماهنگی‌های منطقه‌ای پس از مذاکرات
پس از پایان گفت‌وگوها، استیو ویتکوف با رئیس‌جمهور ترامپ دیدار کرده و او را در جریان جزئیات مذاکرات قرار داده است. همچنین او با ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل نیز رایزنی‌هایی داشته است. بنا بر گزارش‌ها، اسرائیل همچنان نسبت به روند مذاکرات و احتمال دستیابی به توافق، با دیده تردید می‌نگرد و از واشنگتن خواسته است که در صورت شکست گفت‌وگوها، گزینه‌های جایگزین به‌ویژه گزینه نظامی را در نظر داشته باشد.
علاوه بر این، ویتکوف در گفت‌وگو با مقاماتی از کشورهای حوزه خلیج فارس حمایت ضمنی آن‌ها از مسیر دیپلماسی را دریافت کرده است. عباس عراقچی نیز با وزرای خارجه قطر، کویت و مصر تماس گرفته و آن‌ها را در جریان آخرین تحولات قرار داده است.
بر اساس گزارش‌های موجود، یکی از اصلی‌ترین محورهای اختلاف، سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران است. منابع نزدیک به مذاکرات می‌گویند آمریکا از تهران خواسته است که در آینده نزدیک گام‌هایی برای کاهش تنش بردارد؛ از جمله «رقیق‌سازی» بخشی از ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد. به گزارش کارشناسان، این میزان برای تولید چند بمب اتمی کفایت می‌کند.
در سوی مقابل، ایران خواستار رفع تحریم‌ها به‌عنوان هدف اصلی خود در این گفت‌وگوهاست. سخنگوی وزارت خارجه ایران تأکید کرده که بازگشت به توافق تنها در صورتی ممکن است که تحریم‌های اقتصادی برداشته شوند.
مرحله بعدی گفت‌وگوها و نظارت آژانس بین‌المللی
اگرچه مذاکرات در دور نخست به‌صورت غیرمستقیم برگزار شد، اما احتمال دارد که گفت‌وگوهای دور دوم در رم به‌صورت مستقیم و با حضور نمایندگان دو کشور در یک اتاق برگزار شود. در این دور نیز، عمانی‌ها همچنان نقش تسهیل‌گر را ایفا خواهند کرد.
در عین حال، گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پیش از آغاز دور دوم مذاکرات، به تهران سفر خواهد کرد. این سفر با هدف بررسی وضعیت نظارت و راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران در دستور کار قرار گرفته است.
