سرویس خبری ایران من: ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، روز پنجشنبه برای نخستین‌بار چین را به ارسال مستقیم تسلیحات به روسیه متهم کرد و گفت پکن در حال تأمین سلاح و باروت برای مسکو است.
او در یک نشست خبری اعلام کرد که دولت اوکراین اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان می‌دهد برخی از تسلیحات در خاک روسیه و با مشارکت مستقیم چینی‌ها تولید می‌شوند. زلنسکی وعده داد که هفته آینده جزئیات بیشتری از این همکاری منتشر خواهد شد.
چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، در طول سه سال جنگ روسیه علیه اوکراین، روابط اقتصادی نزدیکی با مسکو داشته است؛ اما همواره تلاش کرده در مجامع بین‌المللی خود را بی‌طرف نشان دهد و هرگونه نقش‌آفرینی در این جنگ را رد کرده است. با این حال، اگر ادعای زلنسکی تأیید شود، ارسال تسلیحات از سوی چین برای روسیه به‌معنای تغییر اساسی در موضع ادعایی بی‌طرفی پکن خواهد بود.
زلنسکی در این نشست مطبوعاتی در کی‌یف گفت: «ما به شواهدی دست یافته‌ایم که نشان می‌دهد چین سلاح‌هایی، به‌ویژه در حوزه توپخانه، در اختیار فدراسیون روسیه قرار می‌دهد.» او البته مشخص نکرد که منظورش از «توپخانه»، مهمات، سامانه‌های شلیک، یا هر دو مورد است.
اوکراین همچنین معتقد است که نمایندگانی از چین به‌طور مستقیم در خطوط تولید تسلیحات در خاک روسیه مشارکت دارند. زلنسکی این ادعا را مطرح کرد اما وارد جزئیات بیشتری نشد.
در واکنش به این اظهارات، هنوز واکنش رسمی از سوی دولت چین منتشر نشده است. سخنان زلنسکی در ساعات پایانی شب به وقت پکن بیان شد و خبرگزاری رویترز اعلام کرده که موفق به دریافت نظر رسمی مقامات چینی در این زمینه نشده است.
با این حال، «لین جیان»، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، هفته گذشته در اظهاراتی درباره جنگ اوکراین گفت: «مایلم تأکید کنم که چین آغازگر این بحران نبوده و در آن مشارکتی ندارد. ما از راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز قاطعانه حمایت کرده و به‌دنبال ترویج صلح هستیم.»
پشت‌صحنه تنش‌ها؛ قولی که زیر پا گذاشته شد؟
زلنسکی در ادامه صحبت‌هایش گفت که در جریان این جنگ، با «شی جین‌پینگ»، رئیس‌جمهور چین، صحبت کرده و مستقیماً از او درباره احتمال ارسال سلاح به روسیه پرسیده است. به گفته زلنسکی، «شی» در آن گفت‌وگو به‌صراحت وعده داده بود که چین هیچ‌گونه تسلیحاتی در اختیار روسیه قرار نخواهد داد.
شبکه متحدان روسیه در میدان جنگ
در حالی‌که زلنسکی نسبت به حمایت احتمالی چین از روسیه هشدار می‌دهد، مسکو در ماه‌های گذشته از پشتیبانی نظامی دو کشور دیگر، یعنی ایران و کره شمالی نیز بهره برده است. مقامات اوکراینی می‌گویند تهران پهپادهای دوربردی را برای حمله به مناطق پشت‌جبهه تأمین کرده و پیونگ‌یانگ نیز با ارسال هزاران گلوله توپخانه، موشک و حتی نیرو، نقش فعالی در حمایت از روسیه ایفا کرده است.
طولانی شدن جنگ و تبدیل آن به یک درگیری فرسایشی باعث شده که دسترسی به منابع نظامی خارجی برای طرفین اهمیت حیاتی پیدا کند؛ چراکه هر دو طرف در تلاش‌اند با سلاح و نیروهای بیشتر، موازنه میدان جنگ را به نفع خود تغییر دهند.
بازداشت چینی‌ها در خط مقدم؛ شعله‌ور شدن تنش‌ها
روابط چین و اوکراین پیش از این هم رو به تیرگی رفته بود. چندی پیش، زلنسکی خبر از بازداشت دو تبعه چینی داد که گفته می‌شود در حال جنگیدن در صفوف ارتش روسیه بوده‌اند.
او همچنین مدعی شد که دولت او اطلاعاتی درباره ۱۵۵ شهروند چینی در اختیار دارد که به‌عنوان نیروهای رزمی برای ارتش روسیه علیه اوکراین می‌جنگند. به گفته زلنسکی، این افراد از طریق شبکه‌های اجتماعی جذب شده‌اند و دولت چین از این موضوع آگاه است.
اوکراین اکنون تلاش می‌کند مشخص کند که آیا این افراد صرفاً مزدور هستند یا اینکه به‌طور مستقیم از دولت پکن دستور می‌گیرند.
موضع رسمی چین: صلح، نه جنگ
در واکنش به این اتهامات، پکن در هفته گذشته مجدداً بر حمایت خود از تلاش‌های صلح‌آمیز تأکید کرد و از طرفین خواست از «اظهارات غیرمسئولانه» خودداری کنند. این موضع‌گیری به‌طور ضمنی پاسخی به ادعاهای زلنسکی درباره نقش شهروندان چینی در جنگ اوکراین تلقی شد.
در همین حال، دو مقام آمریکایی آگاه از ارزیابی‌های اطلاعاتی ایالات متحده، به همراه یک مقام سابق اطلاعاتی غربی به رویترز گفته‌اند که به باور آنان، شهروندان چینی حاضر در میدان جنگ مزدورانی هستند که به‌نظر نمی‌رسد ارتباط مستقیمی با دولت چین داشته باشند.
چین و روسیه تنها چند روز پیش از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، از «مشارکت استراتژیک بدون محدودیت» میان دو کشور پرده برداشتند؛ توافقی که حالا زیر سایه اتهام ارسال تسلیحات، به‌شدت زیر سؤال رفته است.
