سرویس خبری ایران من: در میان تنشهای فزاینده بینالمللی، ایران گامی تازه در مسیر مذاکرات هستهای برداشته است. این اقدام در شرایطی صورت میگیرد که فشارهای اقتصادی ناشی از تحریمها بر اقتصاد ایران سایه افکنده و روابط دیپلماتیک در منطقه با چالشهای جدی روبرو شده است. پیشنهاد جدید ایران میتواند نقطه عطفی در مسیر احیای توافق هستهای باشد.
جزئیات طرح سهمرحلهای ایران برای احیای برجام
ایران طرح توافق هستهای سهمرحلهای به آمریکا پیشنهاد داد منابع دیپلماتیک اعلام کردهاند ایران روز شنبه طرحی سهمرحلهای برای احیای توافق هستهای ارائه داده که بر اساس آن، سطح غنیسازی اورانیوم به همان سقفی بازمیگردد که در توافق سال ۲۰۱۵ تعیین شده بود؛ در مقابل، آمریکا نیز گامبهگام تحریمها را لغو میکند.
به گفته سه منبع مطلع از مذاکرات، این پیشنهاد توسط عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در جریان گفتوگو با استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا، در عمان ارائه شده است.
مراحل اجرایی طرح پیشنهادی
در مرحله اول این طرح، ایران متعهد میشود بهطور موقت غنیسازی اورانیوم را تا سطح ۳.۶۷ درصد کاهش دهد؛ سطحی که در توافق هستهای برجام تعیین شده بود. در ازای آن، ایالات متحده اجازه دسترسی ایران به بخشی از داراییهای ارزی مسدود شده را صادر کرده و صادرات محدود نفت را آزاد خواهد کرد.
در مرحله دوم، واشنگتن بخشی دیگر از تحریمها را لغو میکند و از فعالسازی تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری به عمل میآورد. همزمان، ایران نیز اجازه بازرسی مجدد آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تاسیسات هستهای خود را صادر میکند و اجرای “پروتکل الحاقی” را از سر میگیرد؛ پروتکلی که امکان بازرسی سرزده از سایتهای اعلامنشده را به بازرسان آژانس میدهد.
در گام نهایی، ایران ذخایر اورانیوم غنیشده خود را به کشور ثالث منتقل خواهد کرد. در مقابل، کنگره آمریکا به توافق هستهای رأی تأیید میدهد و دولت ترامپ کلیه تحریمهای اولیه و ثانویه علیه ایران را لغو خواهد کرد.
اهداف پنهان و واکنشهای متناقض
با این حال، منابع مطلع هشدار دادهاند که موافقت رهبر جمهوری اسلامی با ورود به این مذاکرات، نه از سر تمایل به توافق، بلکه با هدف «خرید زمان» برای بازسازی زیرساختهای دفاعی ایران صورت گرفته است؛ زیرساختهایی که طی حملات اسرائیل در اکتبر گذشته بهشدت آسیب دیدهاند. به گفته این منابع، هدف تهران از این تأخیر، بازسازی سامانههای پدافند هوایی و احیای ظرفیت تولید موشکهای سطحبهسطح بوده است.
نکته قابلتوجه دیگر، واکنش مثبت ویتکوف به این پیشنهاد بود که حتی برخی اعضای تیم مذاکرهکننده ایران را شگفتزده کرد.
او روز دوشنبه در سخنانی تأکید کرد که هدف دولت آمریکا نه نابودی کامل برنامه هستهای ایران، بلکه محدودسازی آن است؛ بهویژه از طریق کاهش سطح غنیسازی اورانیوم و اعمال بازرسیهای دقیق برای جلوگیری از حرکت بهسوی تولید سلاح هستهای.
اما تنها یک روز بعد، لحن ویتکوف تغییر کرد. او اعلام کرد که هرگونه توافق احتمالی باید شامل توقف کامل و دائمی برنامه غنیسازی هستهای و همچنین فعالیتهای مرتبط با تسلیحات باشد.