سرویس خبری ایران من: تنش میان اسرائیل و ایران در ماههای اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در حالی که مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا با میانجیگری عمان در جریان است، اسرائیل همچنان گزینههای نظامی علیه تاسیسات هستهای ایران را بررسی میکند. این وضعیت پیچیده، توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرده و نگرانیهایی را درباره احتمال درگیری نظامی جدید در منطقه به وجود آورده است.
موضع آمریکا: تمایل به حل دیپلماتیک و عدم حمایت از اقدام نظامی فوری
با وجود آنکه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، صراحتاً اعلام کرده که واشنگتن در حال حاضر تمایلی به حمایت از حمله نظامی به ایران ندارد، اما تلآویو همچنان احتمال اقدام نظامی محدود علیه تاسیسات هستهای ایران را منتفی نمیداند.
یک مقام اسرائیلی و دو منبع آگاه دیگر به رویترز گفتهاند که اسرائیل در ماههای اخیر گزینههایی برای حمله به زیرساختهای هستهای ایران را بررسی کرده و حتی برخی از این سناریوها به کاخ سفید نیز ارائه شدهاند.
مقامات اسرائیلی همواره تأکید کردهاند که اجازه نخواهند داد تهران به سلاح هستهای دست یابد. نتانیاهو هم گفته است که هرگونه مذاکره با ایران، تنها در صورتی پذیرفتنی است که به برچیدن کامل برنامه هستهای این کشور منجر شود.
طرحهای نظامی اسرائیل علیه تاسیسات هستهای ایران
در حالی که روز شنبه، دور دوم مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا با میانجیگری عمان در رم برگزار میشود، برخی منابع از ادامه بررسی طرحهای نظامی در سطح عالی در اسرائیل خبر میدهند.
این طرحها شامل ترکیبی از حملات هوایی و عملیات ویژه زمینی است که هدف آن به تعویق انداختن پیشرفتهای هستهای ایران برای چند ماه یا حتی بیش از یک سال عنوان شده. برخی از این سناریوها برای بازه زمانی اواخر بهار و تابستان طراحی شدهاند.
روزنامه نیویورکتایمز در گزارشی فاش کرد که ترامپ در دیدار اخیر خود با نتانیاهو در کاخ سفید، به او اطلاع داده که آمریکا فعلاً اولویت را به مسیر دیپلماسی میدهد و از حمایت مستقیم از هرگونه اقدام نظامی علیه ایران خودداری میکند.
با این حال، برخی مقامات اسرائیلی معتقدند میتوان حملهای محدودتر و کمهزینهتر انجام داد که نیاز کمتری به همراهی یا پشتیبانی آمریکا داشته باشد. این گزینهها بهمراتب کوچکتر و محدودتر از طرحهایی هستند که پیشتر به واشنگتن پیشنهاد شده بود.
چالشهای پیش رو و واکنشهای احتمالی
با آغاز دور تازه مذاکرات، هنوز روشن نیست که اسرائیل چه زمانی، و آیا اساساً، قصد دارد به این مسیر نظامی وارد شود یا خیر. اقدام یکجانبه اسرائیل میتواند نهتنها روابط نزدیک نتانیاهو با ترامپ را تحتالشعاع قرار دهد، بلکه ممکن است حمایت گستردهتر ایالات متحده از اسرائیل را هم در معرض خطر قرار دهد.
برخی از طرحهای کنونی، پیش از این نیز در دوران دولت بایدن مطرح شده بود، اما به گفته دو مقام پیشین آمریکایی، اغلب آنها نیازمند همکاری مستقیم آمریکا در زمینه اطلاعاتی و نظامی بودند. همچنین اسرائیل از واشنگتن خواسته در صورت بروز پاسخ نظامی از سوی ایران، از این کشور حمایت دفاعی کند.
شورای امنیت ملی آمریکا در پاسخ به سوالات رویترز، به اظهارات اخیر ترامپ اشاره کرد. او گفته بود: «ما اسرائیل را از اقدام نظامی بازنداشتهایم، اما فعلاً برای حمایت از چنین حملهای عجلهای نداریم.»
ترامپ در ادامه گفت: «ایران میتواند کشوری بزرگ باشد و بدون خونریزی، مسیر خوبی را طی کند. این گزینه مطلوب ماست. اما اگر گزینه دومی وجود داشته باشد، به نظر من برای ایران بسیار خطرناک خواهد بود. با این حال، فکر میکنم ایران میخواهد مذاکره کند.»
دفتر نخستوزیر اسرائیل تاکنون به این گزارش واکنشی نشان نداده است. با این حال، یک مقام بلندپایه اسرائیلی به رویترز گفت که هنوز تصمیم نهایی درباره اجرای حمله به ایران اتخاذ نشده است.
در تهران نیز واکنشهایی نسبت به تحرکات نظامی اسرائیل نشان داده شده. یک مقام ارشد امنیتی ایرانی به رویترز گفت: «ما اطلاعات موثق داریم که اسرائیل به دنبال اجرای یک حمله بزرگ به تاسیسات هستهای ایران است. این موضوع نهتنها ناشی از شکست روند دیپلماسی در مهار برنامه هستهای ایران است، بلکه بخشی از نیاز نتانیاهو به یک بحران خارجی برای بقای سیاسیاش نیز محسوب میشود.»
او هشدار داد: «چنانچه اسرائیل دست به اقدام نظامی بزند، پاسخ ایران شدید، قاطع و غیرقابل پیشبینی خواهد بود.»