سرویس خبری ایران من: داشتن نگاهی واقع‌بینانه به همسایگان و قدرت‌های منطقه‌ای از ضروریات سیاست خارجی کارآمد است. محمدجواد ظریف، دیپلمات کهنه‌کار و وزیر امور خارجه پیشین ایران، در سخنرانی خود به مسئله “شناخت” در روابط بین‌المللی پرداخت. او با تمرکز بر روابط ایران و روسیه، لزوم تعامل راهبردی و به دور از احساسات با این همسایه قدرتمند را تأکید کرد.
چالش‌های شناختی در سیاست خارجی ایران
به گزارش ایران من، «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه پیشین به عنوان دومین سخنران این نشست، روز سعدی (یک اردیبهشت) را گرامی داشت. او گفت: «روز سعدی، آموزگار انسانیت، را گرامی می‌داریم. همچنین باعث تاسف است که امروز شاهد درگذشت آزادمردترین پاپ تاریخ هستیم.»
او افزود: «پاپ از کشیش‌هایی بودند که همیشه در مکتب الهیات آزادی‌بخش فعالیت می‌کردند. درگذشت ایشان را به مسیحیان کاتولیک و هم‌وطنان مسیحی تسلیت می‌گویم.»
برخی توقعات ما از کنشگران بین‌المللی براساس تصورات غیرواقعی است
ظریف تأکید کرد: «ما در ایران با مسئله مهم شناخت مواجهیم. این مسئله فقط مختص ایران نیست، اما در ایران هم وجود دارد.»
او ادامه داد: «مشکل شناخت و اشتباهات شناختی ریشه بسیاری از تصمیم‌های غلط و توقعات نابجاست. توقعات ما از کنشگران بین‌المللی، بر اساس تصوراتی غیرواقعی شکل می‌گیرد.»
ظریف توضیح داد: «همین تصورات غیرواقع‌بینانه باعث عشق و نفرت‌هایی می‌شود که خیلی زود به همدیگر تبدیل می‌شوند. دوستان طرفدار روسیه، با یک حرکت از سوی روس‌ها به ضدروس تبدیل می‌شوند. این بیشتر به خاطر عدم شناخت است.»
ضرورت روابط راهبردی با روسیه
وزیر خارجه پیشین خاطرنشان کرد: «روسیه همسایه ماست و همیشه خواهد بود. این واقعیتی است که ما باید بر اساس شناختی واقع‌بینانه با این کشور تعامل کنیم.»
او افزود: «هرچه روابط ما با غرب بهتر یا بدتر شود، روابط‌مان با روسیه به عنوان همسایه باید راهبردی باشد. عشق و نفرت‌های احساسی نباید وارد این معادله واقعی روابط همسایگی شوند.»
ظریف تأکید کرد: «ما نیازمند روابط خوب با همه همسایگان‌مان هستیم. روسیه به عنوان همسایه قدرتمند، یک شریک راهبردی برای ایران است. اما این شراکت باید بر اساس چشمان باز و با شناخت دقیق از روسیه شکل گیرد.»
سیاست خارجی باید بر اساس شناخت‌های واقع‌بینانه پیگیری شود
این استاد دانشگاه با اشاره به کتاب مهدی سنایی گفت: «آقای دکتر سنایی دو ویژگی خاص دارند: محقق دانشمند در حوزه روس‌شناسی هستند و محقق روابط بین‌الملل هستند.»
ظریف افزود: «ایشان نگرش‌های معقولی در مورد روابط بین‌الملل دارند و واقعاً روس‌شناس هستند. روسیه را هم از نگاه آکادمیک و هم از نگاه مشاهدات میدانی خوب می‌شناسند.»
او گفت: «سنایی در حال حاضر هم روسیه و هم کشورهای مشترک‌المنافع را به خوبی می‌شناسد و این مزیتی است که ویژگی دوم ایشان را مشخص کرده است.»
ظریف در ادامه گفت: «با احترام به همه سفرای جمهوری اسلامی ایران، به ویژه سفرای ایران در روسیه، آقای دکتر سنایی موفق‌ترین سفیر ایران در روسیه بودند.»
او افزود: «من این سعادت را داشتم که از هشت سال وزارت خود، شش سال ایشان سفیر ایران در روسیه بودند. این نشان می‌دهد عمل دیپلماتیک ایشان با شناختی واقع‌بینانه از روسیه همراه بوده است.»
تحولات روسیه در دوران پساجنگ سرد
این تحلیلگر روابط بین‌الملل خاطرنشان کرد: «روسیه در دوران پساجنگ سرد حداقل دو دوره متمایز را تجربه کرده است.»
ظریف توضیح داد: «بازگشت روسیه به ملی‌گرایی روسی یا محافظه‌کاری، علاوه بر دلایل تاریخی، بازخوردی به نوع برخورد غرب با روسیه است.»
او افزود: «روسیه در دوره یلتسین تقریباً تمام مسیر را برای غربی شدن پیمود. اما با واکنشی بسیار نامناسب از سوی غرب مواجه شد.»
ظریف در پایان گفت: «این شاید پایه سیاسی بازگشت عقیدتی به نومحافظه‌کاری روسیه باشد که در پوتین می‌بینیم. او این را بازگشت به محافظه‌کاری می‌نامد تا با نئوکان‌های آمریکایی یکی نشود. در این حرکت، مبانی قابل توجهی نیز وجود دارد.»
