سرویس خبری ایران من: در عصر ارتباطات امروز، هر ملتی باید کشورهای تأثیرگذار را دقیق بشناسد. روسیه به عنوان قدرتی مهم و همسایه شمالی ایران، همواره در تحولات منطقه نقشی پررنگ داشته است. با این حال، ما عمدتاً فقط جنبه‌های سیاسی و امنیتی روسیه را می‌شناسیم. بُعد فرهنگی و فکری این کشور کمتر توجه ما را جلب کرده است. این نشست، اندیشه سیاسی روسیه، به ویژه مفهوم نومحافظه‌کاری روسی و اهمیت آن برای ایران را بررسی می‌کند.
ضرورت آشنایی با اندیشه سیاسی روسیه
به گزارش ایران من، در ابتدای این نشست «مهدی سنائی» نویسنده کتاب گفت: «من باور دارم ما در شناخت جهان پیرامون با چالش و دشواری مواجه هستیم.»
او افزود: «این مشکل در جامعه ما دو دلیل اصلی دارد. کشورهایی مانند ما که صاحب تمدن و تاریخ بلندی هستند، بیشتر به آموختن خود مشغولند. آنها برهه‌های درخشان تاریخ خود را یادآوری می‌کنند. شاید به همین دلیل، آموختن درباره جهان پیرامون در اولویت آنها قرار نمی‌گیرد.»
سنایی ادامه داد: «جامعه‌شناسان معتقدند شناخت جهان پیرامون فقط برای شناخت جهان مهم نیست. این شناخت در خودآگاهی نسبت به هویت فردی و ملی هر کشوری نیز اهمیت دارد. این موضوع در دنیای به هم پیوسته امروز اهمیت بیشتری دارد.»
او تصریح کرد: «یکی از اهداف عمده این کتاب، فراهم آوردن فرصتی برای شناخت پیرامون، به ویژه روسیه است. روسیه، کشوری گسترده با تاریخی هزارساله است. این کشور در چند قرن اخیر در تحولات جهان تأثیر گذاشته است. می‌توان گفت این کتاب ترکیبی از تجربیات، مطالعات و پژوهش‌های من است.»
آموختن فلسفه و اندیشه سیاسی روسیه در ایران یک ضرورت است
این استاد دانشگاه تاکید کرد: «آموختن فلسفه و اندیشه سیاسی روسیه برای کشور ما بسیار مهم است. شناخت ما از روسیه بیشتر سیاسی، امنیتی و تا حدی نظامی است.»
سنایی توضیح داد: «البته در گذشته این‌طور نبوده است. تا یک قرن پیش، پیوندهای فرهنگی، مردمی و تجاری گسترده‌ای بین ایران و امپراتوری روسیه وجود داشت. اما با شکل‌گیری شوروی، این شناخت بیشتر به حوزه سیاسی، امنیتی و نظامی محدود شد.»
او افزود: «در ایران کمتر به جریان‌های فکری، فلسفی و اندیشه سیاسی روسیه پرداخته‌اند. ترجمه‌های محدودی مانند کتاب “متفکران روس” یا برخی آثار بردیایف در ایران منتشر شده است. اما تألیف یا ترجمه جدی درباره فلسفه سیاسی روسیه کمتر دیده می‌شود.»
عروسک‌های روسی؛ استعاره‌ای برای تاریخ روسیه
سنایی در ادامه خاطرنشان کرد: «این کتاب به این واقعیت می‌پردازد که تاریخ روسیه و تحولات آن مانند عروسک‌های روسی است. هر بار که یکی را باز می‌کنی، چیز جدیدی پیدا می‌کنی. حتی خود روس‌ها نیز به این موضوع اذعان می‌کنند.»
او گفت: «من با اشتیاق این کتاب را تألیف کردم. همانطور که در پیشگفتار کتاب آورده‌ام، نام کتاب و محتوا و فهرست آن به ذهن خودم رسیده است.»
سنایی درباره عنوان کتاب توضیح داد: «گرایش محافظه‌کاری روسیه پدیده‌ای شناخته شده و تأثیرگذار در تاریخ روسیه است. من بازآفرینی آن در عصر جدید و دو دهه گذشته را “نومحافظه‌کاری” نامیده‌ام. این نومحافظه‌کاری با نومحافظه‌کاری مرسوم نئوکان‌ها در آمریکا و غرب تفاوت دارد.»
پیوند تاریخی اندیشه‌های سیاسی ایران و روسیه
معاون سیاسی رئیس جمهور گفت: «محافظه‌کاری روسی در اصل تحت تأثیر محافظه‌کاری اروپا شکل گرفته است. لیبرالیسم روسی نیز از لیبرالیسم اروپا تأثیر پذیرفته و محافظه‌کاری در واکنش به آن به وجود آمده است.»
او افزود: «در کتاب اشاره کرده‌ام همان دانشگاه‌ها، فرهنگستان‌ها و پژوهشکده‌هایی که در قرن هجدهم لیبرالیسم و تجدد را در روسیه بنیان گذاشتند، بعدها به محل تولید محافظه‌کاری روسی و نهضت‌های ضد لیبرالیسم تبدیل شدند. این روند بعداً به شکل‌گیری شوروی انجامید و تقریباً نزدیک به دو قرن ادامه یافت.»
سنایی در پایان این بخش از سخنانش گفت: «اندیشه سیاسی روسیه با تاریخ و فرهنگ ایران نیز پیوند دارد و شباهت‌های آنها کم نیست. توسعه و تجدد در ایران از توسعه در روسیه تأثیر پذیرفته است. روسیه یکی از راه‌های اصلی ارتباط ایران با اروپا بوده است. می‌توان گفت ایران هم بخشی از موضوع این کتاب است.»
