سرویس خبری ایران من: مذاکرات ایران با آمریکا موضوع بحث داغ رسانه‌ها شده است. سعید خطیب‌زاده، معاون وزیر امور خارجه، دیدگاه‌های مهمی درباره این مذاکرات بیان کرده است. او بر اهمیت حفظ منافع ملی و عدم اعتماد به طرف مقابل تأکید می‌کند. دستگاه دیپلماسی ایران با رویکردی حرفهای این مذاکرات را پیش می‌برد.
تحلیل دیپلماسی ایران در مذاکرات بین‌المللی
به گزارش ایران من، «سعید خطیب‌زاده» معاون وزیر و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه شامگاه سه‌شنبه ۲ اردیبهشت در گفت‌وگویی تلویزیونی با موضوع این پرسش که «آیا میتوان به تعهدات آمریکا در مذاکرات اعتماد کرد» و در پاسخ به این سوال که این مذاکرات چه وجه تمایزی با مذاکرات پیشین دارد و چه میزان به آن خوشبین یا بدبین هستید، گفت: اصلا موضوع اعتماد نیست؛ ما در هیچ گفت‌وگو و مذاکره‌ای در عرصه بین‌الملل با اعتماد وارد نمی‌شویم.
ما براساس حقوق حقه خود و براساس معیارهایی که در آن ها راستی آزمایی و امکان سنجی هایی وجود دارد دست به اقدام می‌زنیم. هیچ مذاکره کننده ای که کمی به فضای بین الملل آگاه باشد، اساس هیچ مذاکره ای را بر اساس اعتماد نمی‌چیند. البته آنچه یک مذاکره را بسیار خطرناک می‌کند، این است که مبتنی بر بی اعتمادی های قبلی باشد یا اینکه صرفا بخواهد براساس یک سری ساده اندیشی‌ها پیش برود.
متاسفانه آنچه ما از سوی ایالات متحده در ۴۰ ساله گذشته دیدیم، مدام بر این بی‌اعتمادی ها افزوده است.
وی ادامه داد: ما تقریبا نمیتوانیم بگوییم که در برهه‌ای و زمانه مشخصی از طرف آمریکایی، کارهای اعتمادساز دیدیم. لذا درس اولی که هر مذاکره کننده‌ای فرامی‌گیرد این افزوده شدن بر بی اعتمادی براساس مذاکرات پیشین با ایالات متحده است. بنابراین با دقت بیشتری هم مذاکره کردیم و هم ادامه خواهیم داد.
آنچه در مذاکرات انجام می‌دهیم مبتنی بر اصول و معیارهایی است که براساس آن اصول و معیارها، قدم به قدم مذاکره کردیم و پس از این نیز براساس آن مذاکره خواهیم کرد.
ماهیت گفت‌وگوها در دیپلماسی
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا این مذاکرات یک «جنگ دیپلماتیک» است، گفت: شاید جنگ یک تعبیر جذاب برای رسانه باشد اما واقعیت قضیه این است که مذاکره و گفت گو یک عمل دیپلماتیک است و ذات دیپلماسی براساس گفت‌وگو است. به خاطر داشته باشیم که گفت‌وگو به معنای دستیابی به تفاهم نیست.
ما گفت‌وگو میکنیم تا مواضع خودمان را مشخص کنیم. گفت‌وگو میکنیم تا حقوق حقه خودمان را برای طرف مقابل مشخص کنیم. تا مفاهمه بیشتری نسبت به یک موضوع پیدا شود. تا بدون حواشی ببینیم که آیا می‌توانیم در خصوص یک موضوعی به تفاهم برسیم یا خیر.
لذا مسیر ما لزوما به معنای دستیابی به نتیجه نیست اما ما معطوف به آن هدف و معطوف به آن سرانجام یک مسیری را طی میکنیم که در دیپلماسی به عنوان مذاکره از آن یاد می‌شود.
خطیب‌زاده همچین در پاسخ به این سوال که علی‌رغم ادبیات تهدیدآمیز ترامپ، ورود او به عنوان درخواست کننده این گفت‌وگو و گمانه‌زنی‌هایی که در خصوص نتایج این گفت‌وگو شنیده می‌شود خیلی امیدوار کننده است و در نرخ ارز موثر می‌افتد، پیش‌بینی شما چیست، گفت: اساسا برای هرگونه قضاوتی در خصوص مسیری که طی می‌شود، چه خوشبینی و چه بدبینی هم زود و هم مخالف ذات مذاکره است.
استراتژی چندجانبه دستگاه دیپلماسی
وی افزود: آنچه در مذاکرات انجام می‌شود، به واقع بخش کوچکی از فعالیت های ماست که صورت می‌گیرد. ما تنها مسیر مذاکره و رفع تحریم‌ها را طی نمی‌کنیم و ما در کنار آن خنثی سازی تحریم ها را بصورت جدی پیگیری میکنیم.
طی روزهای آینده رویداد اکسپو در ایران برگزار می‌شود و بیش ١٣٠٠- ١۴٠٠ شرکت کننده وارد ایران می‌شوند. اگر این رویکرد دیپلماسی اقتصادی ایران را نشان نمی‌دهد، پس چه چیزی را نشان میدهد. همچنین طی چند هفته آینده ما یک سکویی را برای گفت‌وگو به نام «مجمع گفت‌وگوی تهران» داریم که ترکیبی از مقامات رسمی و تصمیم سازان بین‌المللی، روسای اندیشکده‌ها است که چندصدنفر از آن‌ها وارد تهران خواهند شد و این مجمع را برگزار خواهیم کرد.
کسی که به طور جدی اقدامات دستگاه دیپلماسی و اقدامات جمهوری اسلامی را نگاه کند، به روشنی میبیند که بخش محدودی از توان وزارت امور خارجه معطوف به گفت‌وگوهاست. البته این گفت‌وگوها کلیدی هستند، مذاکرات جدی است، ما با جدیت کامل وارد این مذاکرات شدیم برای اینکه به یک هدف که تامین کننده منافع عالی مردم باشد، دست پیدا کنیم و هیچ چیز جز منافع مردم جلوی چشمان ما نخواهد بود.
وقتی ما در مورد منافع مردم صحبت میکنیم، منافع عالی نسل های پیش رو نیز مقابل چشمان ما است. تمامی اصولی که برای توسعه و پیشرفت این کشور نیاز است، جلوی چشمان ما است.
ماموریت محوری در سیاست خارجی
رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه گفت: دستگاه سیاست خارجی، دستگاه ماموریت محور است؛ ماموریتی به آن محول می‌شود و این ماموریت را مثل افرادی که مهندسین پروژه هستند، روندی برای حرکت از نقطه A به نقطه B یک برنامه ریزی و یک محوریتی می‌خواهد.
آنچه که دستگاه دیپلماسی انجام میدهد، دقیقا رساندن ماموریت از نقطه A به نقطه B است. تصمیمی در کشور و در سطوح عالی اتخاذ و به دستگاه دیپلماسی واگذار می‌شود و وزارت خارجه به عنوان فرزندان ملت آن را پیگیری می‌کند. آنچه که امروز انجام می‌شود نیز از همین دست است.
طبیعی است که این گفت‌وگوها به جهت تاثیر تحریم‌های ظالمانه بر زندگی مردم، بر آن ها تاثیر می‌گذارد و نمی‌شود هم به صورت مصنوعی آن ها را کنترل کرد که ضد طبیعت جامعه است. من میتونم به عنوان فرزند کوچک ملت و عضوی از جامعه دیپلماسی کشور، عرض کنم که نباید هیچ چیزی را گره بزنیم به مسیری که ممکن است به اهداف پیش‌بینی شده برسد یا نرسد.
ما مسیر را طی میکنیم و باید آن را با دقت و با ظرافت و با رعایت تمام خطوط قرمزی که که برای دستگاه دیپلماسی تعیین شده و تمام آنچه بلد هستیم، پیش ببریم.
خطیب‌زاده در بخش دیگری از این برنامه گفت: در گفت‌وگوی حرفهای ما مشخصا، یک سری مولفه، یک سری اهداف و رویه داریم و قدم به قدم آن‌ها را جلو می‌بریم، البته گفت‌وگوی موفق بر یک بی‌اعتمادی درونی استوار است و شما همواره باید حرفهای طرف مقابل را راستی آزمایی کنید.
زمانی که اقای بایدن انتخاب شد، من سخنگوی وزارت امور خارجه بودم و خبرنگاری از من پرسید نظر شما چیست، جمله‌ای که آن روز گفتم همچنان معتبر است که مبنای ما حرف نیست و اگر قرار بود بر مبنای حرف اقدام کنیم، طور دیگری عمل می‌کردیم.
