سرویس خبری ایران من: در بحبوحه تنش‌های فزاینده بین ایران و ایالات متحده، مذاکرات هسته‌ای جدیدی میان دو کشور آغاز شده است. این گفتگوها که با میانجیگری عمان در جریان است، امیدهایی را برای دستیابی به توافقی جدید ایجاد کرده، اما چالش‌های جدی نیز پیش روی طرفین قرار دارد. ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی دونالد ترامپ و پیچیدگی‌های فنی موضوع، روند مذاکرات را با دشواری‌هایی همراه ساخته است.
چالش ضرب‌الاجل و پیشنهاد توافق موقت
به گزارش وب‌سایت آمریکایی آکسیوس، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز شنبه در جریان مذاکرات هسته‌ای، به استیو ویتکوف، نماینده ویژه کاخ سفید، گفته که احتمالاً دستیابی به توافق نهایی در بازه زمانی تعیین‌شده از سوی دونالد ترامپ ممکن نخواهد بود. او از ویتکوف پرسیده آیا بهتر نیست ابتدا درباره یک توافق موقت گفت‌وگو کنند.
ترامپ برای رسیدن به توافق با ایران ضرب‌الاجل دو ماهه‌ای تعیین کرده و هشدار داده در صورت شکست مذاکرات، احتمال افزایش نیروهای نظامی آمریکا در خاورمیانه وجود دارد.
اگر توافقی حاصل نشود، ترامپ می‌تواند دستور حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را صادر کند یا از اقدام نظامی اسرائیل حمایت کند.
در حالی که دو منبع به آکسیوس گفته‌اند عراقچی پیشنهاد توافق موقت را مطرح کرده، نمایندگی ایران در سازمان ملل این ادعا را رد کرده و آن را «نادرست و بی‌اساس» خوانده است. وزارت خارجه آمریکا از اظهار نظر خودداری کرده.
آکسیوس پیش‌تر گزارش داده بود که مقامات ایرانی در حال بررسی ایده توافق موقت بوده‌اند.
جزئیات مذاکرات و موضع طرفین
عراقچی به ویتکوف گفته با توجه به پیچیدگی‌ها و جزئیات فنی توافق احتمالی، رسیدن به توافق جامع در ۶۰ روز بسیار دشوار خواهد بود. ویتکوف تأکید کرده که در حال حاضر تمایلی به بررسی توافق موقت ندارد و ترجیح می‌دهد مذاکرات بر توافق نهایی متمرکز باشد.
با این حال، گفته اگر تا پایان مهلت تعیین‌شده پیشرفتی حاصل نشود، ممکن است هر دو طرف دوباره ایده توافق موقت را روی میز بگذارند. منابع می‌گویند گفت‌وگوهای عراقچی و ویتکوف در رم با میانجیگری بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، ابتدا به‌صورت غیرمستقیم آغاز شد، اما دو طرف در ادامه به گفت‌وگوی مستقیم نیز پرداختند.
اگرچه ترامپ زمان دقیق پایان ضرب‌الاجل را اعلام نکرده، اما مقام‌های آمریکایی می‌گویند شمارش معکوس آغاز شده است. یک مقام ارشد آمریکایی مذاکرات رم را «بسیار مثبت» توصیف کرده است.
عراقچی روز چهارشنبه در پکن گفته که ایران و آمریکا به درک مشترکی از اصول توافق رسیده‌اند و اکنون «فرصتی برای پیشرفت» وجود دارد. وزارت خارجه عمان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو طرف تصمیم گرفته‌اند وارد «مرحله بعدی مذاکرات» شوند.
به گفته این بیانیه، ایران و آمریکا توافق کرده‌اند برای رسیدن به «توافقی منصفانه، پایدار و الزام‌آور» تلاش کنند؛ توافقی که تضمین کند ایران به‌طور کامل فاقد سلاح هسته‌ای باشد، تحریم‌ها لغو شوند و برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران حفظ شود.
مراحل بعدی مذاکرات و نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
روز شنبه قرار است کارشناسان ایرانی و آمریکایی در عمان نخستین دور از گفت‌وگوهای فنی را آغاز کنند. در این دور، طرفین برای اولین‌بار به‌صورت مشخص درباره محدودیت‌های مورد نظر آمریکا برای برنامه هسته‌ای ایران، به‌ویژه در زمینه غنی‌سازی اورانیوم، گفت‌وگو خواهند کرد.
به گفته منابع آمریکایی، مایکل آنتون، رئیس واحد برنامه‌ریزی سیاست وزارت خارجه آمریکا، ریاست تیم مذاکره‌کننده واشنگتن را بر عهده دارد. احتمال دارد ویتکوف و عراقچی نیز پس از پایان این گفت‌وگوها، مجدداً در عمان دیدار کنند.
به گفته یک مقام آمریکایی، ویتکوف چهارشنبه در واشنگتن با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیدار کرده است. این دومین دیدار آن‌ها در کمتر از یک هفته بوده. اگر توافقی حاصل شود، مسئولیت نظارت و راستی‌آزمایی تأسیسات هسته‌ای ایران بر عهده آژانس خواهد بود.
گروسی که هفته گذشته از تهران بازدید کرده بود، به خبرنگاران گفته است برداشتش این است که ایران خواهان توافق است و او نیز به طرفین توصیه کرده که گفت‌وگوهای مستقیم را ادامه دهند.
به گفته گروسی: «مذاکرات جدی است… ما در یک لحظه حساس تاریخی قرار داریم.» تیم فنی آژانس قرار است به‌زودی برای گفت‌وگو درباره نصب دوباره دوربین‌ها و مسائل نظارتی به تهران سفر کند.
گروسی گفته این مأموریت به ظاهر مستقل از مذاکرات است، اما در واقع ارتباط نزدیکی با آن دارد. او همچنین ابراز تردید کرده که اگر مذاکرات جریان نداشت، ایران اجازه چنین سفری را می‌داد.
مارکو روبیو، وزیر خارجه که یکی از چهره‌های تندرو در دولت محسوب می‌شود، سه‌شنبه در پادکست باری وایس گفته: «تا رسیدن به توافق با ایران راهی طولانی در پیش داریم.»
او تأکید کرده که ترامپ ترجیح می‌دهد به‌جای توسل به گزینه نظامی، از مسیر دیپلماسی پیش برود. روبیو گفته آمریکا می‌تواند با حفظ برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران کنار بیاید، به شرطی که تهران بر غنی‌سازی داخلی پافشاری نکند.
به گفته او، اقدام نظامی علیه ایران اکنون بسیار دشوارتر از گذشته خواهد بود، چون هم برنامه هسته‌ای ایران پیشرفته‌تر شده و هم توان نظامی این کشور افزایش یافته است.
