سرویس خبری ایران من: صد روز نخست دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، دوره‌ای پرتلاطم در تاریخ آمریکا بوده است. از تغییرات بنیادی در کاخ سفید تا اقدامات جنجالی در سیاست داخلی و خارجی، ترامپ با قدرت تمام به دنبال تحقق وعده‌های انتخاباتی خود است. مواردی چون اخراج گسترده مهاجران، اعمال تعرفه‌های سنگین، تغییر روابط با متحدان، و تلاش برای تسلط کامل بر نهادهای دولتی، نشان‌دهنده رویکرد بی‌پروای او در قدرت‌طلبی است. این گزارش، تصویری جامع از عملکرد ترامپ در صد روز اول ارائه می‌دهد.
انحصاری: درون صد روز نخست ریاست‌جمهوری ترامپ
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، از میان درهای باشکوه چوبی در طبقه سوم کاخ سفید ظاهر می‌شود. در حالی که از پله‌های پهن و فرش‌شده پایین می‌آید، از کنار چهره‌هایی عبور می‌کند که پیش از او این اقامتگاه را تجربه کرده‌اند. تصویر ریچارد نیکسون روبروی پاگرد قرار دارد. دو طبقه پایین‌تر، ترامپ جای تابلوهای بیل کلینتون و آبراهام لینکلن را تغییر داده و تابلوی عظیمی از لینکلن را در سرسرای اصلی نصب کرده است. او با لبخندی توضیح می‌دهد: «لینکلن در هر حال لینکلن است. به کلینتون هم جای خوبی داده‌ایم.»
اما آنچه واقعاً می‌خواهد نمایش دهد، کمی دورتر و گوشه‌ای دیگر قرار گرفته است.
نقاشی بزرگی که از روی عکسی مشهور کشیده شده؛ همان تصویری که ترامپ را با صورت خونین و مشتی گره‌کرده نشان می‌دهد — لحظه‌ای پس از سوءقصد نافرجام به جانش در تابستان گذشته در تجمعی در باتلر، پنسیلوانیا. این تابلو درست روبروی تصویر باراک اوباما نصب شده و نوعی رقابت خاموش را به نمایش می‌گذارد. ترامپ می‌گوید: «وقتی مردم برای بازدید به اینجا می‌آیند، همه‌شان می‌خواهند این یکی را ببینند.» با اشاره به تصویر رنگارنگ خودش اضافه می‌کند: «صد به یک، این یکی را ترجیح می‌دهند. فوق‌العاده است.»
در مسیر حرکت به سمت باغ رز، از راهروی شیب‌دار به سوی دفتر بیضی‌شکل بالا می‌رود و تغییرات دیگری را که در دکوراسیون، چه در داخل و چه در فضای بیرونی ایجاد کرده، توصیف می‌کند. ردپای او در همه جای محل کارش دیده می‌شود. قالب‌ها و شومینه‌ها با تزئینات طلایی پوشانده شده‌اند و دیوارها با پرتره‌هایی از رؤسای جمهور پیشین در قاب‌های طلاکوب تزئین شده‌اند. پشت پرده‌های آبی‌رنگ، نسخه‌ای قدیمی از اعلامیه استقلال به چشم می‌خورد. دکمه معروف قرمزرنگ که ترامپ با فشردن آن کوکاکولای رژیمی سفارش می‌دهد، دوباره روی میز تاریخی Resolute قرار گرفته و پشت میز، صفی از پرچم‌ها به چشم می‌خورد؛ از جمله پرچم نیروی فضایی آمریکا که او پایه‌گذاری کرده است. در گوشه‌ای، نقشه‌ای از «خلیج آمریکا» که ترامپ نام تازه‌ای برای خلیج مکزیک انتخاب کرده، روی پایه‌ای نصب شده است.
اما اگر تغییرات ظاهری ترامپ در کاخ سفید چشمگیر است، اثرگذاری او بر نهاد ریاست‌جمهوری، بسیار عمیق‌تر و آشوب‌برانگیزتر بوده است.
صد روز نخست دور دوم ریاست‌جمهوری او، یکی از بی‌ثبات‌ترین دوره‌ها در تاریخ آمریکا رقم خورده؛ طوفانی از قدرت‌طلبی، تغییرات بنیادی و حملات بی‌سابقه که نه تنها مخالفان، بلکه هم‌پیمانان جهانی و حتی بسیاری از حامیانش را هم شگفت‌زده کرده است.
ترامپ مجموعه‌ای از دستورات اجرایی و یادداشت‌ها صادر کرده که عملاً بخش‌های وسیعی از دولت فدرال را فلج کرده‌اند. او تهدید کرده گرینلند را با زور تصرف کند، کنترل کانال پاناما را به دست بگیرد و کانادا را ضمیمه کند. با تسلط بی‌حدوحصر بر وزارت دادگستری، دستور پیگرد قانونی دشمنان سیاسی‌اش را داده است. بخش عظیمی از بدنه خدمات مدنی نابود شده و بیش از صد هزار کارمند فدرال اخراج شده‌اند.
او جنگی تمام‌عیار علیه نهادهای مختلف جامعه آمریکا به راه انداخته: دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، مؤسسات حقوقی و حتی موزه‌ها. تمامی افرادی که به نوعی با حملات ششم ژانویه مرتبط بودند، مورد عفو یا تخفیف مجازات قرار گرفته‌اند، حتی کسانی که به ارتکاب خشونت یا توطئه برای شورش محکوم شده بودند.
ترامپ در تلاش برای بازآرایی نظم اقتصادی جهانی، مجموعه‌ای از تعرفه‌های سنگین را اعمال کرده که به سقوط بازارها منجر شده است.
در اجرای برنامه وعده‌داده‌شده‌ی اخراج دسته‌جمعی مهاجران، او دستگاه‌های دولتی از اداره مالیات گرفته تا اداره پست را بسیج کرده و دستور داده مهاجران بازداشت و اخراج شوند؛ گاهی حتی بدون رعایت تشریفات قانونی و با استناد به مقرراتی متعلق به دوران جنگ‌های قرن هجدهم.
دولت او دانشجویان خارجی را از خیابان‌ها ربوده و تنها به دلیل اظهاراتی که مورد پسند رئیس‌جمهور نبوده، ویزایشان را لغو کرده است. او تهدید کرده است برخی از شهروندان آمریکایی را به زندان‌های بدنام السالوادور تبعید کند.
یکی از مقامات ارشد دولت می‌گوید: «کلید موفقیت ما در این است که مدام مردم را شوکه کنیم.»
قدرت‌طلبی ترامپ و شوک بی‌سابقه به قانون اساسی آمریکا
آنچه کارشناسان قانون اساسی و مدافعان آزادی‌های مدنی را عمیقاً نگران کرده، حجم قدرتی است که ترامپ در تلاش برای انباشت آن است و مصونیتی که بی‌پروا از آن استفاده می‌کند.
ترامپ با استناد به وضعیت اضطراری مبهم، اختیارات کنگره در حوزه هزینه‌ها و تجارت خارجی را به چالش کشیده است. او کنترل آژانس‌های مستقل را به دست گرفته و قوانین پس از واترگیت، که برای جلوگیری از دخالت سیاسی در روند اجرای قانون وضع شده بودند، نادیده گرفته است.
هرگاه دادگاه‌های بدوی دستور توقف یا معکوس کردن اقدامات احتمالی غیرقانونی او را صادر کرده‌اند، ترامپ در مواردی آن احکام را نادیده گرفته یا علناً به تمسخر گرفته است. در یک مورد حتی از تبعیت از دستور دیوان عالی کشور سر باز زده است.
قاضی جی. هاروی ویلکینسون، منصوب‌شده توسط ریگان و یکی از برجسته‌ترین چهره‌های محافظه‌کار خارج از دیوان عالی، در یکی از احکام خود هشدار داده که رفتار دولت، «حاکمیت قانون را به بی‌قانونی کاهش می‌دهد و ارزش‌هایی را لکه‌دار می‌کند که ملت آمریکا همواره از آنها دفاع کرده است.»
ترامپ در مصاحبه با تایم: موفقیت بی‌چون‌وچرا
در مصاحبه‌ای یک ساعته با مجله TIME در ۲۲ آوریل، ترامپ صد روز نخست دوره جدید خود را موفقیتی کامل توصیف کرد. او گفت: «دقیقاً همان کارهایی را انجام می‌دهم که در کارزار انتخاباتی وعده داده بودم.» این ادعا، تا حدودی با واقعیت همخوانی دارد.
از موج اخراج‌ها و تعرفه‌های اقتصادی گرفته تا بازتعریف اتحادهای آمریکا و حمله به سیاست‌های تنوع و برابری، دونالد جان ترامپ، رئیس‌جمهور چهل و پنجم و چهل و هفتم ایالات متحده، در عمل وعده‌هایش برای تغییر چهره بنیادین آمریکا و نقش آن در جهان را پیگیری می‌کند.
گرچه بسیاری از مشکلاتی که با آنها می‌جنگد، ریشه در گذشته دارند، حامیانش معتقدند که او بیش از رؤسای جمهور قبلی — فارغ از وابستگی حزبی‌شان — برای حل این مشکلات تلاش کرده است.
سیستم مهاجرت آمریکا دهه‌هاست که در بحران است و اقدامات ترامپ به شکل چشمگیری عبور غیرقانونی از مرزها را کاهش داده است. در حوزه سیاست خارجی، ترامپ توانسته آلمان و ژاپن را وادار کند که سهم بیشتری در هزینه‌های دفاعی خود و همسایگانشان بپردازند؛ امری که از زمان جنگ سرد محل بحث بوده است.
در برابر چین هم تعرفه‌های جدید ترامپ، قوی‌ترین واکنش به رفتارهای اقتصادی تهاجمی این کشور از زمان پیوستنش به سازمان تجارت جهانی در سال ۲۰۰۱ محسوب می‌شود.
ترامپ در این گفتگو گفت: «من بدون اینکه بخواهم یا حتی اعتباری بگیرم، بیشترین مشکلات جهان را حل کرده‌ام.»
سکوت نهادهای قدرت، جسارت بیشتر ترامپ
ترامپ از وضعیت شکننده حزب دموکرات و تسلیم جمهوری‌خواهان در کنگره نهایت استفاده را کرده است — نمایندگانی که یا از ترس یا برای سوار شدن بر موج قدرت او، از اصول دیرینه خود دست کشیده‌اند.
واکنش معناداری از سوی جامعه یا نهادهای مدنی صورت نگرفته است. رهبران جامعه مدنی و غول‌های اقتصادی که می‌توانستند با قدرت سیاسی خود مقابل ترامپ بایستند، عمدتاً سکوت اختیار کرده‌اند و چاپلوسی را بر مخالفت ترجیح داده‌اند. این فضای تسلیم، فقط جسارت ترامپ را بیشتر کرده است.
آیا ترامپ در اوج قدرت است؟
با گذشت صد روز، ترامپ ممکن است در اوج قدرت خود باشد، اما نشانه‌هایی از شکل‌گیری مقاومتی تازه به چشم می‌خورد — مقاومتی که البته شدت و وسعت اعتراضات دوره اول ریاست‌جمهوری او را ندارد.
سیاست‌های حمایتی او خطر رکود اقتصادی را افزایش داده است؛ کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک با تهدید تعطیلی روبرو شده‌اند، نیروی کار را تعدیل کرده‌اند و خطوط تولیدشان را بسته‌اند تا در برابر بحران زنجیره تأمین و کاهش درآمد — در مقیاسی مشابه دوران همه‌گیری — مقاومت کنند.
دانشگاه‌ها در مقابل تهدیدهای ترامپ برای قطع بودجه‌های تحقیقاتی چند میلیارد دلاری، جسورتر شده‌اند.
جامعه‌هایی که به نیروی کار مهاجر متکی هستند، از شدت گرفتن اخراج‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند.
اعتماد مصرف‌کنندگان به پایین‌ترین سطح خود در سه سال اخیر رسیده و بیم افزایش تورم به دلیل جنگ تجاری بالا گرفته است؛ حتی جمهوری‌خواهان محتاط نیز نگران تأثیر این سیاست‌ها بر آینده سیاسی خود شده‌اند.
براساس نظرسنجی مؤسسه Pew، میزان تأیید ترامپ به ۴۰ درصد رسیده که پایین‌ترین میزان در میان رؤسای جمهور اخیر آمریکا در این مقطع از دوره ریاست‌جمهوری‌شان محسوب می‌شود.
بخش بزرگی از مردم آمریکا اکنون بیش از هر زمان دیگری در ترس از دولت خود زندگی می‌کنند.
حمله برق‌آسا به بوروکراسی واشنگتن
ترامپ و مشاوران ارشدش هدف اصلی خود در صد روز نخست را اینگونه تعریف کرده‌اند: پیشروی سریع در همه جبهه‌ها و بی‌توجهی به هرگونه مخالفت.
سوزی وایلز، رئیس کارکنان کاخ سفید می‌گوید: «او ذره‌ای از کار را به بوروکراسی واگذار نکرده — هیچ.»
او اضافه می‌کند: «برای هر کاری که رئیس‌جمهور می‌خواهد انجام دهد یا فکر می‌کند برای کشور مهم است، ما راهی پیدا کرده‌ایم.»
حتی باتجربه‌ترین تحلیلگران سیاسی نیز به سختی می‌توانند سرعت و گستردگی این تغییرات را دنبال کنند؛ چه برسد به ارزیابی پیامدهای آن برای آمریکا و جهان.
مشاوران ارشد ترامپ می‌گویند این تنها آغاز کار است. وایلز تأکید می‌کند: «او چهار سال وقت داشت تا دقیقاً فکر کند چه می‌خواهد انجام دهد، و حالا آمده که همه‌شان را عملی کند.»
تثبیت قدرت ترامپ: از کاخ سفید تا قلب کنگره
عفو فوری دونالد ترامپ برای شورشیانی که در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ به کنگره حمله کرده بودند، لحن تازه‌ای به رابطه او با کنگره بخشید.
مشاورانش هفته‌ها درگیر بحث درباره این بودند که کدام یک از متهمان باید مشمول عفو یا تخفیف مجازات شوند. برخی هشدار می‌دادند که آزاد کردن تمامی مجرمان، از جمله کسانی که به خشونت یا توطئه شورشی محکوم شده‌اند، ممکن است تبعات سنگینی داشته باشد.
اما ترامپ، تنها ساعاتی پس از مراسم تحلیف و ورود به کاخ سفید، این بحث‌ها را پایان داد. به گفته دو مقام ارشد حاضر در جلسه، او گفت: «نمی‌خواهم دیگر درباره این موضوع حرفی بشنوم. همه‌شان را عفو کنید.»
واگذاری قدرت توسط کنگره جمهوری‌خواه
در دوره جدید ترامپ، اکثریت جمهوری‌خواه کنگره به طرز بی‌سابقه‌ای قدرت را به رئیس‌جمهور واگذار کرده‌اند؛ بسیاری به قدری از ترامپ هراس دارند که حتی جرات ایستادگی ندارند.
با کمک «دفتر کارآیی دولت ماسک» (DOGE)، ترامپ کنترل وزارتخانه‌های کلیدی دولتی را از جمله سازمان توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) و آژانس رسانه‌های جهانی ایالات متحده به دست گرفت و بسیاری از آنها را تقریباً از هم پاشید.
او فرمان انحلال وزارت آموزش را صادر کرد؛ اقدامی که به نبردی حقوقی بر سر نهادی انجامید که در دهه ۱۹۷۰ توسط کنگره تأسیس شده بود. ترامپ بودجه فدرال را از برنامه‌هایی که هدف فرمان‌های اجرایی‌اش بودند، قطع کرد و با موجی از شکایات قضایی روبه‌رو شد.
در ماه مارس، هنگامی که ترامپ آماده معرفی تعرفه‌های تجاری جدید می‌شد، رهبران جمهوری‌خواه مجلس بندی در لایحه بودجه موقت گنجاندند که اعضای کنگره را از به چالش کشیدن وضعیت اضطراری ملی اعلام‌شده از سوی ترامپ بازمی‌داشت.
مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، در گفت‌وگو با مجله TIME گفت: «رئیس‌جمهور آمریکا حق دارد — و به باور من حتی مسئولیت دارد — که با کشورهایی که به شیوه‌های تجاری ناعادلانه متوسل می‌شوند مقابله کند.»
برخورد مستقیم با قانون‌گذاران خودی
رویکرد تهاجمی ترامپ نسبت به متحدان جمهوری‌خواه خود در ماه آوریل، در نشستی با اعضای مجلس نمایندگان به روشنی آشکار شد.
اعضای کاکوس آزادی‌خواه فوق‌محافظه‌کار که در اتاق کابینه گرد هم آمده بودند، آماده بودند چارچوب بودجه‌ای را که سنا تهیه کرده بود رد کنند و یکی از اجزای کلیدی دستور کار ترامپ را به بن‌بست بکشانند.
ترامپ، در همراهی با مشاوران ارشد و رئیس مجلس، وارد جلسه شد و نزدیک به ۴۵ دقیقه برای مخالفانش سخنرانی کرد. به گفته دو نفر از حاضران، او صریح گفت: «این همان چیزی است که من می‌خواهم.»
نماینده چیپ روی از تگزاس، که در آن جلسه حضور داشت، مداخله کرد و گفت: «آقای رئیس‌جمهور، حرف‌های شما را می‌شنوم، اما اعتمادم به این فرآیند از دست رفته؛ سنا پیش‌تر ما را فریب داده است.»
ترامپ بی‌درنگ پاسخ داد: «دنبال دردسر نباش، باشه؟»
صبح روز بعد، روی و تقریباً تمام جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان — به جز دو نفر — به پیشبرد این اقدام رأی مثبت دادند. دفتر نماینده روی از اظهار نظر در این باره خودداری کرد.
