سرویس خبری ایران من: صد روز نخست دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، دوره‌ای پرتلاطم در تاریخ آمریکا بوده است. از تغییرات بنیادی در کاخ سفید تا اقدامات جنجالی در سیاست داخلی و خارجی، ترامپ با قدرت تمام به دنبال تحقق وعده‌های انتخاباتی خود است. مواردی چون اخراج گسترده مهاجران، اعمال تعرفه‌های سنگین، تغییر روابط با متحدان، و تلاش برای تسلط کامل بر نهادهای دولتی، نشان‌دهنده رویکرد بی‌پروای او در قدرت‌طلبی است. این گزارش، تصویری جامع از عملکرد ترامپ در صد روز اول ارائه می‌دهد.
آغاز فشار هدفمند به دشمنان شرکتی
ترامپ به دیوید وارینگتون (مشاور حقوقی آتی کاخ سفید)، ویل شارف (دبیر ستاد)، و استفن میلر (مشاور ارشد سیاستگذاری) مأموریت داد تا مجموعه‌ای از فرمان‌های اجرایی برای هدف‌گیری دشمنان ادراکی در دنیای کسب‌وکار تدوین کنند.
یکی از منابع نزدیک به ترامپ توضیح می‌دهد: «این، اولین شکاف در سد بود.»
او می‌گوید: «پیام ساده بود: یا با ما همکاری می‌کنید، یا ما شما را از میدان خارج می‌کنیم.»
امتیازگیری از شرکت‌های حقوقی و دانشگاه‌ها
به فاصله کوتاهی، دولت ترامپ نامه‌هایی تهدیدآمیز به شرکت‌های حقوقی برجسته‌ای که از مخالفان او یا دانشگاه‌های پیشرو در فعالیت‌های اجتماعی حمایت می‌کردند — به ویژه دانشگاه‌هایی که میزبان اعتراضات ضداسرائیلی بودند — ارسال کرد.
شرکت‌های حقوقی معتبری مانند پل وایس، کرکلند و الیس، و اسکادن آرپس به سرعت تسلیم شدند و متعهد شدند صدها میلیون دلار خدمات رایگان در اختیار ترامپ قرار دهند، در ازای در امان ماندن از حملات سیاسی او.
ترامپ در گفتگو با TIME گفت: «باید کار درستی می‌کردم، چون شرکت‌های حقوقی زیادی پول زیادی به من داده‌اند.»
دانشگاه‌ها نیز در برابر این فشار عقب‌نشینی کردند.
دانشگاه کلمبیا پذیرفت سیاست‌های اعتراض دانشجویی خود را به طور کامل تغییر دهد و برنامه درسی مطالعات خاورمیانه را بازنویسی کند، تا از قطع ۴۰۰ میلیون دلار بودجه فدرال جلوگیری کند. گزارش‌ها حاکی است که مدیران CBS نیز در حال مذاکره برای توافقی مشابه بودند، پس از آنکه ترامپ شکایتی ۲۰ میلیارد دلاری علیه برنامه «۶۰ دقیقه» مطرح کرد. ترامپ همچنین کنترل مرکز هنرهای کندی را به دست گرفته و به موزه اسمیتسونین دستور داده تا نمایشگاه‌هایش را مطابق با خط مشی جدید تغییر دهد.
تحلیل منتقدان: حمله به زیرساخت‌های دموکراسی
منتقدان می‌گویند ترامپ ساختارهای حیاتی برای مقاومت مدنی را تضعیف کرده است.
به باور آنها، هرچه کشور پراکنده‌تر شود، مردم کمتر می‌توانند مقاومت مؤثر شکل دهند؛ و هرچه پاسخگویی رهبران کاهش یابد، شهروندان نفوذ کمتری بر سرنوشت جمعی خود خواهند داشت.
کریس مورفی، سناتور دموکرات از کنتیکت، هشدار می‌دهد:
«در مقطعی باید بفهمیم که بازی چگونه انجام می‌شود. قلدری علیه ایالت‌ها، شهرداری‌ها، دانشگاه‌های غیرانتفاعی، رسانه‌ها، شرکت‌های حقوقی و کسب‌وکارها، بخشی از طرح ترامپ برای تسلط کامل بر قدرت است.»
اعتراف بنن: هدف، تسلیم کامل مخالفان است
استیو بنن، مشاور سابق و از نزدیک‌ترین متحدان ترامپ، نیز این تحلیل را رد نمی‌کند. او می‌گوید: «او در حال اجرای یک جهاد اصلاحی است — ابتدا با به زانو درآوردن آنها.»
دیدگاه ترامپ به اقتصاد جهانی: فروشگاه بزرگی به نام آمریکا
رهبران خارجی شاید به سبک کاری ترامپ عادت کرده باشند، اما حتی آنها هم انتظار شدت جنگ تجاری او را نداشتند. ترامپ برای توضیح سیاست تعرفه‌هایش، از استعاره‌ای دلخواه استفاده می‌کند: آمریکا به مثابه یک فروشگاه بزرگ.
او به TIME می‌گوید:
«من صاحب این فروشگاه بزرگ هستم، یک فروشگاه زیبا که همه می‌خواهند از آن خرید کنند. و به نمایندگی از مردم آمریکا، من قیمت‌ها را تعیین می‌کنم. اگر کسی بخواهد خرید کند، باید همان چیزی را که ما تعیین کرده‌ایم، بپردازد.»
بحران تعرفه‌ای ترامپ و گسست از نظم جهانی
تعیین تعرفه‌های سنگین توسط دولت ترامپ، حتی برای بسیاری از متحدان جمهوری‌خواه او اقدامی بی‌سابقه و نگران‌کننده بود؛ حرکتی که بیشتر به سیاست‌های اقتصادی دولت‌های کمونیستی شباهت داشت تا سنت آمریکایی. سناتور رند پال از کنتاکی، که به گرایش‌های لیبرتارین معروف است، با ارسال پیامی به ترامپ، خواستار عقب‌نشینی از سیاست تعرفه‌ای شد. ترامپ اما پاسخ کوتاهی داد: «تعرفه‌ها عالی هستند!»
واکنش بازارها: نشانه‌ای از بحران عمیق‌تر
اما بازارهای مالی نظر دیگری داشتند. تنها یک هفته پس از «روز آزادسازی»، علائم هشداردهنده در سراسر اقتصاد آمریکا و فدرال رزرو ظاهر شد. مشکل اصلی سقوط شاخص S&P 500 نبود؛ بلکه فاجعه در بازار اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا اتفاق افتاده بود — بازاری که به طور سنتی در دوران بحران به عنوان پناهگاه امن عمل می‌کند.
این بار، سرمایه‌گذاران به جای خرید اوراق خزانه‌داری آمریکا، به ین ژاپن و فرانک سوئیس پناه برده بودند. بدتر اینکه حتی در خریدوفروش اوراق موجود نیز توافقی بر سر قیمت وجود نداشت. یکی از ناظران فدرال رزرو گفت: «بازارها مثل حالت عادی کار نمی‌کردند. این استرس شدید بود.»
عقب‌نشینی موقت پس از مداخله مشاوران
در برابر این بحران، دو مشاور ارشد ترامپ وارد عمل شدند. در ۹ آوریل، اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، و هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی، در غیاب پیتر ناوارو، مشاور تندرو ترامپ، به دفتر بیضی رفتند تا او را متقاعد کنند برخی از تعرفه‌ها را متوقف کند.
لوتنیک می‌گوید: «من و اسکات هر دو معتقد بودیم که این کار درست است. در نهایت ترامپ هم پذیرفت که منطقی است.»
ترامپ در همان جلسه، در پستی در Truth Social اعلام کرد که تعرفه‌های متقابل را برای ۹۰ روز به حالت تعلیق درمی‌آورد. بازارها بلافاصله واکنش مثبت نشان دادند، اگرچه هنوز به سطح قبل از بحران بازنگشته بودند.
ترامپ: تعرفه‌ها همچنان بخشی از پیروزی هستند
با این وجود، ترامپ در گفت‌وگو با TIME تأکید کرد که همچنان به ضرورت تعرفه‌ها باور دارد. او گفت: «بازار اوراق قرضه کمی عصبی شده بود، اما من نه.» او اضافه کرد که اگر آمریکا تا یک سال دیگر تعرفه‌های ۵۰ درصدی بر واردات اعمال کند، آن را «پیروزی کامل» خواهد دانست.
ترامپ مدعی شد که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، با او تماس گرفته و مذاکراتی برای رسیدن به توافق در جریان است؛ ادعایی که توسط منابع دولت تأیید شد، اما پکن آن را تکذیب کرد. ترامپ در توصیف شی گفت: «فکر نمی‌کنم این نشانه ضعف او باشد.» و افزود انتظار دارد ظرف سه تا چهار هفته آینده مجموعه‌ای از توافق‌ها اعلام شود. او گفت: «یک عددی وجود دارد که آنها با آن احساس راحتی می‌کنند. ولی نمی‌شود اجازه داد که یک تریلیون دلار از ما به جیب بزنند.»
سیاست خارجی معامله‌محور ترامپ: فراتر از تعرفه‌ها
اما سیاست خارجی ترامپ فقط به جنگ تعرفه‌ها محدود نماند. او تهدید کرد که برای تصرف گرینلند — قلمرو دانمارک و متحد ناتو — به درگیری نظامی و اقتصادی متوسل شود. او همچنین ایده بازپس‌گیری کانال پاناما را مطرح کرد، حتی اگر این کار به رویارویی با گروه‌های چریکی منجر شود. در اقدامی دیگر، ترامپ پیشنهاد داد فلسطینی‌ها از غزه منتقل شوند تا این منطقه به یک «ریویرا» یا منطقه گردشگری تبدیل شود.
هدف توسعه‌طلبی یا جاه‌طلبی شخصی؟
در برخی از این اقدامات می‌توان اهداف استراتژیک تشخیص داد. گرینلند منابع معدنی مهمی دارد و در رقابت‌های آینده بر سر قطب شمال نقش کلیدی ایفا می‌کند. اما منتقدان معتقدند بسیاری از این اقدامات بیش از آنکه منافع ملی را دنبال کند، بازتاب جاه‌طلبی‌های شخصی ترامپ است.
او حتی نقاشی پرتره جیمز پولک، رئیس‌جمهور توسعه‌طلب آمریکا، را از کنگره قرض گرفت و در دفتر بیضی کاخ سفید نصب کرد — نمادی از همذات‌پنداری با رئیس‌جمهوری که مسئول بزرگترین گسترش قلمرویی آمریکا در تاریخ بود.
وقتی از ترامپ پرسیده شد آیا دوست دارد به عنوان رئیس‌جمهوری که خاک آمریکا را گسترش داده، شناخته شود، پاسخ داد: «اشکالی ندارد.»
گسست کامل از سیاست خارجی سنتی آمریکا
اما آنچه بیش از همه برجسته است، گسست ریشه‌ای ترامپ از سیاست خارجی سنتی جمهوری‌خواهان و دموکرات‌هاست. او متحدان ناتو را آزرده و در جنگ روسیه علیه اوکراین، آشکارا به نفع کرملین موضع گرفته است.
ترامپ در مصاحبه با TIME، دولت کیف را مسئول آغاز جنگ دانست و گفت: «فکر می‌کنم جنگ زمانی شروع شد که آنها درباره پیوستن به ناتو صحبت کردند.» او به دنبال صلحی است که در قالب آن، حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین به روسیه واگذار شود. ترامپ صراحتاً گفت: «کریمه با روسیه خواهد ماند.»
ترامپ، جاه‌طلبی جهانی و بازتعریف ریاست‌جمهوری آمریکا
دونالد ترامپ به دستاوردهایش در بسیج اروپایی‌ها برای مشارکت بیشتر در امنیت خود افتخار می‌کند و به پیشرفت‌هایی که در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش در ایجاد صلح میان اسرائیل و برخی کشورهای عربی به دست آورد، می‌بالد.
اکنون امیدوار است در سفر برنامه‌ریزی شده خود به خاورمیانه، این روند را ادامه دهد.
او با اطمینان پیش‌بینی می‌کند: «عربستان سعودی به پیمان‌های ابراهیم خواهد پیوست. این اتفاق خواهد افتاد.» ترامپ احساس می‌کند نسبت به دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، اکنون اعتماد به نفس بیشتری دارد، جاه‌طلب‌تر است و کمتر خود را محدود می‌بیند. او به TIME می‌گوید: «دفعه قبل برای بقا می‌جنگیدم. این بار برای دنیا می‌جنگم.»
گسترش قدرت؛ از روزولت تا بوش و حالا ترامپ
ترامپ اولین رئیس‌جمهوری نیست که قلمرو اختیارات ریاست‌جمهوری را گسترش داده است.
فرانکلین روزولت در دوران جنگ جهانی دوم، با استناد به شرایط اضطراری، جیره‌بندی و کنترل قیمت‌ها را اعمال کرد، ۱۲۰ هزار آمریکایی ژاپنی‌تبار را به زور در اردوگاه‌های بازداشت حبس کرد و تلاش کرد دیوان عالی را با قضات همسو از نظر ایدئولوژیک پر کند.
جورج دبلیو بوش هم پس از حملات ۱۱ سپتامبر، ساختار امنیت ملی را دگرگون کرد، نظارت گسترده بر شهروندان را آغاز کرد و مظنونان تروریستی را در زندان‌های مخفی خارج از آمریکا نگه داشت.
اما، هر دو رئیس‌جمهور با تهدیدهای خارجی دست و پنجه نرم می‌کردند. آنچه ترامپ در دوره دوم ریاستش دنبال می‌کند، از اساس با نمونه‌های پیشین متفاوت است.
الگوگیری از مردان قدرتمند خارجی
استیون لویتسکی، پژوهشگر دانشگاه هاروارد، می‌گوید رویکرد ترامپ بیش از آنکه به رؤسای جمهور پیشین آمریکا شبیه باشد، به رفتار رهبرانی چون ویکتور اوربان در مجارستان و رجب طیب اردوغان در ترکیه شباهت دارد.
این رهبران، پس از پیروزی در انتخابات‌های مشروع، به تدریج دموکراسی را به نفع خود مهندسی کردند: با اعطای امتیازات به وفاداران، مجازات مخالفان، فلج کردن رسانه‌ها و جامعه مدنی، و استفاده ابزاری از دولت برای حفظ قدرت.
لویتسکی در گفت‌وگو با TIME هشدار می‌دهد:
«این روند در آمریکا، حتی سریع‌تر و کامل‌تر از آن چیزی که در صد روز نخست در ونزوئلا، ترکیه یا مجارستان دیدیم، در حال رخ دادن است. چیزی که بیشتر مرا نگران می‌کند، کندی واکنش جامعه آمریکاست.»
نهادهایی که هنوز مقاومت می‌کنند
با وجود فضای حاکم، برخی نهادها همچنان در برابر فشارها ایستادگی کرده‌اند. شرکت‌های حقوقی پرکینس کوی و ویلمرهیل توانستند از یک قاضی فدرال دستور توقف بگیرند. دانشگاه هاروارد از تسلیم در برابر فشارها خودداری کرد. رسانه‌هایی چون صدای آمریکا و رادیو آزادی پس از تهدید به تعطیلی، چندین شکایت موفق را ثبت کردند. دیوان عالی نیز تاکنون در چندین مورد مداخله کرده است. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر ترامپ از اجرای دستورات دادگاه‌ها سرپیچی کند، ابزارهای موجود برای محدود کردن او اندک خواهد بود. لویتسکی می‌گوید: «دادگاه‌ها به تنهایی نمی‌توانند ما را نجات دهند. فرآیند قضایی کند است و در این فاصله، چیزهای زیادی می‌تواند از هم بپاشد.»
ترس از لغزش به حکومت فردمحور
منتقدان سال‌هاست نسبت به تهدید ترامپ علیه جمهوری هشدار می‌دهند، اما در فضای عادی‌سازی بحران، این نگرانی‌ها برای بسیاری بی‌اهمیت جلوه کرده است.
با این حال، خود ترامپ با ادعاهای گسترده درباره قدرتش، نادیده گرفتن نهادهای دموکراتیک و حتی صحبت درباره امکان نامزدی برای دوره سوم — علیرغم ممنوعیت صریح متمم بیست و دوم قانون اساسی — نگرانی‌ها را تقویت کرده است.
ترامپ می‌گوید: «برخی خلأهای قانونی مطرح شده،» ولی اضافه می‌کند: «من به خلأهای قانونی اعتقاد ندارم.»
ترامپ و دیدگاهش به حاکمیت قانون
در پایان مصاحبه، خبرنگار TIME از ترامپ می‌پرسد آیا با گفته جان آدامز، بنیانگذار آمریکا، که جمهوری آمریکا را «حکومت قانون، نه انسان‌ها» می‌دانست، موافق است یا نه.
ترامپ مکث می‌کند، سپس می‌گوید: «صد درصد موافق نیستم. ما حکومتی داریم که انسان‌ها در فرآیند قانون دخیل هستند. و در حالت ایده‌آل، باید انسان‌های درستکاری مثل من داشته باشید.»
تصویر شخصی از قدرت؛ نگاهی به فضاهای خصوصی ترامپ
پس از پایان رسمی مصاحبه، ترامپ مهمانانش را به توری غیررسمی از فضاهای خصوصی خود دعوت می‌کند. دیوارهای این فضاها با جلد مجلاتی پوشیده شده‌اند که عکس ترامپ بر آنهاست.
او وارد اتاق غذاخوری می‌شود؛ جایی که در زمان حمله ۶ ژانویه به کنگره، وقایع را تماشا کرد بدون اینکه اقدامی کند. روی میز، یک کنترل از راه دور طلایی و دو جعبه آدامس تیک‌تک قرار دارد.
بر بالای درب، کمربند بوکسی نصب شده که زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، پس از یک دیدار پرتنش در فوریه جا گذاشته است.
در «اتاق کالاها» که توسط دستیاران ترامپ این‌گونه نامیده شده، دو ویترین سفید از یادگاری‌های مربوط به جنبش MAGA پر شده: کلاه‌ها در رنگ‌ها و مدل‌های مختلف، کفش‌های ورزشی طلایی با برند ترامپ، پیراهن‌های گلف سفید، کتاب‌های میز قهوه، حوله‌هایی با آرم ترامپ ۴۵/۴۷، و سکه‌های یادبود با نشان خانوادگی ترامپ. این، شاید تصویر سنتی قدرت ریاست‌جمهوری آمریکا نباشد — اما بدون شک، تصویر دونالد ترامپ است.
