سرویس خبری ایران من: در روزهای اخیر، ایران گام‌های جدیدی در راستای احیای مذاکرات هسته‌ای برداشته و تلاش می‌کند با برقراری ارتباط با طرف‌های مختلف، مسیر دیپلماسی را هموار سازد. این تلاش‌ها در حالی صورت می‌گیرد که مهلت قطعنامه تأییدکننده برجام رو به پایان است و احتمال بازگشت تحریم‌های سازمان ملل وجود دارد.
پیشنهاد ایران برای نشست با طرف‌های اروپایی
به گفته چهار دیپلمات، ایران پیشنهاد کرده است در صورت ازسرگیری مذاکرات با آمریکا، روز جمعه جاری نشستی با طرف‌های اروپایی برجام در رم برگزار کند؛ با این حال اروپایی‌ها هنوز به این پیشنهاد پاسخی نداده‌اند.
ایران در تلاش است تا بر موج مذاکرات هسته‌ای که روز شنبه در عمان با آمریکا از سر گرفته شد و پس از گفت‌وگوهای هفته گذشته با روسیه و چین، بنا شده است، حرکت کند. مقام‌های عمانی اعلام کرده‌اند که دور جدیدی از مذاکرات ایران و آمریکا ممکن است سوم مه در اروپا برگزار شود، اما هنوز تصمیم رسمی در این باره اتخاذ نشده است.
تماس ایران با بریتانیا، فرانسه و آلمان—موسوم به «ای۳»—نشان می‌دهد که تهران در پی باز نگه داشتن گزینه‌های خود است و همزمان می‌خواهد پیش از انقضای قطعنامه تأییدکننده برجام در ماه اکتبر، از موضع اروپایی‌ها درباره احتمال بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل آگاه شود.
دو دیپلمات اروپایی و یک دیپلمات غربی تأیید کرده‌اند که ایران پس از مذاکرات اخیر با آمریکا، پیشنهاد کرده است نشستی احتمالی با ای۳ روز جمعه در رم برگزار شود. در صورت عدم امکان برگزاری این نشست، ایرانی‌ها پیشنهاد کرده‌اند پیش از آن تاریخ مذاکراتی در تهران انجام شود.
دور دوم مذاکرات تهران و واشنگتن پیشتر در رم برگزار شده بود که به گفته مقامات ایرانی، اختلافات جدی همچنان باقی مانده است. یک مقام ایرانی ضمن تأیید پیشنهاد مذکور گفت که ای۳ تاکنون پاسخی به این پیشنهاد نداده است.
دیپلمات‌های اروپایی و غربی نیز گفته‌اند که ای۳ در حال بررسی این موضوع است که آیا دیدار با ایران در این مقطع به نفعشان خواهد بود یا بهتر است منتظر نتایج مذاکرات با واشنگتن بمانند؛ با این حال دیدار در تهران را رد کرده‌اند.
یک مقام ایرانی اظهار داشت: «مهم است که مواضع همه طرف‌های برجام هماهنگ باقی بماند؛ بنابراین، دیدار با کشورهای اروپایی پیش از دور بعدی مذاکرات با آمریکایی‌ها سودمند خواهد بود.»
چالش ضرب‌الاجل تحریم‌های سازمان ملل
ضرب‌الاجل تحریم‌های سازمان ملل عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، روز پنجشنبه اعلام کرد که آماده است برای گفت‌وگو به اروپا سفر کند، اما همزمان تأکید کرد که پس از تیرگی روابط دو طرف، اکنون نوبت اروپا است که گام بردارد.
از ماه سپتامبر، تهران و سه کشور اروپایی چندین بار درباره روابط دوجانبه و موضوع هسته‌ای دیدار کرده‌اند. آخرین نشست در ماه مارس و در سطح فنی برگزار شد که طی آن درباره چارچوب‌های توافق احتمالی برای محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران در قبال لغو تحریم‌ها بحث شد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود از توافق ۲۰۱۵ با ایران و قدرت‌های جهانی خارج شد و تهدید کرده بود که در صورت عدم دستیابی سریع به توافقی جدید که مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود، به این کشور حمله خواهد کرد.
موضع ایران و چالش‌های پیش رو
غرب مظنون است که ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای است، اتهامی که تهران همواره رد کرده است. به گفته دیپلمات‌ها، تهدید به بازگرداندن تحریم‌ها با هدف تحت فشار قرار دادن تهران برای پذیرش امتیازاتی صورت می‌گیرد و این موضوع، اهمیت هماهنگی استراتژیک میان آمریکا و اروپا را دوچندان کرده است.
از آنجا که آمریکا از برجام خارج شده است، نمی‌تواند مکانیسم بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل—موسوم به «اسنپ‌بک»—را فعال کند. در نتیجه، تنها ای۳ قادر و مایل به پیگیری این سازوکار هستند.
در پاسخ به این پرسش که آیا پیشنهاد دیدار با اروپایی‌ها به موضوع اسنپ‌بک مربوط می‌شود یا نه، مقام ایرانی گفت که این موضوع بخشی از هدف این پیشنهاد است.
وی افزود: «مذاکرات با آمریکا، به‌ویژه در حوزه گام‌های هسته‌ای، به سرعت پیش نمی‌رود و طبیعتاً ما نیاز به زمان بیشتری داریم. تهران نیز به دلیل بی‌اعتمادی به طرف آمریکایی چندان مایل به توافق موقت نیست.»
او ادامه داد: «اگر در چارچوب توافق موقت، ما گام خود را برداریم ولی طرف مقابل تعهداتش را اجرا نکند چه می‌شود؟ ما نیاز داریم که اروپایی‌ها درک کنند که هدف ما دستیابی به توافق جدید است. آماده‌ایم اقدامات لازم برای محدودسازی غنی‌سازی را انجام دهیم، اما به زمان نیاز داریم.»
وزارت خارجه بریتانیا و آلمان از اظهارنظر درباره این‌که آیا ایران پیشنهاد دیدار در اواخر هفته جاری را مطرح کرده است یا نه، خودداری کردند. وزارت خارجه فرانسه نیز پاسخی به درخواست اظهار نظر نداده است.
