سرویس خبری ایران من: در شرایطی که تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه همچنان ادامه دارد، مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ایالات متحده وارد مرحله جدیدی شده است. دولت ترامپ با ارائه پیشنهاد رسمی به ایران، گامی مهم در جهت احیای گفتگوهای هسته‌ای برداشته است. این گزارش به بررسی جزئیات این تحولات و واکنش‌های مقامات دو کشور می‌پردازد.
ارائه پیشنهاد رسمی از سوی آمریکا
به گزارش پایگاه خبری «اکسیوس»، دولت ترامپ در چهارمین دور مذاکرات که روز یکشنبه برگزار شد، پیشنهاد رسمی خود برای توافق هسته‌ای را به ایران ارائه کرده است. این خبر را یک مقام آمریکایی و دو منبع مطلع دیگر تأیید کرده‌اند. این نخستین بار از آغاز دور جدید گفتگوهای هسته‌ای در اوایل آوریل است که استیو ویتکاف، نماینده ویژه کاخ سفید، به‌طور رسمی و مکتوب پیشنهادی به ایران ارائه می‌دهد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، این پیشنهاد را برای بررسی و مشورت نزد آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، و دیگر مقامات بلندپایه به تهران برده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز سه‌شنبه در جریان سفرش به عربستان سعودی اعلام کرد که «شاخه زیتونی» به سوی ایران دراز کرده، اما هشدار داد: «این پیشنهاد تا همیشه روی میز نخواهد ماند. زمان تصمیم‌گیری برای آن‌ها، همین حالاست.»
روند مذاکرات و تبادل پیشنهادها
در نخستین دور مذاکرات، عراقچی سندی حاوی چند پیشنهاد ایران را به ویتکاف ارائه کرده بود. به گفته منابع مطلع از آن جلسه، ویتکاف در آن زمان گفته بود هنوز برای ارائه پیشنهاد رسمی زود است و ترجیح می‌دهد ابتدا فضای مناسبی برای گفتگو شکل بگیرد. در سومین دور مذاکرات که در اواخر آوریل برگزار شد، عراقچی نسخه به‌روزشده‌ای از دیدگاه‌های ایران درباره توافق هسته‌ای را به طرف آمریکایی ارائه داد؛ این‌بار، ویتکاف سند را پذیرفت.
پس از آن، تیمی از کارشناسان آمریکایی متن پیشنهادی ایران را بررسی کرده و فهرستی از سؤالات و نکات نیازمند شفاف‌سازی برای طرف ایرانی ارسال کردند. ایران نیز به این موارد پاسخ داد و در مقابل، سؤالاتی از جانب خود مطرح کرد. همزمان، ویتکاف و تیم همراهش پیش‌نویس پیشنهاد آمریکا را آماده کردند؛ متنی که چارچوب دیدگاه دولت ترامپ درباره برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران و الزامات مربوط به نظارت و راستی‌آزمایی را تشریح می‌کرد. ویتکاف و برخی دیگر از مقام‌های آمریکایی اظهارات متفاوتی درباره میزان مجاز غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران در قالب یک توافق مطرح کرده‌اند؛ به همین دلیل، ارائه موضع مکتوب از سوی واشنگتن اهمیت ویژه‌ای دارد.
موضع ایران و آینده مذاکرات
یک مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه در گفت‌وگو با شبکه ان‌بی‌سی گفت که ایران آماده است توافقی را بپذیرد که طبق آن، تنها اجازه غنی‌سازی اورانیوم تا سطح پایین مورد نیاز برای مصارف صلح‌آمیز را داشته باشد و در مقابل، از ذخایر اورانیوم با غنای بالا صرف‌نظر کند — مشروط به آنکه روند نظارت و بازرسی ادامه یابد و تمامی تحریم‌ها لغو شود. استیو ویتکاف، نماینده ویژه کاخ سفید، هفته گذشته با حضور در نشست شورای امنیت سازمان ملل، نمایندگان را در جریان محتوای پیشنهاد آمریکا قرار داد و آن را «ظریف» و «بسیار مهم» توصیف کرد. با این حال تأکید داشت که مذاکرات هنوز به پیشرفت‌های بیشتری نیاز دارد.
این اطلاعات در صورت‌جلسه‌ای آمده که در اختیار پایگاه اکسیوس قرار گرفته و منبع دیگری نیز آن را تأیید کرده است. ویتکاف روز یکشنبه در عمان، متن رسمی پیشنهاد آمریکا را به عباس عراقچی تحویل داده است. یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا از پاسخ‌دادن به پرسش‌ها در این‌باره خودداری کرده است. به گفته منابع مطلع، ویتکاف از نتایج چهارمین دور مذاکرات که درست یک روز پیش از آغاز سفر خاورمیانه‌ای ترامپ برگزار شد، احساس دلگرمی کرده است.
هنوز زمان مشخصی برای برگزاری دور پنجم مذاکرات تعیین نشده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز چهارشنبه در دیدار با شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر، گفت: «امیدوارم بتوانید در موضوع ایران به من کمک کنید. این یک وضعیت بسیار خطرناک است و ما می‌خواهیم تصمیم درستی بگیریم.» ترامپ با تأکید بر ضرورت پرهیز از درگیری نظامی افزود: «چنین ماجراهایی به‌راحتی آغاز می‌شوند اما بعد از کنترل خارج می‌شوند. بارها شاهدش بوده‌ایم… ما اجازه نمی‌دهیم چنین اتفاقی تکرار شود.» قرار است دیپلمات‌های ارشد ایران و سه کشور اروپایی — فرانسه، بریتانیا و آلمان — روز جمعه در استانبول گردهم آیند. این نشست، نخستین جلسه از این دست طی دو ماه گذشته خواهد بود. به گفته دیپلمات‌های اروپایی، اگر تا ماه اوت توافق جدیدی حاصل نشود، سه کشور اروپایی تصمیم دارند مکانیسم «بازگشت خودکار تحریم‌ها» را که در چارچوب توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تعریف شده، فعال کنند.
