سرویس خبری ایران من: ایران در آستانه یک بحران جمعیتی قرار گرفته که آینده کشور را تهدید می‌کند. آمارها روند شتابان کاهش نرخ باروری و افزایش میانگین سنی جمعیت را نشان می‌دهند. مقامات مذهبی و سیاسی با ابراز نگرانی، این مسئله را به عنوان چالشی ملی، فرهنگی و امنیتی مطرح می‌کنند. حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد در خطبه‌های نماز جمعه تهران به تشریح این بحران و راهکارهای مقابله با آن پرداخته است.
هشدار امام جمعه تهران درباره بحران جمعیت
به گزارش ایران من، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد حسن ابوترابی‌فرد امروز ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ در نماز عبادی – سیاسی جمعه در دانشگاه تهران در خطبه اول به روز جهانی جمعیت اشاره کرد و گفت: ۳۰ اردیبهشت روز ملی جمعیت نامگذاری شده است. موضوع جوانی جمعیت امروز مهمترین مساله ملی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی کشور است و بارها با ادبیات گوناگون رهبر ایران بر آن تاکید کرده است.
امام جمعه موقت تهران در ادامه با استناد به آیات قرآن گفت: نهاد خانواده رمز پرواز و تعالی جامعه است. خانه باید اوج بگیرد تا اهل خانه به خدا نزدیک شوند. این خانه در پرتو دو انسان آراسته به کمال به اوج می رسد. دو شخصیتی که نهاد خانواده را تشکیل داده اند، پدر و مادر راه را برای تعالی جامعه هموار می کنند. در خطبه های گذشته گفته ام که نهاد خانواده نشانه شخصیت و مسئولیت دو انسان است. بانوان رکن اساسی تعالی جامعه هستند.
روند سریع تغییرات جمعیتی در ایران
ابوترابی فرد افزود: ساختار سنی جمعیت افق آینده کشور را تعیین و تالیف می کند. متاسفانه تغییرات ساختاری حوزه جمعیت که معمولا در طول یک یا دو قرن شکل می گیرد در کشور ایران در نزدیک دو دهه رخ داده است. این تغییرات کشور را در موقعیتی قرار داده که باید این موضوع را به عنوان مهمترین و فوری‌ترین مساله با تلاش دو چندان به موضوع نخست تبدیل کنیم.
این موضوع باید در دستور کار نهادهای علمی و پژوهشی مرتبط و موسسه تحقیقات جمعیت، مراجع تصمیم ساز و تصمیم گیر، مجلس شورای اسلامی، انقلاب فرهنگی و دستگاه های اجرایی به ویژه وزارت بهداشت و درمان، وزارت کشور قرار گیرد. باید از تمام ظرفیت آنها برای اصلاح روند ساختار سنی جمعیت و تغییرات آن استفاده کنیم. به امید آن که این حرکت مسیر اجرایی شدن سیاست های کلی جمعیت را که نزدیک دو دهه است ابلاغ شده و نیز قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را هموار سازد.
امام جمعه موقت تهران گفت: مساله ای که امروز ملت و مسئولین کشور باید به آن توجه و اهتمام جدی کنند تا جامعه را با یک چالش مهم فرهنگی و اقتصادی و احیانا امنیتی روبرو نکند، موضوع مهم سالخوردگی جمعیت ایران است.
عوامل سالخوردگی و تحولات جمعیتی
وی در ادامه گفت: سالخوردگی جمعیت دارای دوعامل است. یکی کاهش مرگ و میر موالید و افزایش سطح امید به زندگی و عامل دوم کاهش اساسی موالید که به تبع آن رشد جمعیت کاهش می‌یابد. جمعیت ایران در دوره ۲۰ ساله از ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۰ به حدود دو برابر افزایش پیدا کرده است که پایه قدرت ایران بوده است.
ابوترابی فرد افزود: عوامل موثر بر این تحول، رشد موالید در سایه تفکر عالی انقلابی و روح معنوی جامعه و توجه ویژه مادران به امروز و فردای کشور، حفظ سلامت مادران و نوزادان، با تلاش موفق نظام بهداشت و درمان کشور بوده است.
وی در ادامه به سفر رئیس جمهور آمریکا به منطقه اشاره کرد و گفت: این آقا می داند در حوزه های مختلف فرهنگی، علمی، زیرساخت های اقتصادی و خلق قدرت در ایران و منطقه چه اتفاقی رخ داده است. او می داند این قدرت بزرگ امروز به عنوان مهمترین مانع در برابر دست اندازهای آمریکا و جنایات او قرار دارد.
آمار نگران‌کننده کاهش موالید
امام جمعه موقت تهران گفت: در طول ۳ دهه اخیر یعنی از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵، متاسفانه نسبت جمعیت زیر ۱۵ سال کشور از ۴۵ در سال ۱۳۶۵ به ۲۴ درصد رسیده است. البته سهم جمعیت با توجه به موالید دهه ۶۰ و نیمه اول دهه ۷۰، در سنین فعالیت یعنی ۱۵ تا ۶۵ سال و سنین سالخوردگی یعنی ۶۵ سال به بالا افزایش یافته است. در یک دهه اخیر از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ میانگین سنی جمعیتی ایران از ۲۵ سال به ۳۱ سال افزایش پیدا کرده است که حکایت از کاهش موالید در کشور و حرکت به سوی سالخوردگی دارد.
وی افزود: نگاه به آمار تولد نوزادان هشدار جدی در مورد آینده کشور است. در سال ۱۳۶۵ هر خانواده ایرانی به طور متوسط بیش از ۶ فرزند داشته است. این عدد در سال ۱۳۷۱ به ۴ فرزند و در سال ۱۳۷۸ به کمتر از ۳ فرزند و در سال ۱۳۸۵ به زیر سطح جانشینی رسیده است. یعنی کاهش جمعیت به دلیل وجود کمتر از ۲ فرزند در خانواده که جای نگرانی دارد.
وی این سوال را مطرح کرد که آیا ملت ایران نباید برای تامین جمعیت آینده کشور به یک عزم و اراده جدی دست بزند؟ مسئولین کشور نباید این امر را به عنوان مساله اول کشور در دستور کار قرار دهند؟
ابوترابی فرد گفت: در سال ۱۴۰۳ موالید کشور ۷ درصد کاهش داشته است. در یکی از استان های کشور، مرگ و میر نسبت به موالید سبقت گرفته است. تداوم این روند هویت ملی، فرهنگی، تاریخی کشور را تهدید می‌کند. دولت و ملت باید با اراده جدی و فراهم آوردن زمینه های لازم برای پاسداری از هویت جمعیتی ایران بکوشند.
راهکارهای مقابله با بحران جمعیت
خطیب موقت تهران با بیان اینکه برای رشد جمعیت باید دو موضوع راهبردی مورد توجه قرار گیرد، گفت: آنچه برای امروز اهمیت دارد دوم آنچه برای آینده بسیار حایز اهمیت است. برای امروز، استفاده از تمام ظرفیت فرهنگی، اجتماعی، علمی و مدیریتی و تخصیص منابع لازم در بودجه کشور برای بهره گیری مناسب از نیروی انسانی در حال گذار یعنی پنجره جمعیت کشور اهمیت دارد.
رشد اقتصادی کشور و تحولات فرهنگی و اجتماعی که نقش مهمی در رشد موالید دارند باید مورد توجه قرار گیرد. رییس جمهور، دولت، و مجلس باید به طور جدی به این مساله بپردازند.
وی افزود: دوم آنچه برای آینده حایز اهمیت است یعنی برنامه ریزی مناسب برای پیگیری مشکلات سالخوردگان است. در سال ۱۴۲۰ با حدود ۱۳ میلیون سالخورده روبرو خواهیم شد. کسانی که امروز نیروهای فعال جامعه محسوب می‌شوند فردا،سالخوردگان هستند. جمعیت کشور فردا سالخورده تر است. ما باید برای پاسخ به نیازهای جامعه بزرگ از امروز سرمایه‌گذاری کنیم.
