سرویس خبری ایران من: بریتانیا و اتحادیه اروپا توافق جدیدی امضا کردند. این توافق روابط دوجانبه را پس از برگزیت بازتعریف می‌کند. دولت استارمر تلاش می‌کند انزوای پسابرگزیت را پایان دهد. منتقدان محافظه‌کار این توافق را بازگشت به قانون‌پذیری از بروکسل می‌دانند.

توافق تاریخی لندن و بروکسل: بازتنظیم روابط پس از برگزیت

به گزارش ایران من، این توافق دقایقی پیش از برگزاری نشست سران انگلیس و اتحادیه اروپا در لندن نهایی شد؛ نشستی که با حضور «کی‌یر استارمر» نخست‌وزیر انگلیس و «اورسولا فون‌درلاین» رئیس کمیسیون اروپا در عمارت تاریخی «لانسداستر هاوس» برگزار می‌شود.

منابع اروپایی از این توافق به‌عنوان «پیش‌زمینه‌ای برای بازتنظیم موفق و سازنده روابط دوجانبه» یاد کرده‌اند.

جزئیات توافق ماهیگیری و تجارت کشاورزی

طبق مفاد توافق، اتحادیه اروپا به منابع ماهیگیری در آب‌های بریتانیا به مدت ۱۲ سال دسترسی خواهد داشت. در مقابل، بروکسل از شرط خود برای محدود کردن مدت زمان توافق در زمینه صادرات اقلام کشاورزی، دامی و بهداشتی (معروف به کالاهای SPS) عقب‌نشینی کرده است.

این بخش از توافق به‌صورت «نامحدود و پایدار» ادامه خواهد یافت.

دولت استارمر این توافق را پیروزی برای صنعت غذا، کشاورزی و تجارت بریتانیا توصیف کرده است. اما احزاب مخالف و برخی محافظه‌کاران منتقد، آن را بازگشت به نقش «قانون‌پذیر از بروکسل» می‌دانند.

«کمی بادنوک» رئیس حزب محافظه‌کار انگلیس در واکنش به این توافق در شبکه ایکس نوشت: «دسترسی ۱۲ ساله به آب‌های بریتانیا سه برابر بیشتر از چیزی است که دولت می‌خواست. ما دوباره به قانون‌پذیر از بروکسل تبدیل شده‌ایم.»

در مقابل، یک مقام دولت انگلیس در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید کرد که هیچ‌گونه تغییر در سهمیه‌های ماهیگیری یا کاهش در حقوق صیادان بریتانیایی ایجاد نشده است.

او گفت این توافق، «امنیت بلندمدت و ثبات صنعت ماهیگیری» را تضمین می‌کند. به گفته او، این توافق از «چرخه سالانه و خسته‌کننده مذاکرات مجدد با اتحادیه اروپا» جلوگیری خواهد کرد که تاکنون فعالیت قایق‌های اروپایی در آب‌های بریتانیا را با عدم قطعیت همراه کرده بود.

همکاری‌های دفاعی و امنیتی جدید

توافق جدید فراتر از ماهیگیری و تجارت کشاورزی است. بر اساس بیانیه منابع دیپلماتیک اتحادیه اروپا، لندن و بروکسل پیمان تازه‌ای در حوزه دفاع و امنیت امضا کرده‌اند. این پیمان همکاری در مقابله با تهدیدات ترکیبی، جنگ سایبری، امنیت دریایی و حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی را شامل می‌شود.

انگلیس در چارچوب این توافق، در پروژه‌های مشترک تأمین دفاعی اتحادیه اروپا شرکت خواهد کرد. همچنین طرفین مذاکرات درباره امکان دسترسی لندن به برنامه تجهیز مجدد نظامی اروپا موسوم به SAFE به ارزش ۱۵۰ میلیارد یورو را آغاز کرده‌اند.

مشارکت مالی انگلیس شرط اصلی این همکاری خواهد بود.

تسهیلات سفر و جابجایی شهروندان

در حوزه سفر، مقامات امکان دسترسی سریع شهروندان انگلیسی از طریق دروازه‌های الکترونیکی (e-passport gates) به کشورهای عضو شنگن را بررسی می‌کنند.

طرفین هنوز مسئله حساس طرح جابجایی جوانان (youth mobility) را به نتیجه نهایی نرسانده‌اند. گفت‌وگوها بر سر سهمیه‌پذیری و تعیین سقف میان طرفین ادامه دارد.

این توافق تقریباً یک دهه پس از رأی مردم انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا صورت گرفته است. دولت استارمر اکنون به‌دنبال ترمیم روابط سرد و پرتنش لندن و بروکسل در دوره پسابرگزیت است.

ماهیگیری از جمله حساس‌ترین موضوعات مذاکرات برگزیت بود. با وجود سهم اندک ماهیگیری در تولید ناخالص داخلی بریتانیا، این صنعت به‌عنوان نماد استقلال در کنترل مرزها مطرح شده است. این موضوع همواره در موضع‌گیری‌های احزاب راست‌گرا جایگاه ویژه‌ای داشته است.

مایک کوهن رئیس فدراسیون ملی ماهیگیران انگلیس امروز در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی گفت که واکنش صنعت ماهیگیری به توافق بستگی به امتیازات دریافتی در ازای تمدید ۱۲ ساله دسترسی دارد.

او تصریح کرد: «اگر برای صیادان و جوامع ساحلی سودی در نظر گرفته شده باشد، شاید بتوان این توافق را موفق دانست. اما اگر در قبال این امتیاز چیزی نصیب صنعت نشده باشد، قطعاً معامله خوبی از نظر ما نیست.»

آینده روابط بریتانیا و اتحادیه اروپا

توافق اخیر میان لندن و بروکسل را می‌توان گام نخست در مسیر بازتعریف روابط بریتانیا و اتحادیه اروپا ارزیابی کرد. دولت استارمر تلاش می‌کند از انزوای پسابرگزیت خارج شود، بدون آن‌که مجبور به بازگشت رسمی به ساختارهای اتحادیه شود.

دولت بریتانیا دسترسی ۱۲ ساله قایق‌های اروپایی به آب‌های خود را با دستاوردهایی دیگر متوازن ساخته است. تسهیل دائمی صادرات اقلام کشاورزی، باز شدن مجاری همکاری دفاعی و گشایش احتمالی در طرح جابجایی جوانان از جمله این دستاوردها هستند.

با این حال، منتقدان محافظه‌کار این توافق را گامی به عقب و بازگشت به «قانون‌پذیری از بروکسل» می‌دانند. آنها به ویژه بر ماهیگیری تأکید می‌کنند که همواره در ادبیات برگزیت به‌عنوان نماد استقلال مطرح بوده است.

دولت انگلیس اکنون وارد فاز جدیدی از تعامل با اتحادیه اروپا شده است. در این فاز، همگرایی هوشمندانه و تدریجی اولویت دارد، نه تقابل نمادین.

این رویکرد احتمالاً با مقاومت فزاینده جناح‌های وفادار به برگزیت مواجه خواهد شد. احزاب محافظه‌کار و اصلاح هرگونه نزدیکی دوباره به بروکسل را خیانت به رأی مردم در همه‌پرسی سال ۲۰۱۶ می‌دانند.