در دنیای امروز، سیاستهای مالیاتی نقش مهمی در شکلدهی به جریانهای مالی و مهاجرت ثروتمندان ایفا میکنند. این متن به بررسی تحولات اخیر در زمینه مالیاتهای خروج و تأثیر آن بر کشورهایی مانند بریتانیا و امارات متحده عربی میپردازد.
تاریخچه مالیاتهای خروج و وضعیت کنونی:
در شرایط استثنایی، اقدامات مالیاتی غیرمعمول نیز اتخاذ میگردد. به عنوان نمونه، جنگ داخلی ایالات متحده منجر به وضع نخستین مالیات بر درآمد در این کشور شد و جنگ سرد باعث ایجاد اولین مالیات خروج در آمریکا گردید. در حال حاضر، بریتانیا تحت فشار قرار دارد تا مالیاتی را بر افراد ثروتمندی که این کشور را ترک میکنند وضع نماید، زیرا دولت حزب کارگر به دنبال جبران کسری بودجهای به میزان ۲۲ میلیارد پوند (معادل ۲۹ میلیارد دلار) است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، کشورهای اروپایی دیگری مانند فرانسه و نروژ نیز دارای مالیات خروج هستند. این رویکرد تفاوت قابل توجهی با سیاستهای دولت پیشین حزب کارگر دارد که نسبت به ثروتمندان رویکردی ملایمتر داشت.
مالیاتهای خروج معمولاً درآمد چشمگیری ایجاد نمیکنند، زیرا غالباً به عنوان مالیاتی بر سودهای سرمایهای آینده در نظر گرفته میشوند و تنها زمانی قابل پرداخت هستند که داراییهای مربوطه به فروش برسند.
در فاصله سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷، فرانسه توانست مبلغ تخمینی ۱۴۰ میلیون یورو (معادل ۱۵۳ میلیون دلار) از طریق مالیات خروج ثروتمندان کسب کند. با این وجود، دولت انگلستان در حال حاضر برنامهای برای معرفی چنین مالیاتی ندارد.
مالیات خروج میتواند به ایجاد شرایطی عادلانهتر در دوران رقابت فزاینده مالیاتی در سطح جهانی کمک کند. نشانه بارز دیگری از این رقابت، حرکت سریع ثروت به مناطقی است که مالیاتهای شخصی در آنجا بسیار پایین است یا اصلاً وجود ندارد؛ مکانهایی مانند دبی.
جذابیتهای امارات متحده عربی برای ثروتمندان:
پیشبینی میشود حدود ۶۷۰۰ میلیونر در سال جاری میلادی به امارات متحده عربی مهاجرت کنند، که این امر امارات را به مقصد اول جهان برای افراد فوق ثروتمند تبدیل کرده است. در همین حال، انتظار میرود انگلستان در سال جاری میلادی حدود ۱۰ هزار نفر از ابرثروتمندان خود را از دست بدهد.
جذابیتهای امارات شامل آب و هوای آفتابی، سواحل و عدم وجود مالیات بر درآمد، سود سرمایه، ارث و داراییها است. مالیات شرکتی جدید امارات که بخشی از حرکت به سمت استانداردهای جهانی و آمادگی برای زندگی پس از عصر نفت است، همچنان در سطح پایین ۹ درصد قرار دارد.
تلاشهای امارات در زمینه مبارزه با تأمین مالی غیرقانونی منجر به خروج این کشور از فهرست خاکستری پولشویی بینالمللی شد، اگرچه این اقدام با انتقاداتی از سوی پارلمان اروپا همراه بود.
نتیجه این تحولات، تبدیل شدن دبی و ابوظبی به نسخههای جدیدی از محلههای اعیاننشین لندن مانند چلسی و میفر است و این شهرها در حال جذب همان نوع ثروتی هستند که زمانی به لندن سرازیر میشد.
رشد مالی و فرهنگی امارات:
دبی میزبان بیش از ۴۰ صندوق پوشش ریسک است که هر کدام بیش از ۱ میلیارد دلار دارایی را مدیریت میکنند. علاوه بر این، صندوق پوشش ریسک بروان هاوارد در حال تأسیس دفتر خود در ابوظبی است و قصد دارد یک مرکز ۱۰ میلیارد دلاری در آنجا ایجاد کند. فراتر از حوزه مالی، امارات از نظر فرهنگی نیز در حال رشد است. شعبهای از موزه لوور در این کشور وجود دارد و مقامات اماراتی قصد دارند نسخهای از موزه گوگنهایم نیویورک را نیز تأسیس کنند که نشاندهنده جاهطلبیهای امارات در زمینه تبدیل شدن به مقصدی جهانی برای ثروت و فرهنگ است.
نیک کندی، که با توسعه مجتمع فوق لوکس «وان هاید پارک» در لندن شناخته میشود، با بهرهگیری از بازار پررونق املاک و مستغلات دبی، اکنون یک پروژه سرمایهگذاری ملکی در امارات را آغاز کرده است. در سال جاری میلادی، دبی ۲۸۲ خانه با قیمت بیش از ۱۰ میلیون دلار برای هر واحد به فروش رساند که نشاندهنده تقاضای بالا برای خانههای لوکس در این شهر است.
خانههای لوکس در دبی نه تنها به عنوان محل اقامت، بلکه به عنوان پناهگاهی امن برای سرمایهگذاری مالی نیز در نظر گرفته میشوند. دیدهبان مالیات اتحادیه اروپا اعلام کرده ۲۷ درصد از املاک دبی توسط خارجیها خریداری شدهاند و میتوان نقش این املاک را با نقشی که زمانی حسابهای بانکی سوئیس ایفا میکردند، مقایسه کرد.
یک بررسی در سال ۲۰۲۲ نشان داد ۷۰ درصد خانههایی که در دبی متعلق به شهروندان نروژی است، در سال ۲۰۱۹ به عنوان اموال مشمول مالیات گزارش نشدهاند؛ این موضوع مسائل مرتبط با فرار مالیاتی بالقوه را برجسته میکند.
در حالی که شرایط زندگی در اروپا برای ثروتمندان به شکل ایدهآل پیش نمیرود، گذراندن زمان در امارات به طور فزایندهای جذابتر میشود، هم به دلایل مرتبط با سبک زندگی و هم به دلایل مالی. نتایج یک نظرسنجی که در ماه می منتشر شد، نشان داد حدود دو-سوم ثروتمندان ساکن دبی اعلام کردهاند که قصد دارند بین ۲ تا ۵ سال در این شهر زندگی کنند.
عامر مالک، رئیس بخش خاورمیانه لومبارد اودیر میگوید: «دبی از نظر تاریخی مرکز مالی خاورمیانه، آفریقا و شبه قاره هند بوده است. سپس تعداد زیادی از خانوادههای بریتانیایی و اروپایی به این شهر آمدند و پس از همهگیری کووید-۱۹ نیز افراد از سراسر دنیا به این شهر مهاجرت کردند.»
چالشها و راهکارهای آینده:
این تحولات برای امارات متحده عربی بسیار مطلوب است، مشروط بر اینکه تشدید درگیری در منطقه، این خوشبینی را از بین نبرد. اما بدون شک این وضعیت باعث نگرانی در «وایتهال» میشود. بریتانیا پس از سالها عدم رسیدگی مناسب به جریانهای مالی غیرقانونی و ترفندهای مالیاتی، تلاش میکند عدالت مالیاتی و برابری را بهبود بخشد.
با این حال، این کشور به طور فزایندهای به ثروتمندان وابسته شده است، به طوری که بیش از ۶۰ درصد درآمد مالیات بر درآمد توسط ۱۰ درصد برتر درآمدزا پرداخت میشود. اگر افراد با درآمد بالا یا صاحبان مشاغل پردرآمد تصمیم به خروج از انگلستان بگیرند، تأمین هزینههای خدمات عمومی مانند بیمارستانها و آموزش دشوارتر میشود. تصمیماتی مانند لغو وضعیت «غیرمقیم» خارجی میتواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد، آن هم در زمانی که رقابت مالیاتی جهانی به سمت جذب ثروتهای سیال افراد در حال تغییر است و از این منظر، امارات در موقعیتی قدرتمند قرار دارد.
در شرایط ایدهآل، همکاری بیشتر در سطح جهانی بهترین راه برای محدود کردن این نوع رقابت مالیاتی خواهد بود، مشابه اقدامات هماهنگ برای کنترل فعالیتهای مالیاتی شرکتهای چندملیتی. اما احتمال دستیابی به یک توافق جهانی به سبک OECD در مورد افراد ثروتمند بسیار اندک به نظر میرسد.
در این میان، انتظار میرود ایدههایی مانند مالیات خروج بریتانیا محبوبیت بیشتری پیدا کنند. این اقدام نمیتواند به تنهایی خزانه عمومی را نجات دهد: مرکز تحلیل مالیات، در گزارشی که چنین مالیاتی را پیشنهاد میکند، تخمین زده است که این کار میتواند از خروج حدود ۵۰۰ میلیون پوند در سال از طریق نقد کردن درآمد سرمایهگذاری خارج از کشور جلوگیری کند.
بدون شک، این اقدام پیامدهای ناخواستهای مانند ایجاد راههای فرار جدید و ظهور برندگان و بازندگان جدید به همراه خواهد داشت. با این حال، ممکن است این کار افراد را از ترک کشور منصرف کند یا تعداد آنها را کاهش دهد – و به رأیدهندگان نشان دهد که حفاظت از پایه مالیاتی ملی بریتانیا به شیوهای عادلانهتر، اولویت بیشتری نسبت به جذب سرمایه بیشتر از خارج دارد.
رقابت مالیاتی جهانی و مهاجرت ثروتمندان چالشهای جدی را برای کشورهایی مانند بریتانیا ایجاد کرده است. در حالی که امارات متحده عربی با سیاستهای مالیاتی جذاب خود در حال جذب سرمایه و استعدادها است، کشورهای دیگر باید راهحلهایی برای حفظ پایه مالیاتی خود بیابند. مالیات خروج میتواند یکی از این راهحلها باشد، اما نیاز به همکاری بینالمللی برای ایجاد یک سیستم مالیاتی عادلانه و پایدار همچنان احساس میشود. آینده نشان خواهد داد که آیا کشورها میتوانند تعادلی بین جذب سرمایه و حفظ عدالت مالیاتی برقرار کنند یا خیر.
