سرویس خبری ایران من: صنعت هوافضای ترکیه در تلاش برای ورود به جمع تولیدکنندگان جنگنده‌های نسل پنجم، با چالش‌های جدیدی روبرو شده است. پروژه جنگنده بومی «کا ان» که قرار بود نقطه عطفی در صنایع دفاعی این کشور باشد، اکنون با مانع تحریم‌های آمریکا مواجه شده و آینده آن در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.

ویژگی‌های فنی جنگنده کا ان

به گزارش ایران من، این جنگنده که پیش‌تر با نام «TF-X» شناخته می‌شد و قرار بود با جایگزینی ناوگان فرسوده «F-۱۶»، این کشور را به جمع معدود تولیدکنندگان جنگنده‌های نسل پنجم وارد کند. نمونه اولیه «کا ان» بود که در ۲۰۲۳ رونمایی و نخستین پرواز آن در فوریه ۲۰۲۴ انجام شد.

طراحی رادارگریز، رادار AESA و سامانه‌های جنگ الکترونیک بومی از ویژگی‌های اصلی آن است، اما موتور اولیه آن از نوع آمریکایی «GE F۱۱۰-GE-۱۲۹» پیش‌بینی شده بود که اکنون با مخالفت کنگره آمریکا مواجه شده است.

تأثیر تحریم‌ها بر برنامه تولید

طبق برنامه اولیه، ترکیه دست‌کم ۲۰ فروند نخست را با موتور آمریکایی می‌ساخت و سپس به پیشران بومی شرکت «TRMotor» منتقل می‌شد. اما با این اقدام، تولید نسخه‌های Block ۰ و Block ۱ در معرض تأخیر جدی قرار گرفته و هدف تحویل تا سال ۲۰۲۸ ممکن است به دهه ۲۰۳۰ موکول شود.

مؤسسات اروپایی هشدار داده‌اند چنین وقفه‌ای فرصت داشتن نسل جدید جنگنده‌ها را به رقبای منطقه‌ای چون یونان و … واگذار می‌کند.

واکنش ترکیه و ریشه‌های بحران

مقامات ترکیه می‌گویند پروژه را متوقف نخواهند کرد و با تزریق اضطراری بودجه، توسعه موتور بومی را شتاب می‌دهند، هرچند کارشناسان معتقدند دستیابی به استانداردهای نسل پنجم دست‌کم هفت سال زمان می برد.

ریشه این اقدام در خرید سامانه پدافند هوایی روسی S-۴۰۰ در ۲۰۱۹ و خروج ترکیه از برنامه «F-۳۵» نهفته است. قانون‌گذاران آمریکایی با استناد به نگرانی‌های امنیتی و مالکیت فکری، دسترسی آنکارا به فناوری‌های حساس را محدود کرده‌اند. این تصمیم نه‌تنها برنامه «کا ان» بلکه چشم‌انداز صادراتی و جایگاه ترکیه در ناتو را تحت‌الشعاع قرار داده و به نقطه عطفی در روابط سیاسی ـ فنی دو کشور تبدیل شده است.