حمله اخیر حزب‌الله به یک پایگاه نظامی اسرائیل با استفاده از پهپاد، چالش‌های جدیدی را برای سیستم دفاعی این کشور ایجاد کرده است. این رویداد نشان‌دهنده توانایی‌های فزاینده گروه‌های مقاومت در منطقه و آسیب‌پذیری‌های موجود در دفاع هوایی اسرائیل است.
حمله مرگبار حزب‌الله به یک مرکز نظامی در عمق خاک اسرائیل، چالش جدیدی برای این کشور ایجاد کرده است. علی‌رغم تلاش‌های گسترده از جمله بمباران‌های هوایی و عملیات زمینی، اسرائیل همچنان در مهار تهدید این گروه مورد حمایت ایران ناکام مانده است.
یک فروند پهپاد که از جنوب لبنان به پرواز درآمده بود، توانست بدون شناسایی از سیستم‌های دفاع هوایی اسرائیل عبور کند و پایگاه تیپ گولانی را در فاصله حدود ۶۵ کیلومتری مرز هدف قرار دهد. این حمله یکشنبه شب کمی پس از ساعت ۱۹ رخ داد. اگرچه ارتش جزئیات دقیق محل اصابت را منتشر نکرده، تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد که پهپاد به سالن غذاخوری پایگاه برخورد کرده است.
زمان‌بندی و مکان حمله حاکی از آن است که حزب‌الله از اطلاعات کافی و قابلیت‌های لازم برای به حداکثر رساندن تلفات برخوردار بوده است. تیپ گولانی که از نیروهای نخبه پیاده‌نظام اسرائیل محسوب می‌شود، در چارچوب عملیات زمینی این کشور در جنوب لبنان مستقر شده بود.
در این حمله ۴ نظامی اسرائیلی کشته و بیش از ۶۰ نفر دیگر زخمی شدند که وضعیت ۸ نفر از آنها وخیم گزارش شده است. با احتساب این تلفات، شمار کشته‌های ارتش اسرائیل از آغاز عملیات زمینی در دو هفته گذشته به دست‌کم ۱۸ نفر رسیده است.
حمله روز یکشنبه خونین‌ترین حمله به نیروهای ارتش اسرائیل در داخل سرزمین‌های اشغالی از زمان آغاز درگیری‌ها در مهرماه گذشته بوده است.
تحلیل کارشناسان: توانایی‌های حزب‌الله و چالش‌های اسرائیل
دکتر دانیل سوبلمن، کارشناس امنیت بین‌الملل در دانشگاه عبری اورشلیم، معتقد است این حمله نشان می‌دهد که حزب‌الله همچنان توانایی ضربه زدن را دارد.
وی به سی‌ان‌ان گفت: «این حمله نشانه واضحی است از اینکه حزب‌الله پس از ضربات ویرانگر اخیر به رهبری و ساختار فرماندهی و کنترل خود، در حال بازیابی موازنه راهبردی خویش است.» سوبلمن به کشته شدن سید حسن نصرالله، رهبر دیرینه حزب‌الله و دیگر مقامات ارشد این جنبش اشاره می‌کند.
سیستم‌های دفاع هوایی اسرائیل قابل توجه هستند و اکثر پرتابه‌های شلیک شده به سمت این کشور را رهگیری و منهدم می‌کنند. با این حال، این سیستم‌ها عمدتاً برای مقابله با راکت‌ها و موشک‌ها طراحی شده‌اند، نه پهپادهایی که می‌توانند از هر نقطه‌ای پرتاب شوند، در ارتفاع پایین و با سرعت کم پرواز کنند و به سرعت تغییر مسیر دهند.
گرچه ارتش اسرائیل نوع هواپیمای مورد استفاده در حمله روز یکشنبه را اعلام نکرده، اما کارشناسان به سی‌ان‌ان گفته‌اند که احتمالاً یک پهپاد مرصاد بوده که در ایران با نام پهپاد ابابیل شناخته می‌شود.
دکتر ارنا میزراحی، پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS) در تل‌آویو، به سی‌ان‌ان گفت که چنین پهپادهایی به دلیل «اندازه کوچک، وزن بسیار کم و رد راداری بسیار پایین» به سختی قابل شناسایی هستند.
پایگاه نظامی اسرائیل
میزراحی می‌گوید ایران و متحدانش در تلاشند تا سیستم‌های دفاعی اسرائیل را اشباع کنند و پس از شناسایی پهپادها به عنوان «نقطه ضعف» اسرائیل، آنها را نیز به معادله افزوده‌اند.
وی افزود: «هر بار که راه‌حلی برای مشکلی می‌یابیم، آنها روش دیگری برای حمله پیدا می‌کنند.»
چالش‌های امنیتی برای ساکنان سرزمین‌های اشغالی
ساکنان سرزمین‌های اشغالی برای مقابله با خطرات هوایی به خوبی آموزش دیده‌اند. اکثر مردم به محض شنیدن آژیر خطر که نشان‌دهنده تهدید قریب‌الوقوع هوایی است، به پناهگاه‌ها – که در بیشتر نقاط این سرزمین وجود دارند – می‌روند یا در گودالی پناه می‌گیرند.
اما پهپادی که حزب‌الله در آخر هفته ارسال کرد، توانست بدون فعال کردن سیستم‌های هشدار اسرائیل از آنها عبور کند. سربازان حاضر در سالن غذاخوری بدون هیچ هشداری مورد حمله قرار گرفتند.
این اولین بار نبود که چنین اتفاقی رخ می‌داد
در خردادماه، حزب‌الله یک ویدئوی ۹ دقیقه‌ای منتشر کرد که توسط یک پهپاد فیلمبرداری شده بود و مکان‌های غیرنظامی و نظامی را در حیفا و اطراف آن – یکی از بزرگترین شهرهای اسرائیل – نشان می‌داد. به نظر می‌رسید که آن پهپاد نیز توسط ارتش اسرائیل شناسایی نشده بود.
در واکنش به آن ویدئو، هرتزی هالوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، در آن زمان گفت که ارتش این کشور «در حال آماده‌سازی و یافتن راه‌حل‌هایی برای مقابله با این توانمندی‌ها و سایر قابلیت‌هاست.»
سپس در تیرماه، یک پهپاد که توسط انصارالله یمن از یمن پرتاب شده بود، یک نفر را در تل‌آویو کشت و دست‌کم ۱۰ نفر دیگر را زخمی کرد. در جریان آن حمله هیچ آژیر خطری به صدا درنیامد. ارتش اسرائیل گفت که دو پهپاد شلیک شده بود و در حالی که یکی از آنها رهگیری شد، دیگری – به دلیل آنچه خطای انسانی خوانده شد – رهگیری نشد.
به نظر می‌رسد که تاکتیک ارسال دو پهپاد هفته گذشته نیز توسط حزب‌الله تکرار شده است.
ارتش اسرائیل گفت که روز جمعه دو پهپاد از لبنان پرتاب شد و افزود که یکی از آنها را رهگیری کرده، اما درباره سرنوشت پهپاد دیگر چیزی نگفت. در این حمله به یک خانه سالمندان در شهر ساحلی هرتزلیا در مرکز سرزمین‌های اشغالی خسارت وارد شد، اما تلفاتی گزارش نشد.
بسیار محتمل است که همین راهبرد روز یکشنبه نیز به کار گرفته شده باشد. کمی قبل از انتشار اولین گزارش‌ها درباره حمله به پایگاه تیپ گولانی، ارتش اسرائیل اعلام کرد که یک پهپاد پرتاب شده از لبنان را در منطقه دریایی شمال سرزمین‌های اشغالی رهگیری کرده است. این نشان می‌دهد که پهپادی که به پایگاه اصابت کرد، احتمالاً دومین هواپیمایی بوده که یا همزمان یا کمی قبل یا بعد از اولی شلیک شده است. ارتش اسرائیل درباره تعداد پهپادهایی که روز یکشنبه پرتاب شدند اظهارنظری نکرد.
حزب‌الله اعلام کرد که ده‌ها راکت به سمت شهرهای ناهاریا و عکا در شمال سرزمین‌های اشغالی شلیک کرده تا سیستم‌های دفاع هوایی اسرائیل را درگیر کند و همزمان پهپادها را پرتاب کرده است.
نبرد فرسایشی: چالش‌های پیش روی اسرائیل
حزب‌الله علی‌رغم بمباران شدید هوایی اسرائیل در داخل لبنان و نیز عملیات زمینی محدود علیه این گروه، همچنان قادر به شلیک به سمت سرزمین‌های اشغالی است.
از ۲۵ شهریور که اسرائیل حملات خود علیه حزب‌الله را تشدید کرد، بیش از ۱۵۰۰ نفر در لبنان کشته شده‌اند. این آمار بر اساس جمع‌بندی سی‌ان‌ان از بیانیه‌های وزارت بهداشت لبنان است.
زمانی که ارتش اسرائیل عملیات زمینی خود علیه حزب‌الله در جنوب لبنان را آغاز کرد، اصرار داشت که هرگونه اقدام در آن سوی مرز هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر زمانی «محدود» خواهد بود و هدف آن از بین بردن زیرساخت‌های نظامی حزب‌الله در مناطق مرزی است.
از ۱۶ مهر سال گذشته که حزب‌الله در حمایت از حماس در غزه – که یک روز قبل حملات مرگباری علیه اسرائیل انجام داده بود – شروع به شلیک انبوه راکت به سمت سرزمین‌های اشغالی کرد، حدود ۶۰ هزار نفر از شمال سرزمین‌های اشغالی تخلیه شده‌اند.
اما واقعیت میدانی نشان می‌دهد که اسرائیل ممکن است خود را برای احتمال یک جنگ بسیار بزرگ‌تر آماده می‌کند. این کشور یگان‌هایی از چهار لشکر را به جنوب لبنان اعزام کرده و به ساکنان یک چهارم خاک لبنان دستور تخلیه داده است. طبق اعلام سازمان ملل متحد، اکنون بیش از ۱.۲ میلیون نفر آواره شده‌اند.
ارتش اسرائیل تعداد نیروهای خود را فاش نمی‌کند، اما گمان می‌رود هر لشکر شامل حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار سرباز باشد.
تحلیلگران مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی (CSIS) می‌گویند آخرین باری که اسرائیل در سال ۲۰۰۶ به لبنان حمله کرد، حدود ۳۰ هزار نیرو را از مرز عبور داد.
آن جنگ پس از ۳۴ روز با کشته شدن حدود ۱۱۰۰ لبنانی و ۱۷۰ اسرائیلی، از جمله ۱۲۰ سرباز، به بن‌بست رسید.
CSIS می‌گوید که یک عملیات جدید زمینی ممکن است به نیرویی بزرگ‌تر از آنچه اسرائیل در سال ۲۰۰۶ علیه حزب‌الله به کار گرفت، نیاز داشته باشد. با این حال، حتی این هم ممکن است کافی نباشد.
دکتر سوبلمن، کارشناس امنیت بین‌الملل، به سی‌ان‌ان گفت: «توانایی حزب‌الله در پیگیری یک جنگ فرسایشی، مختل کردن زندگی در بخش زیادی از شمال سرزمین‌های اشغالی و تحمیل هزینه‌های دردناک به اسرائیل نشان می‌دهد که این جنبش در حال بازیابی ثبات عملیاتی خود است.»
وی افزود که در جنگ‌های چریکی، آنچه اغلب بیشترین اهمیت را دارد، توانایی طرف ضعیف‌تر برای ادامه دادن، جنگیدن و وارد کردن تلفات به طرف مقابل است.
با افزایش تلفات ارتش اسرائیل در جنگ علیه حزب‌الله، روشن است که این گروه مقاومت مصمم است به رغم ضربات سنگینی که متحمل شده، به مبارزه ادامه دهد.
حمله پهپادی اخیر حزب‌الله به پایگاه نظامی اسرائیل نشان‌دهنده پیچیدگی و تداوم درگیری در منطقه است. این رویداد نه تنها آسیب‌پذیری‌های سیستم دفاعی اسرائیل را آشکار کرد، بلکه توانایی‌های فزاینده گروه‌های مقاومت در استفاده از فناوری‌های پیشرفته را نیز نشان داد. با ادامه درگیری‌ها و افزایش تلفات در هر دو طرف، احتمال گسترش جنگ و پیامدهای انسانی آن برای منطقه نگران‌کننده است. این وضعیت پیچیده نیازمند راه‌حل‌های دیپلماتیک و تلاش‌های جدی برای برقراری صلح پایدار در منطقه است
