سرویس خبری ایران من: امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، در سخنرانی اخیر خود به مناسبت هشتادمین سالگرد تأسیس این سازمان، به بررسی وضعیت کنونی منشور ملل متحد و عملکرد شورای امنیت پرداخت. وی با تأکید بر اصول چندجانبهگرایی و حاکمیت قانون، از چالشهای جدی پیش روی این نهاد بینالمللی سخن گفت و نمونههای بارزی از نقض این اصول را مطرح کرد. این سخنرانی، فراخوانی برای بازسازی اعتماد و تعهد مجدد به اهداف بنیانگذاران سازمان ملل محسوب میشود.
به گزارش ایران من، امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل روز جمعه به وقت محلی گفت: امروز، منشور ملل متحد که اساس حقوق بینالملل و چندجانبهگرایی را تشکیل میدهد، در معرض آزمونی جدی بهواسطه تداوم اقدامات تجاوزکارانه، بیکیفرمانی، و سوءاستفاده سیاسی از سازوکارهای آن قرار گرفته است.
چالشهای کنونی منشور ملل متحد
در این میان، دو نمونه فاحش، مستلزم توجه ویژه شورای امنیت است. نخست، اقدامات تجاوزکارانهای که از سوی رژیم صهیونیستی علیه کشورهای منطقه، از جمله کشور من، صورت گرفته است. در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، رژیم صهیونیستی با حمایت مستقیم و مشارکت ایالات متحده آمریکا، جنگی گسترده و بدون هیچگونه تحریک قبلی علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد. تداوم سکوت و قصور شورا در واکنش به چنین نقضهای فاحشی، نهتنها به متجاوزان جسارت میبخشد، بلکه بنیان منشور ملل متحد را بهشدت تضعیف میکند.
نمونههای بارز نقض اصول بینالمللی
وی افزود: دومین مورد، که به همان اندازه نگرانکننده است، سوءاستفاده عامدانه از اختیارات شورای امنیت از سوی سه کشور اروپایی عضو برجام است که تحت فشار و هدایت ایالات متحده اقدام نمودهاند. تلاش نافرجام آنان برای فعالسازی سازوکار موسوم به «اسنپبک» ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، که اقدامی بیاساس و غیرقانومی برای بازاعمال قطعنامههای تحریمی خاتمهیافته علیه ایران بود، نقض آشکار روندهای مقرر و مغایر با متن و روح هر دو سند یعنی قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام است. این اقدام سیاسی و مغرضانه، که قاطعانه از سوی شماری از اعضای شورا از جمله دو عضو دائم آن و نیز جامعه بینالمللی گستردهتر، بهویژه ۱۲۱ کشور عضو جنبش عدم تعهد رد شده است، فاقد هرگونه وجاهت یا اعتبار حقوقی بوده و از اینرو، باطل و بلااثر است.
سوءاستفاده از شورای امنیت و پیامدهای آن
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل تصریح کرد: در چنین شرایطی، فرسایش اعتماد به سازمان ملل متحد نه از اصول آن، بلکه از ناتوانی در اجرای صادقانه و بیطرفانه همان اصول ناشی میشود. هنگامی که تجاوز بدون مجازات باقی میماند و یکجانبهگرایی جایگزین گفتوگو و چندجانبهگرایی میگردد، منشور معنای خود را از دست میدهد و اعتبار شورای امنیت متزلزل میشود.
ضرورت بازسازی اعتماد و چندجانبهگرایی
ایروانی تاکید کرد: برای بازسازی اعتماد، کشورهای عضو سازمان ملل متحد باید بر برتری منشور تأکید مجدد ورزند و بار دیگر به چندجانبهگرایی اصیل مبتنی بر برابری، احترام متقابل و حاکمیت قانون متعهد شوند. شورای امنیت بهطور خاص باید مسئولیت اصلی خود را بهگونهای بیطرفانه، مؤثر و بدون رویکرد گزینشی ایفا کند و اطمینان یابد که هیچ عضوی، حتی اگر قدرتمند باشد، نتواند این نهاد را برای مقاصد سیاسی یا یکجانبه مورد سوءاستفاده یا دغلورزی قرار دهد.
متن کامل سخنرانی امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
خانم رئیس،
از برگزاری این نشست علنی بهموقع و بسیار حائز اهمیت استقبال مینماییم و مراتب قدردانی خود را از ابتکار فدراسیون روسیه ابراز میداریم.
اهمیت هشتادمین سالگرد تاسیس سازمان ملل
از آنجا که امروز مصادف با هشتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد است، این نشست فرصتی بهموقع برای تأمل فراهم میآورد. باید ارزیابی کنیم که آیا همچنان به چشمانداز بنیانگذاران منشور، یعنی نجات نسلهای آینده از بلای جنگ و تضمین اینکه روابط بینالملل بر پایه قانون و نه زور اداره گردد، وفادار ماندهایم.
اهداف و اصول منشور، یعنی برابری حاکمیتی دولتها، عدم مداخله در امور داخلی، حلوفصل مسالمتآمیز اختلافات و منع توسل به زور یا تهدید به آن، همچنان جهانی و تفکیکناپذیرند؛ چنین اصولی باید بهطور کامل و بدون معیارهای دوگانه اجرا شوند. پاسداشت این اصول مستلزم احیای صداقت در چندجانبهگرایی و تضمین آن است که هیچ کشوری یا گروهی از کشورها فراتر از قانون قرار نگیرد.
اصول پایهای منشور و لزوم اجرای کامل آن
امروز، منشور ملل متحد که اساس حقوق بینالملل و چندجانبهگرایی را تشکیل میدهد، در معرض آزمونی جدی بهواسطه تداوم اقدامات تجاوزکارانه، بیکیفرمانی، و سوءاستفاده سیاسی از سازوکارهای آن قرار گرفته است.
مصادیق چالشبرانگیز برای شورای امنیت
در این میان، دو نمونه فاحش، مستلزم توجه ویژه شورای امنیت است. نخست، اقدامات تجاوزکارانهای که از سوی رژیم صهیونیستی علیه کشورهای منطقه، از جمله کشور من، صورت گرفته است. در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، رژیم صهیونیستی با حمایت مستقیم و مشارکت ایالات متحده آمریکا، جنگی گسترده و بدون هیچگونه تحریک قبلی علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد. تداوم سکوت و قصور شورا در واکنش به چنین نقضهای فاحشی، نهتنها به متجاوزان جسارت میبخشد، بلکه بنیان منشور ملل متحد را بهشدت تضعیف میکند.
نقض برجام و اقدام غیرقانونی «اسنپبک»
دومین مورد، که به همان اندازه نگرانکننده است، سوءاستفاده عامدانه از اختیارات شورای امنیت از سوی سه کشور اروپایی عضو برجام است که تحت فشار و هدایت ایالات متحده اقدام نمودهاند. تلاش نافرجام آنان برای فعالسازی سازوکار موسوم به «اسنپبک» ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، که اقدامی بیاساس و غیرقانونی برای بازاعمال قطعنامههای تحریمی خاتمهیافته علیه ایران بود، نقض آشکار روندهای مقرر و مغایر با متن و روح هر دو سند یعنی قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام است. این اقدام سیاسی و مغرضانه، که قاطعانه از سوی شماری از اعضای شورا از جمله دو عضو دائم آن و نیز جامعه بینالمللی گستردهتر، بهویژه ۱۲۱ کشور عضو جنبش عدم تعهد رد شده است، فاقد هرگونه وجاهت یا اعتبار حقوقی بوده و از اینرو، باطل و بلااثر است.
خانم رئیس،
در چنین شرایطی، فرسایش اعتماد به سازمان ملل متحد نه از اصول آن، بلکه از ناتوانی در اجرای صادقانه و بیطرفانه همان اصول ناشی میشود. هنگامی که تجاوز بدون مجازات باقی میماند و یکجانبهگرایی جایگزین گفتوگو و چندجانبهگرایی میگردد، منشور معنای خود را از دست میدهد و اعتبار شورای امنیت متزلزل میشود.
تأکید بر لزوم احیای اعتماد و بیطرفی
برای بازسازی اعتماد، کشورهای عضو سازمان ملل متحد باید بر برتری منشور تأکید مجدد ورزند و بار دیگر به چندجانبهگرایی اصیل مبتنی بر برابری، احترام متقابل و حاکمیت قانون متعهد شوند. شورای امنیت بهطور خاص باید مسئولیت اصلی خود را بهگونهای بیطرفانه، مؤثر و بدون رویکرد گزینشی ایفا کند و اطمینان یابد که هیچ عضوی، حتی اگر قدرتمند باشد، نتواند این نهاد را برای مقاصد سیاسی یا یکجانبه مورد سوءاستفاده یا دغلورزی قرار دهد.
در مجموع، سخنان سفیر ایران در سازمان ملل، بر اهمیت حیاتی حفظ اصول منشور ملل متحد و احیای نقش بیطرفانه و مؤثر شورای امنیت تأکید دارد. این پیام، فراخوانی است برای همهی اعضای جامعه جهانی تا با تعهد مجدد به چندجانبهگرایی و حاکمیت قانون، از تضعیف بیشتر نهادهای بینالمللی جلوگیری کرده و زمینهساز جهانی عادلانهتر باشند.
