در شرایطی که جهان با تحولات ژئوپلیتیک پیچیده‌ای روبروست، هند به عنوان یکی از قدرت‌های نوظهور جهانی، نقش مهمی در معادلات بین‌المللی ایفا می‌کند. دیدار اخیر نارندرا مودی با ولادیمیر پوتین در نشست بریکس، نشان‌دهنده اهمیت روزافزون روابط دهلی‌نو و مسکو است.
تقویت روابط استراتژیک هند و روسیه
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در دیدار با ولادیمیر پوتین در حاشیه نشست قدرت‌های نوظهور بریکس، از گسترش روابط کشورش با روسیه استقبال کرد.
مودی روز سه‌شنبه در سخنانی که از تلویزیون پخش شد، گفت: “سفر دو باره من به روسیه در سه ماه گذشته، نشان‌دهنده روابط نزدیک و دوستی رو به رشد ماست.” پوتین نیز از “مشارکت راهبردی” میان دو کشور تمجید کرد.
دوستی هند با روسیه، که اکنون به تأمین‌کننده اصلی نفت این کشور جنوب آسیا تبدیل شده، به طور فزاینده‌ای موجب ناخشنودی دولت جو بایدن شده است، به ویژه که جنگ پوتین در اوکراین وارد سومین سال خود می‌شود. در حالی که دهلی‌نو بر حل مسالمت‌آمیز این درگیری تأکید دارد، به دومین تأمین‌کننده بزرگ فناوری‌های محدودشده به روسیه تبدیل شده و به ماشین جنگی کرملین یاری می‌رساند.
تحولات دیپلماتیک و چالش‌های بین‌المللی
پوتین میزبان بزرگترین گردهمایی رهبران جهان از زمان آغاز حمله گسترده به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ است، که چالشی برای تلاش‌های غرب در منزوی کردن او به شمار می‌رود. انتظار می‌رود رهبران ۳۲ کشور در این نشست سه روزه در شهر قازان حضور یابند.
توانایی آمریکا برای فشار بر هند، به دلیل اولویت راهبردی رقیب واشنگتن در تقویت روابط نزدیک‌تر با این کشور به عنوان وزنه‌ای در برابر چین در آسیا، محدود شده است.
مذاکرات روز سه‌شنبه، دومین دیدار پوتین و مودی در کمتر از سه ماه و نیم بود. در ماه ژوئیه، مودی پوتین را در آغوش گرفت و از او به عنوان “دوست” یاد کرد؛ دیداری که همزمان با حمله مرگبار موشکی روسیه به یک بیمارستان کودکان در کی‌یف، پایتخت اوکراین، صورت گرفت.
موضع‌گیری هند در قبال بحران اوکراین
علی‌رغم ناخرسندی دهلی‌نو از شدیدترین درگیری در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم، هند از محکوم کردن روسیه به دلیل حمله به اوکراین خودداری کرده و در رأی‌گیری‌های سازمان ملل در این زمینه رأی ممتنع داده است.
مودی گفت: “ما در مورد وضعیت روسیه و اوکراین در تماس مداوم بوده‌ایم و همان‌طور که پیش‌تر گفته‌ام، معتقدیم راه‌حل این مسائل باید از طریق مسالمت‌آمیز باشد.” وی افزود که درباره این درگیری با پوتین گفتگو خواهد کرد. “ما از برقراری هر چه سریع‌تر صلح و ثبات حمایت می‌کنیم.”
همکاری‌های اقتصادی و انرژی
دولت هند در حال مذاکره برای قرارداد تأمین درازمدت نفت با روسیه است. هاردیپ پوری، وزیر نفت، روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت که مودی دیدارهای بسیار ثمربخشی در مسکو خواهد داشت، اما از اظهارنظر درباره انتظارات در حوزه انرژی خودداری کرد.
در حالی که روسیه در میان محدودیت‌های اعمال‌شده توسط آمریکا و متحدان گروه هفت، تخفیف‌های عمیق‌تری برای نفت خود ارائه می‌دهد، خرید نفت روسیه توسط هند در مقایسه با سطح پیش از جنگ بیش از ۲۰ برابر افزایش یافته است. واردات اخیر به نزدیک ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است.
طبق مطالعه‌ای که توسط آژانس رتبه‌بندی ICRA در آوریل منتشر شد، هند با واردات نفت خام ارزان‌تر از روسیه در ۲۳ ماه گذشته، ۱۳ میلیارد دلار صرفه‌جویی کرده است.
قرار است پوتین در ادامه روز سه‌شنبه با شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین، سیریل رامافوسا رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی و عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر دیدار کند.
روابط رو به گسترش هند و روسیه، علی‌رغم فشارهای بین‌المللی، نشان‌دهنده رویکرد مستقل سیاست خارجی دهلی‌نو است. این روابط، ضمن تأمین منافع اقتصادی هند، موازنه قدرت در آسیا را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
