وضعیت کنونی همکاری ایران با آژانس
به گزارش ایران من، «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی روز شنبه و در حاشیه رونمایی از یکی از دستاوردهای پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای این سازمان در نمایشگاه بین‌المللی تهران درباره چگونگی تعامل و همکاری ایران با آژانس برای پاسخ به درخواست‌های آژانس در چارچوب قطعنامه اخیر در شورای حکام اظهار کرد: درباره پاسخ به سوالات درباره چهار مکان که الان به ۲ مکان کاهش یافته، قرار شد با یکدیگر تعامل کنیم تا این موضوعات بسته شود؛ ما به اینها (سوالات درباره چهار مکان) هم پاسخ دادیم، موضوعاتی که با ادعاهای ساختگی رژیم صهیونیستی ایجاد شده است. در همان چارچوب نیز تفاهم کردیم که معاونان ۲ طرف مدالیته‌ای را برای این کار استخراج کنند و این مساله هم انجام شد و آن‌چه الان انجام می‌شود و رفت و آمدهایی که داریم در چارچوب همان مدالیتی است.
او تاکید کرد که «تا امروز آژانس بین المللی انرژی اتمی همواره برای نظارت‌های خود در چارچوب پادمان و ان‌پی‌تی دسترسی‌های لازم را داشته است و مانعی برای آن ایجاد نکرده و نمی‌کنیم».
چارچوب تعاملات و توافقات اخیر
اسلامی همچنین درباره انتشار برخی اخبار مبنی بر اینکه ایران نظارت بیشتر بر فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سوی آژانس پذیرفته است؟ گفت: وقتی در حوزه مواد هسته‌ای فعالیت می‌کنیم، طبیعی است که با تغییر مقیاس و ظرفیت، میزان نظارت و بازرسی‌ها هم تغییر می‌کند.به گزارش ایسنا، بیش از یک سال و نیم از توافق ایران و آژانس در اسفند ۱۴۰۱ می‌گذرد و از آن زمان تاکنون تفاسیر مختلف ۲ طرف از بندهای این بیانیه موجب شده تا درک مشترک و متعاقبا همکاری مشترک موثری که به پایان ابهامات و سوالات پادمانی آژانس منجر شود ایجاد نشود.
گسترش نظارت‌ها و بازرسی‌های هسته‌ای
مطابق با گزارش‌های آژانس درباره ایران، برخی از تجهیزات نظارتی که بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ در محل‌هایی قرار داده شده بودند و در چارچوب کاهش همکاری‌های ایران با آژانس و قانون راهبردی برجچده شده بودند، دوباره نصب شد. حتی در حوزه بازرسان همکاری‌های ایران با آژانس این تجهیزات شامل نصب تجهیزات نظارت بر غنی‌سازی در خطوط سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد در نطنز و فردو بود. همچنین تجهیزات نظارتی اضافه شده شامل دوربین‌های نظارتی در سایتی در اصفهان که در آن قطعات سانتریفیوژ ساخته می شود، می‌شدند.
چالش‌های موجود و چشم‌انداز آینده
بسیاری از کارشناسان بر این نظرند که در فضای سیاسی و بین‌المللی ۲ سال گذشته که شاهد تنش‌های گسترده منطقه‌ای و بین‌المللی بوده‌ایم و از سویی مذاکرات احیای برجام و رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در عمل متوقف شده است، امکان حل مسائل فنی بعید به نظر می‌رسد. با این حال، طبق گفته رئیس سازمان انرژی اتمی، مذاکرات فنی ایران و آژانس هم‌چنان در چارچوب بیانیه مشترک ۱۴۰۱ و مدالیتی طراحی شده بر اساس همان توافق دنبال می‌شود و هیچ مانعی بر سر راه نظارت‌ها و بازرسی‌های آژانس در چارچوب پادمان جامع و ان‌پی‌تی وجود ندارد.
مقامات سازمان انرژی اتمی در رابطه با حل نشدن ابهامات و سوالات باقیمانده برای آژانس تا این زمان، همواره بر این موضوع تاکید کردند که ایران آماده است یک جا و در کوتاه‌ترین زمان سوالات و ابهامات مذکور را پاسخ دهد، به شرطی که طرف مقابل آمادگی سیاسی برای حل این مسائل را داشته باشد و دنبال بهانه‌جویی نباشد؛ ایرانی‌ها معتقدند این آمادگی اکنون در طرف مقابل وجود ندارد و بالعکس تحت تاثیر شرایط بین‌المللی و سیاسی در اروپا و آمریکا و نیز در منطقه، آن‌ها به دنبال تشدید فضای سیاسی میان ایران و آژانس هستند.
