سرویس خبری ایران من: انتخاب رئیس‌جمهور جدید لبنان پس از دو سال بلاتکلیفی سیاسی، نقطه عطفی در تاریخ این کشور محسوب می‌شود. این تحول مهم در شرایطی رخ می‌دهد که منطقه خاورمیانه با چالش‌های جدی روبروست و لبنان نقش کلیدی در معادلات منطقه‌ای دارد. در این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این رویداد و تاثیر آن بر آینده روابط منطقه‌ای می‌پردازیم. گفتگو با محمدعلی سبحانی، سفیر پیشین ایران در لبنان، می‌تواند دورنمای روشن‌تری از شرایط پیش رو ارائه دهد.
انتخاب رئیس‌جمهور جدید لبنان و واکنش‌های بین‌المللی
به گزارش ایران من، لبنان پس از دو سال خلاء سیاسی روز پنجشنبه ۲۰ دی‌ماه رئیس‌جمهور جدید خود را شناخت و «ژوزف عون» به عنوان رئیس‌جمهور جدید این کشور انتخاب شد. انتخاب رئیس‌جمهور را عوامل بسیاری چون تجاوز رژیم اسرائیل، دخالت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و نیز شرایط خاص اقتصادی و اجتماعی پیچیده‌تر و بغرنج‌تر ساخته است و از این‌رو انتخاب عون به یکی از مهمترین خبرها و خط تحلیل‌های این روزها تبدیل شده است.
جمهوری اسلامی ایران در نخستین واکنش به انتخاب عون، این سامان سیاسی را به مردم لبنان تبریک گفت. «عباس عراقچی» وزیر امورخارجه در پیامی با تاکید بر اینکه ایران از لبنانی باثبات، امن و مستقل، موطن همه لبنانی‌ها، و عاری از اشغال و تهدید خارجی حمایت می‌کند؛ گفت: «مانند گذشته، ما با هر دولتی که نماینده خواسته‌های مردم لبنان بوده، رفاه آنها را تضمین کند و از حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی لبنان محافظت کند، همکاری خواهیم کرد».
چالش‌های پیش روی لبنان و مسیر اتحاد ملی
به منظور بررسی فرآیند انتخاب رئیس‌جمهور جدید، اولویت‌های دولت در لبنان و نیز آینده روابط لبنان با ایران و منطقه با «محمدعلی سبحانی» سفیر سابق ایران در لبنان، اردن و قطر و نیز مدیرکل پیشین خاورمیانه عربی و شمال آفریقا وزارت امور خارجه گفت‌وگو کردیم.
سبحانی درباره روند و چالش‌های انتخاب رئیس‌جمهور در لبنان می گوید: لبنان در میان کشورهای منطقه ویژگی های خاصی دارد و نحوه اداره حکومت در این کشور به نوعی با گروه‌ها و طوایف مختلف اجتماعی لبنان تعیین می‌شود. زمانی که این نیروها باهم توافق و تفاهم داشته و تبدیل به نیروی متحدی شوند، توان ابتکار می‌یابند تا بتوانند به نتایجی در خواسته‌ها و اهداف خود رسیده و مشکلات خود را حل کنند.
وی افزود: سال‌هاست میان طوایف مختلف لبنانی اختلاف وجود دارد و این اختلاف به ویژه پس از حضور در سوریه و ورود به جنگ حمایتی از مردم غزه پس از هفت اکتبر، شدت یافت. اختلافات بین گروه‌ها به قدری بود که از به وجود آمدن یک وحدت نظر در پارلمان برای تعیین رئیس جمهور جلوگیری کرد.
نقش ایران و چشم‌انداز روابط دوجانبه
لبنان مدت‌های مدیدی رئیس جمهور و نیز امکان انتخاب رئیس‌جمهور را به واسطه همین اختلافات نداشت. ایران در آن زمان با دولت و برخی از طوایف لبنانی رابطه‌ای ضعیف و با حزب‌الله و شیعیان لبنان به واسطه عنصر مذهب، رابطه گسترده‌تری داشت و مجموع این شرایط، شکل گیری فرصت برای انتخاب رئیس جمهور را پیچیده کرد.
دیپلمات سابق ایران خاطر نشان کرد: پس از گسترش درگیری‌ها با رژیم اسرائیل و سقوط نظام بشار اسد در سوریه، باید شرایط جدیدی در لبنان به وجود می‌آمد که با اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ آغاز شد، با آتش‌بس ادامه پیدا کرد و سرانجام رئیس‌جمهور جدید هم انتخاب شد.
آینده حزب‌الله و تحولات منطقه‌ای
سبحانی درباره آینده حزب‌الله در لبنان پس از تحولات اخیر گفت: حزب‌الله می‌تواند از طریق حفظ موقعیت خود در دولت و دستگاه‌های اجزایی لبنان، رابطه کل جامعه لبنانی را تحت تاثیر قرار دهد و در صورت بهبود روابط با سوریه می‌تواند در رابطه میان ایران و سوریه هم اثرگذار باشد.
وی افزود: در برخی از مقاطع زمانی حزب الله در حالی در جنوب با رژیم اسرائیل در حال جنگ بود که مورد حمایت همه مردم لبنان نبود. اما زمانی هم بوده که همه از مردم تا نخست وزیر و رئیس‌جمهور و کل احزاب طوایف همه از مقاومت حمایت می‌کردند.
این دیپلمات وزارت خارجه ادامه داد: مقدمه این حمایت وحدتی است که به صورت قانونی در حال شکل‌گیری است تا آرام آرام به یکدیگر نزدیک و متوجه شوند که مقاومت هم مانند بقیه بخش‌ها، می‌تواند یک کارکرد لبنانی مثبت داشته باشد.
روابط با سوریه و چشم‌انداز همکاری‌های منطقه‌ای
سفیر سابق ایران در لبنان حفظ آتش‌بس موجود را یکی از مهمترین هدف‌های امروز لبنان دانست و گفت: در صورتی که این آتش‌بس از بین برود همه روال به هم خواهد خورد و درگیری و مشکلات جدیدی به وجود خواهد آمد و حتی ممکن است اتحاد لبنانی‌ها را بار دیگر برهم زند.
سبحانی ادامه داد: پیش از این سوریه فقط با حزب‌الله رابطه خوبی داشت و دیگر گروه‌ها با سوریه مشکل داشتند. امروز اما چنین موضوعی مطرح نیست و حکومتی کاملاً مخالف و متفاوت از دولت بشار اسد بر سر کار آمده است. با توجه به واقعیت مرزها، لبنان مجبور است برای تردد طوایف و استفاده از ظرفیت‌های خود و سوریه با این کشور رابطه برقرار کند.
فرآیند انتخاب رئیس‌جمهور و اهمیت وحدت ملی
سفیر پیشین ایران در لبنان با اشاره به فرآیند روز رای‌گیری ریاست جمهوری لبنان گفت: نکته دیگری هم که نباید فراموش کرد این است که رئیس‌جمهور جدید لبنان در دور نخست رای‌گیری نتوانست حائز اکثریت آرا شود اما در دور دوم به توجه به رایزنی‌ها و گفت‌وگو های پشت پرده توانست رای آورد و این امیدوارکننده است و نشان می‌دهد چیزی به کسی تحمیل نشده و همه چیز براساس توافق بوده است.
وی افزود: در نهایت فرانسه از طریق مارونی‌ها، ایران از طریق حزب‌الله، عربستان از طریق اهل سنت و نقش پررنگ آمریکا باید بتوانند در اولین مرحله در بر سر عدم تنش و موفقیت این اتحاد با هم همفکری کنند و حتی می‌توانند دور هم جمع شده و گفت‌وگو کنند تا شاید این یک الگویی برای کاهش تنش در منطقه باشد.
نقش وزارت خارجه و آینده روابط دیپلماتیک
سبحانی درباره موضع وزارت امور خارجه در واکنش به انتخاب رئیس جمهور لبنان هم گفت: گاهی نیروهایی به سیاست خارجی ورود کردند که دیدگاه‌های غیردیپلماتیک و حتی مشکل‌ساز داشتند و اکنون نیاز جدی به این نگاه‌های دیپلماتیک با همسایگان وجود دارد تا روابط خارجی را بر اساس نظام دولت-ملت ساماندهی کنیم و دولت‌ها اولویت باشند.
وی تصریح کرد: ما به یک سیاست خارجی منسجم بر پایه وظایف قانونی نیازمندیم تا بهتر و قوی‌تر از گذشته به موضوعات ورود جدی داشته و از همه ظرفیت‌های قانونی خود برای پیشبرد وظایف استفاده کند.
