در شرایط حساس کنونی لبنان، کشورهای غربی و عربی با ارائه مشاورههایی، خواستار تسریع در روند آتشبس و انتخاب رئیسجمهور جدید شدهاند. این توصیهها در راستای خروج لبنان از بحران فعلی و بازگشت ثبات به این کشور ارائه شده است.
مسئولان و سیاستمداران لبنانی مشاورههای پیدرپی از طرفهای غربی و عربی دریافت میکنند که از آنها میخواهند “از حالت تفرقه خارج شوند تا شرایط لازم برای آتشبس و از سرگیری فعالیت نهادها را فراهم کنند.”
منابع نزدیک به این گفتگوها، محتوای این توصیهها را برای “الشرق الأوسط” فاش کردند که میتوان آنها را به شرح زیر خلاصه کرد:
طرفهای غربی و عربی به خطرات ادامه درگیری فعلی اشاره میکنند، بهویژه اینکه دولت بنیامین نتانیاهو از حمایت مردمی اسرائیل و پشتیبانی آمریکا برای تضعیف تواناییهای حزبالله و خارج کردن نیروهایش از نوار مرزی مجاور اسرائیل برخوردار است.
ادامه جنگ برای چند هفته دیگر ممکن است خسارات جبرانناپذیری به لبنان وارد کند که بهسرعت قابل ترمیم نیست و میتواند مشکل آوارگی و پیامدهای انسانی، اجتماعی و سیاسی آن را تشدید کند.پیشرفت به سمت آتشبس با روش قبلی مبتنی بر تلاش برای دور زدن ضرورت اجرای قطعنامههای بینالمللی امکانپذیر نیست.
مسئولان و سیاستمداران جمله واضحی شنیدهاند مبنی بر اینکه “جهان نمیتواند به لبنان کمک کند اگر لبنان به خودش کمک نکند.”اتخاذ موضعی از سوی لبنان که با جوهر قطعنامههای بینالمللی هماهنگ باشد، بهانههای ادامه جنگ را از دست نتانیاهو خارج میکند؛ جنگی که ممکن است به حمله شدید به زیرساختهای لبنان تبدیل شود اگر حزبالله به هدف قرار دادن شهرهای اسرائیلی ادامه دهد.
ایران تأثیر غیرقابل انکاری در پیشبرد آتشبس دارد و طرفهای لبنانی باید تهران را متقاعد کنند که لبنان قادر نیست در جنگی بیپایان غرق شود که آن را اسیر محاسبات منطقهای کند که توانایی تأثیرگذاری بر آنها را ندارد.اگر درست است که ایران تلاش رژیم سوریه برای عدم ورود به آتش درگیری فعلی را درک میکند، چرا موضع مشابهی از دولت لبنان را درک نمیکند، بهویژه که خسارات وارده به لبنان و حزبالله و محیط آن بسیار جدی است و پس از آتشبس بیشتر آشکار خواهد شد؟
توصیهها برای انتخاب رئیسجمهور
منابع آگاه به موضوع انتخاب رئیسجمهور نیز پرداختند و گفتند که خلاصه توصیههای غربی و عربی که سیاستمداران فعال در لبنان شنیدهاند به شرح زیر است:
جهان نمیتواند به لبنان کمک کند اگر این کشور به زندگی در سایه نهادهای از هم گسیخته و منقسم ادامه دهد، زیرا این به معنای فقدان طرف لبنانی معتبر برای مذاکره درباره آتشبس و رسیدگی به مسائل پس از پایان جنگ است.تجربه دو سال اخیر بسیار منفی بود، زیرا لبنان بدون رئیسجمهور و با دولتی موقت و مجلسی که میتوان آن را تقریباً فلج دانست، زندگی کرد.
باید سریعاً رئیسجمهوری انتخاب شود تا بتواند به نام لبنان صحبت کند و لبنان را به نقشه توجهات منطقهای و بینالمللی بازگرداند، پس از آنکه سنگینی حزبالله باعث کاهش اعتبار دولت لبنان شده است.اولین وظیفه رئیسجمهور جدید، بیان واضح آمادگی لبنان برای اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ و بازسازی پلهای ارتباطی با پایتختهای مهم عربی و کشورهای تأثیرگذار غربی است.
وظیفه فوری رئیسجمهور جدید، اطمینان دادن به همه طرفها با پیروی از رویکردی مبتنی بر حاکمیت قانون، احترام به قانون اساسی و نهادها، و برقراری مجدد ارتباط بین گروههای لبنانی است.واقعبینانه نیست که چنین نقشی را رئیسجمهوری ایفا کند که چالشی برای اراده بخشی از لبنانیها باشد یا رئیسجمهوری که در تضعیف مشروعیت و نهادها و اقدامات اتلاف اموال عمومی و غلبه منطق شبهنظامیان سهیم بوده است.ویژگیهای مورد نیاز در رئیسجمهور جدید، ایمان به مشروعیت و قانون، مبارزه با فساد و اطمینانبخشی به گروههای آسیبدیده یا ترسیده است.
ژنرال عون: نامزد پیشتاز ریاستجمهوری؟
دیپلماتها معمولاً از ورود به بحث اسامی خودداری میکنند زیرا این امر دخالت در امور داخلی تلقی میشود، اما اکثر آنها بر تمجید از یکپارچگی ارتش لبنان در شرایطی که سایر نهادها از هم پاشیدهاند و تحسین نقش فرمانده آن، ژنرال ژوزف عون، در نجات نهاد نظامی از پیامدهای بحران اقتصادی شدید و وسوسههای جانبداری در کشمکشهای داخلی تأکید کردند. این امر این تصور را ایجاد کرده که نام او در صدر سایر نامها در رقابت ریاستجمهوری قرار دارد.
توصیههای ارائه شده از سوی کشورهای غربی و عربی، نشاندهنده اهمیت حیاتی آتشبس و انتخاب رئیسجمهور برای آینده لبنان است. این مشاورهها تأکید میکنند که لبنان باید با اتخاذ موضعی منطبق با قوانین بینالمللی و انتخاب رهبری قوی و مورد اعتماد، گامهای اساسی برای خروج از بحران کنونی بردارد. نقش ایران و همسایگان منطقهای نیز در این میان حائز اهمیت است و لبنان باید تلاش کند تا حمایت آنها را برای دستیابی به ثبات و صلح جلب کند.