خب، حالا سؤال مهم این است که این اتفاق چه معنایی برای فلسطینی‌ها دارد، برای غیرنظامیانی که در غزه بیش از یک سال زیر آتش بی‌امان بوده‌اند؟ ده‌ها هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند. بیایید نظر مصطفی برغوثی، رئیس طرح ملی فلسطین را بشنویم که اکنون از رام‌الله در کرانه باختری اشغالی با ما صحبت می‌کند. آقای برغوثی، به برنامه ما خوش آمدید. امروز روز سرنوشت‌سازی در جریان این جنگ یک ساله است. قبل از اینکه از شما بخواهم به نتانیاهو واکنش نشان دهید، می‌خواهم بدانم شما به عنوان یک فلسطینی، فکر می‌کنید حذف یحیی سنوار چه تأثیری خواهد داشت؟

مصطفی برغوثی: متأسفانه آنچه اتفاق افتاده با آنچه طرف اسرائیلی می‌گوید همخوانی ندارد. فکر می‌کنم آن‌ها به دنبال تصویری از پیروزی بودند، اما سنوار تصویر دیگری به آن‌ها داد. پخش تصاویر پیکر او، که از هر نظر غیرقابل قبول است، نشان داد که او در حال مبارزه بود. او در تونلی پنهان نشده بود، آنطور که نتانیاهو ادعا می‌کرد. او پشت غیرنظامیان فلسطینی پنهان نشده بود و از آن‌ها به عنوان سپر انسانی استفاده نمی‌کرد، آنطور که تبلیغات اسرائیل می‌گفت. او پشت اسرای اسرائیلی پنهان نشده بود، آنطور که آن‌ها ادعا می‌کردند. او می‌جنگید. و این تصویر او را در نظر اکثر فلسطینی‌ها و اعراب و کسانی که مخالف اشغالگری اسرائیل و ظلم علیه فلسطینی‌ها هستند، به یک قهرمان تبدیل خواهد کرد.

به نظر من، سنوار بار دیگر اسرائیلی‌ها را ناکام گذاشت. او اطلاعات آن‌ها را شکست داد. آن‌ها نتوانستند نه تنها در ۷ اکتبر، بلکه در تمام سال گذشته به او دست پیدا کنند. و خودشان هم به این اعتراف می‌کنند. او جنگید. او شجاع بود و برخلاف ادعای آن‌ها ترسو نبود. اما سؤال بزرگ این است که آیا مرگ سنوار باعث پایان این جنگ وحشتناک خواهد شد؟ آیا این نتانیاهو را مجبور به قبول آتش‌بس می‌کند؟ من شک دارم. چون به نظر من، نتانیاهو برخلاف ادعایش، اهمیتی به گروگان‌های اسرائیلی نمی‌دهد. او به جان آن‌ها اهمیتی نمی‌دهد. تنها چیزی که او می‌خواهد گسترش این جنگ است. او اشغال کرانه باختری را با گسترش آن و تبدیل آن به اشغال کرانه باختری، نوار غزه و بخش‌های بزرگی از لبنان جایگزین می‌کند. و می‌خواهد کل منطقه را به یک جنگ منطقه‌ای وحشتناک بکشاند و حتی امیدوار است ایالات متحده را به جنگ با ایران بکشاند.

بنابراین، مرگ سنوار، اگر واقعیت داشته باشد، به نظر من نتانیاهو را حتی بیشتر افشا خواهد کرد، به عنوان کسی که نمی‌خواهد این وضعیت وحشتناک را پایان دهد. و اجازه دهید سریعاً به شما بگویم که امروز، در همین لحظه، مردم غزه به طرز وحشتناکی رنج می‌برند. شمال غزه ۱۳ روز است که بدون آب و غذاست. آن‌ها تحت محاصره وحشتناکی هستند. مدام بمباران می‌شوند. غیرنظامیان شبانه‌روز کشته می‌شوند. در حملات اخیر اسرائیل به منطقه‌ای که بیمارستان بود، مردم زنده زنده سوزانده شدند. پس مردم غزه رنج می‌برند. از ۷ اکتبر تاکنون ۱۵۰ هزار فلسطینی کشته یا زخمی شده‌اند. و این جنایت، این قتل عام، باید متوقف شود. و متوقف نخواهد شد مگر اینکه ایالات متحده آمریکا نتانیاهو و اسرائیل را مجبور به توقف کند.

کریستین امانپور: آقای برغوثی، می‌دانم که شما مشخصاً به رنج وحشتناک مردم غزه، فلسطینی‌ها و ده‌ها هزار نفر اشاره می‌کنید. حدس می‌زنم احساس می‌کنید باید از سنوار دفاع کنید، هرچند نمی‌فهمم چرا، چون حماس مخالف شما و آرمان‌های شماست. و هیچکس نمی‌تواند واقعاً بداند سنوار چه می‌کرد. مطمئناً رونن برگمن می‌گوید که او احتمالاً برای هوا و اکسیژن بیرون آمده بود و غافلگیر شد. اما با این حال، می‌خواهم از شما بپرسم، آیا فکر می‌کنید… یعنی، ما در ساعات اخیر از مردم غزه شنیده‌ایم، گزارش شده که برخی از آن‌ها از رفتن او خوشحالند، چون معتقدند او باعث شد بمب‌ها و آتش وحشتناک در یک سال گذشته بر سرشان ببارد. برخی دیگر خوشحال نیستند، چون فکر می‌کنند او تنها رهبر به اصطلاح مقاومت بود. اما آن‌هایی که خوشحالند، فکر نمی‌کنید حق دارند خوشحال باشند و امیدوار به چیز دیگری باشند، چون هیچ چیز در زمان حضور سنوار برای آن‌ها خوب پیش نمی‌رفت؟

مصطفی برغوثی: کریستین عزیز، من از سنوار دفاع نمی‌کنم. من از مردم فلسطین دفاع می‌کنم. من از حق آزادی ملت فلسطین دفاع می‌کنم. اگر اشغالگری اسرائیل نبود، اگر من تمام عمرم را زیر اشغال اسرائیل نگذرانده بودم، شما نه سنواری می‌داشتید و نه حماسی. اگر اسرائیل به اشغالگری‌اش پایان می‌داد و سیستم استعمارگری شهرک‌نشینی را متوقف می‌کرد و جنایاتش از جمله پاکسازی قومی بیش از ۷۰ درصد از مردم فلسطین از سال ۱۹۴۸ را متوقف می‌کرد، ما در این وضعیت نبودیم. پس اگر از من می‌پرسید، به شما می‌گویم آخرین کاری که هر کسی باید بکند سرزنش قربانی است. و آخرین کاری که باید کرد این است که ما فلسطینی‌ها را انسان‌های برابر نبینیم. اگر جان یک یهودی ارزشمند است، جان یک فلسطینی هم باید ارزشمند باشد. و اگر کشتن یک کودک اسرائیلی غیرقابل قبول است، کشتن ۱۷ هزار کودک فلسطینی هم مطلقاً غیرقابل قبول است.

نه، فکر نمی‌کنم مردم به سنوار آنطور که توصیف می‌شود و احتمالاً از رسانه‌های اسرائیلی نقل می‌شود نگاه کنند. فکر می‌کنم او را قهرمانی می‌بینند که جنگید. و من اینجا از او دفاع نمی‌کنم، بلکه واقعیت‌هایی را به شما می‌گویم که همه باید بفهمند و بدانند. واقعیت این است که مقاومت فلسطین وجود دارد چون ما تحت اشغال تحت ستم هستیم، از زندگی محروم شده‌ایم، از آزادی محروم شده‌ایم، از حق رفاه و صلح محروم شده‌ایم. ما تمام عمرمان مبارزه کرده‌ایم، چه به شیوه مسالمت‌آمیز و چه به شیوه‌های دیگر، همیشه تحت ستم بوده‌ایم. و این چیزی است که جهان باید بفهمد. واقعیت این است که ۷ اکتبر، و تکرار می‌کنم، علت نبود. نتیجه بود، پیامد اشغالگری بی‌پایان، استعمارگری شهرک‌نشینی، ستم و سیستم پاکسازی قومی بود.

کریستین امانپور: آقای برغوثی، فکر می‌کنم همه معتقدند هیچ کودک اسرائیلی یا فلسطینی نباید کشته شود. فکر می‌کنم کل جهان به آنچه در این یک سال گذشته در این جنگ وحشتناک که از ۷ اکتبر شروع شد دیده‌اند واکنش نشان داده‌اند. اما می‌خواهم از شما بپرسم، چون همانطور که شنیدید، نوعام بیتون هم معتقد است باید برای بازسازی یا ایجاد روابط مناسب با عدالت و انصاف با فلسطینی‌ها تلاش کرد. این کار زندگی شما هم بوده است. آیا فکر می‌کنید اکنون پنجره‌ای برای نوعی شروع وضعیت سیاسی وجود دارد؟ مطمئناً ایالات متحده را در کنار خود دارید. اروپا را دارید. همه کسانی را که به راه حل دو دولت، عدالت، امنیت و کرامت برای همه معتقدند در کنار خود دارید.

مصطفی برغوثی: معتقدم اگر همه آن‌هایی که از راه حل دو دولت صحبت می‌کنند، از جمله دولت آمریکا، این را با گفتن اینکه اشغال نظامی اسرائیل از سرزمین فلسطین باید پایان یابد همراه کنند، و اینکه همه شهرک‌های غیرقانونی طبق قوانین بین‌المللی و حتی طبق سیاست آمریکا باید از سرزمین‌های اشغالی خارج شوند، نه اینکه اکنون شهرک‌های جدیدی در غزه بسازند، و در نهایت، اینکه دولت فلسطین را به رسمیت بشناسند، می‌تواند پنجره‌ای وجود داشته باشد. اگر این سه اتفاق بیفتد، ما به کسانی که از راه حل دو دولت صحبت می‌کنند باور خواهیم داشت. اگر این‌ها را نگویند، پس فقط ریاکاری است، دادن وقت بیشتر به اسرائیل برای ادامه اشغال و ادامه شهرک‌سازی و ادامه آنچه نتانیاهو انجام می‌دهد، که از بین بردن هر فرصتی برای صلح یا راه حل دو دولت است.

فکر می‌کنم می‌توانیم به صلح برسیم، اما در حال حاضر، در این لحظه، فکر نمی‌کنم تحت دولت نتانیاهو و وزرای فاشیست او مانند اسموتریچ و بن‌گویر، هیچ روزنه‌ای برای صلح وجود نخواهد داشت. این دولت باید برکنار شود.

کریستین امانپور: اجازه دهید از شما بپرسم، آیا زمان آن نرسیده که بالاخره اعتراف کنیم افرادی مانند سنوار، که علناً و در مقابل دوربین و دیگر رهبران حماس می‌گفتند مبارزه ما به مرگ یا فداکاری صدها یا هزاران نفر از فلسطینی‌های ما نیاز دارد، این مبارزه ماست، آن‌ها باید بهایش را بپردازند. آیا آماده‌اید بگویید که این روش جواب نداده است؟ اصلاً کار نکرده است؟

مصطفی برغوثی: من آماده‌ام به شما بگویم که معتقدم در نهایت صلح امکان‌پذیر است. معتقدم که البته، یک عمل خشونت‌آمیز منجر به عمل خشونت‌آمیز دیگری می‌شود. البته، ما این را درک می‌کنیم. اما همچنین باید بگویم که حتی حماس هم آماده پذیرش یک سازش بود. حتی حماس هم آماده پذیرش یک دولت فلسطینی در مرزهای ۱۹۶۷ بود. و همه این‌ها نادیده گرفته شد. و می‌خواهم بگویم که در این مورد خاص، این طرف فلسطینی نبود که مانع آتش‌بس شد. نتانیاهو بود. و اثبات این در روزهای آینده پیش روی شما خواهد بود. چون حالا، همانطور که می‌گویند، سنوار کشته شده است. حالا چه کسی مانع آتش‌بس می‌شود؟ فکر می‌کنم نتانیاهو است. و زمان آن رسیده که غرب، و به ویژه دولت ایالات متحده، و به خصوص افرادی مانند کامالا هریس، درک کنند که زمان آن رسیده که از جانبداری کامل از اسرائیل دست بردارند. زمان آن رسیده که به ارزش‌هایی که رؤسای جمهور آمریکا درباره‌شان صحبت می‌کنند احترام بگذارند، ارزش‌های حقوق بشر، ارزش‌های قوانین بین‌المللی، که اسرائیل به طرز چشمگیری، مداوم و به وحشیانه‌ترین شکل ممکن نقض کرده است.
زمان آن رسیده که فلسطینی‌ها را آنگونه که باید دید ببینند، انسان‌هایی برابر.