سرویس خبری ایران من: در نشست خبری اخیر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران به تشریح مهمترین تحولات سیاست خارجی پرداخته و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران درباره مسائل مختلف بین‌المللی را تبیین کرد.
نشست جده و اهمیت دیپلماتیک
به گزارش ایران من، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری صبح امروز (۲۰ اسفندماه) با مرور تحولات سیاست خارجی در هفته گذشته گفت: به نظرم مهمترین رویداد برگزاری نشست فوق العاده وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده بود که بنا به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به تحولات فلسطین اشغالی و مشخصا برای تصمیم گیری در رابطه با توطئه کوچاندن اجباری مردم غزه از این باریکه به کشورهای مجاور انجام شد و در حاشیه آن نیز وزیر امور خارجه گفت‌وگوهای خوبی با همتایانشان از برخی کشورهای اسلامی داشتند.
بزرگداشت میراث فرهنگی
وی ادامه داد: همچنین یک مناسبت پیش رو داریم که حیف است اگر به آن اشاره نکنم؛ فردا روز بزرگداشت جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤیَّد معروف به نظامی، حکیم، متفکر، دانشمند و داستان سرای ایرانی در سده ششم هجری است. همه عالم تن است و ایران دل/ نیست گوینده زین قیاس خجل/ چون که ایران دل زمین باشد/ دل ز تن به بود یقین باشد.
نامه‌ای از دولت آمریکا دریافت نکردیم
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه رئیس‌جمهور آمریکا ادعا کرده است «نامه‌ای برای مقامات ایران نوشته‌ام». یک روز بعد از آن یک مقام ارشد نزدیک به کاخ سفید گفت نامه نوشته شده ولی ارسال نشده است. دو شب قبل نیز آقای عراقچی گفتند چنین نامه‌ای را دریافت نکرده‌ایم. البته از همان ابتدا برخی تحلیلگران، طرح موضوع را نوعی بازی رسانه‌ای – روانی عنوان کردند و برخی هم گفتند نشانه سردرگمی در هیات حاکمه آمریکا و سامانه‌های دیوانسالاری آنجاست. اجازه می‌خواهم این سوال را امروز یعنی ۵ روز بعد از ادعای اولیه از شما بپرسم. آیا نامه‌ای دریافت شده و محتوایش چیست، گفت: پاسخ سوال نسبتا مفصل شما را کوتاه میدهم؛ خیر نامه‌ای در یافت نشده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش مکرر درباره مذاکره با آمریکا گفت: بار دیگر تأکید می‌شود که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه باب مذاکره به معنای واقعی و درست کلمه را نبسته است. با این حال، ما پیشنهاد مذاکره‌ای که مبتنی بر ارعاب و تهدید باشد را نمی‌پذیریم و اصولاً آن را مذاکره نمی‌دانیم.
بقائی در مورد روابط ایران و اروپا نیز گفت: گفت‌وگوهای ما با کشورهای اروپایی در چند ماه اخیر ادامه داشته و به محض مشخص شدن نتایج آن، اعلام خواهد شد. ما با طرف‌های اروپایی، چین و روسیه، به عنوان اعضای برجام، در حال گفت‌وگو هستیم و احتمالاً در آینده نزدیک یک جلسه در سطح کارشناسی با این کشورها خواهیم داشت.
در ادامه این نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به ادعای پیشقدم شدن آمریکا برای مذاکره با نوشتن نامه، تاکید کرد: مذاکره با عملیات روانی و رسانه‌ای بحثی متفاوت است.
بقائی در پاسخ به پرسش دیگری درباره موضوع مذاکره با آمریکا باز هم تاکید کرد: مذاکره در شرایط یا تحت رویکردهای مبتنی بر تحکم و قلدر مآبی و فشار اساساً بی‌معناست و جمهوری اسلامی ایران در این زمینه موضع خود را خیلی صریح بیان کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره تصویب قطعنامه و مسئولیت سوئیس در قبال اسناد بین‌المللی اظهار داشت: در سپتامبر ۲۰۲۴، قطعنامه‌ای در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد که یکی از بندهای آن درخواست از سوئیس به عنوان متولی و بانی اسناد بین‌المللی حقوق بشر دوستانه، به ویژه معاهدات چهارگانه ژنو ۱۹۴۹، در خصوص حمایت و حفاظت از غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی در حملات مسلحانه بود.
وی ادامه داد: قرار بود این اجلاس در هفدهم اسفند ماه برگزار شود و هدف اصلی آن تصویب مفاد حقوق بشر دوستانه بین‌المللی در سرزمین‌های اشغالی فلسطین و غزه توسط اعضای متعهد به این اسناد بود. این درخواست به عنوان خواسته قاطبه جامعه بین‌المللی در این قطعنامه لحاظ شده بود. همچنین این درخواست در یکی از نشست‌های مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری نیز مطرح شد و در این چند ماه، رایزنی‌های فشرده و مفصلی، به ویژه توسط کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در ژنو، برای برگزاری اجلاس انجام گرفت.
بقایی افزود: ما از اینکه سوئیس در نهایت تصمیم به عدم برگزاری این اجلاس گرفت بسیار متاسف و متعجب شدیم و این موضوع یکی از مواردی بود که در اجلاس اخیر مورد بررسی قرار گرفت. وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی نیز به عدم برگزاری این نشست ابراز تأسف کردند. ما قضاوتی نمی‌کنیم، اما واقعیت این است که در دو سال گذشته نقض‌های گسترده‌ای در زمینه حقوق بشر دوستانه بین‌المللی رخ داده است، اما از سوی طرف‌هایی که خود را متولی این موضوع می‌دانند، واکنشی مشاهده نشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره شرایط سوریه گفت: در روزهای اخیر، اتفاقات ناگوار و غم‌انگیزی در مناطق مختلف سوریه به ویژه در سواحل غربی کشور رخ داده است. ما به شدت نگران اخبار و گزارش‌های مربوط به ناامنی، خشونت و گروگان‌گیری در این مناطق هستیم.
بقائی با تأکید بر محکومیت قاطع اینگونه اقدامات، اظهار داشت: هرگونه اقدام خشونت‌آمیز، کشتار و تعرض به نظامیان محکوم است و هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد. تعرض به بخش‌هایی از جمعیت علوی، مسیحی، دروزی و سایر اقلیت‌ها، واقعاً عواطف و وجدان انسانی را در کشورهای منطقه و سطح بین‌المللی جریحه‌دار کرده است.
وی ادامه داد: این وقایع آزمون بسیار مهم و واقعی برای حاکمان سوریه است تا به مسئولیت‌های خود در حفظ و صیانت از جان و مال تمام سوری‌ها عمل کنند. همچنین این مسئولیت متوجه تمامی طرف‌هایی است که خود را صاحب نفوذ در تحولات سوریه می‌دانند.
سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: ما نگرانی‌های خود را به طرق مقتضی به کشورهایی که در سوریه نفوذ و حضور دارند، اعلام کرده‌ایم و واقعاً امیدواریم که کشتارها و خشونت‌ها علیه طیف‌های مختلف مردم سوریه متوقف شود. معتقدیم که اینگونه حوادث و برخوردها، وضعیت امنیتی و سیاسی در جامعه سوریه را پیچیده‌تر خواهد کرد و طرف‌هایی که هیچ‌گاه خیر و صلاح مردم سوریه و کل منطقه را نخواهند خواست، از این وضعیت به نحو مطلوبی سوء استفاده خواهند کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در مورد جزئیات نشست جده و تصمیم کشورهای اسلامی درباره طرح کوچاندن مردم غزه اظهار داشت: سند مصوب سازمان همکاری اسلامی منتشر شده و در آن بر محوریت موضوع فلسطین برای امت اسلامی و جهان اسلام تأکید شده است. در این سند به کشورهای اسلامی توصیه شده است که از هر ابزاری برای کمک به پیشبرد آرمان فلسطین که هدف آن پایان اشغالگری و کسب حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین است، استفاده کنند.
وی در ادامه به بحث کوچاندن اجباری مردم غزه و کرانه باختری اشاره کرد و گفت: موضع سازمان همکاری اسلامی در زمینه الحاق، سریع و روشن بود و با هر نوع طرحی که به جابجایی و آواره کردن مجدد مردم فلسطین در داخل سرزمین‌های اشغالی و یا خارج از آن بیانجامد، قاطعانه مخالفت شده و از آن به عنوان پاکسازی قومی یاد گردید. همچنین از طرح‌های منطقه‌ای برای بازسازی غزه در بازه‌های زمانی مشخص، بدون جابه‌جایی و آواره شدن مردم از خانه‌ها و کاشانه‌هایشان استقبال شد.
وی ادامه داد: تأکید بر ارائه کمک‌های بشردوستانه و حمایت‌های سیاسی و مالی از مردم فلسطین در غزه و کرانه باختری نیز جزء دیگر موارد مطرح شده بود. یکی از نکات غم‌انگیز که در این سند ذکر شده، تأکید کشورهای اسلامی بر ضرورت کمک به یتیمان غزه است. آمار ارائه‌شده در این زمینه واقعاً تکان‌دهنده است و بیش از ۴۰ هزار نفر طی دو سال عملیات نسل‌کشی رژیم صهیونیستی، یکی از اعضای خانواده خود را اعم از پدر یا مادر از دست داده‌اند و بسیاری از آن‌ها نیز دچار قطع عضو شده‌اند. این موارد در متن سند مصوب وزرای سازمان همکاری اسلامی به‌وضوح مورد تأکید قرار گرفته که لازم است به این افراد کمک شود.
این موضوع ادامه خواهد داشت و به سفرای کشورهای اسلامی در نیویورک مأموریت مشخصی محول شد تا این موضوع را در دستور کار خود قرار داده و پیگیری کنند و قطعنامه‌های دیگری نیز برای تصویب در مجمع عمومی سازمان ملل با هدف اجرایی کردن تصمیم‌های سازمان همکاری‌های اسلامی ارائه دهند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره قتل برخی از اتباع ایرانی در فرانسه با تقدیر از دغدغه‌های رسانه‌ها در این زمینه گفت: وزارت خارجه وظیفه خود می‌داند که در حمایت از حقوق اتباع ایرانی در هر کجای دنیا، اقدام کند. در مورد این دو شهروند که ذکر شد، نزدیک به ۳ ماه پیش در فرانسه در جریان یک عملیاتی به قتل رسیدند که هنوز ابعاد آن برای ما روشن نیست. برای ما مشخص نیست که آیا این یک عملیات تروریستی بوده یا مبتنی بر تنفر نژادی. در هر صورت، اصول مبنایی قضایی و حقوق بشر اقتضا می‌کند که دستگاه قضایی کشور مربوطه به این موضوع رسیدگی کرده و با انجام تحقیقات قضایی، اطلاعات دقیقی در مورد نحوه وقوع قتل و پیگرد کیفری ضارب یا ضاربین ارائه دهد.
بقائی تأکید کرد: ما پیگیری‌های مستمری در این زمینه از طریق سفارت فرانسه در تهران و همچنین از طریق سفارت ایران در پاریس داریم، اما متأسفانه هنوز اطلاعاتی در این خصوص دریافت نکرده‌ایم. برای ما روشن نیست که آیا روند رسیدگی قضایی آغاز شده یا خیر. این موضوع همواره یکی از مطالباتی است که ما با مقام‌های فرانسوی مطرح خواهیم کرد.
وی همچنین درباره ناپدید شدن دیگر شهروند ایرانی در فرانسه گفت: متأسفانه مطلع شدیم که یکی از شهروندان ایرانی ساکن در فرانسه، که خانمی میانسال و استاد دانشگاه بودند، چند روز پیش ناپدید شده‌اند. هنوز نتوانسته‌ایم اطلاعات دقیقی درباره وضعیت ایشان از مراجع ذی‌ربط فرانسه کسب کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تلاش‌های سازمان کشورهای اسلامی برای توقف کشتار در غزه، گفت: در دو سال گذشته، بسیاری از کشورهای اسلامی مخالفت خود را با حمایت‌های مالی، تسلیحاتی و سیاسی صورت گرفته از اسرائیل اعلام کرده‌اند. ما نیز بخشی از این روند بوده‌ایم و دلیل آن کاملاً واضح است. اگر بپذیریم که یک نسل‌کشی در غزه اتفاق افتاده و کماکان با شیوه‌های مختلفی مانند قطع آب و برق و به گرسنگی کشاندن مردم، ادامه دارد، در این مورد هیچ شکی وجود ندارد.
بقائی ادامه داد: هم در دیوان بین‌المللی دادگستری و هم در دیوان بین‌المللی کیفری پرونده‌هایی در این زمینه گشوده شده است و گزارشگران حقوق بشر سازمان ملل نیز به‌صراحت اعلام کرده‌اند که آنچه در غزه رخ داده، نسل‌کشی بوده است. طبق کنوانسیون و معاهده مربوط به مجازات نسل‌کشی، دولت‌ها تعهداتی دارند و باید از هرگونه کمک به طرفی که مرتکب نسل‌کشی می‌شود، خودداری کنند و همچنین از تمامی ابزارها برای توقف نسل‌کشی استفاده نمایند.
وی ادامه داد: گام اول توقف ارسال تسلیحات به اسرائیل است، موردی که متاسفانه هنوز محقق نشده و آمریکا و برخی کشورهای اروپایی همچنان انواع سلاح‌ها را به این رژیم ارائه می‌دهند. اما مهم‌تر از آن، یکی از خواسته‌های کشورهای اسلامی است که در متن این قطعنامه نیز ذکر شده است: کشورها باید هرگونه حمایت مالی و روابط تجاری با این رژیم را تا زمانی که اشغالگری و جنایات ادامه دارد، که متأسفانه در این هشت دهه هیچ‌گاه متوقف نشده است، قطع کنند.
وی افزود: این تصمیم تنها مختص کشورهای اسلامی نیست و اخیراً اتحادیه آفریقا نیز در مصوبات خود بر این نکته تأکید کرده است که کشورها باید خود را ملزم به توقف هرگونه کمک مالی و تسلیحاتی به اسرائیل کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره دلایل احضار کاردار ایران در ترکیه به وزارت خارجه این کشور توضیح داد: پس از موضع‌گیری ایران نسبت به اظهارات غیرقابل قبول مقامات ترکیه درباره جمهوری اسلامی ایران، سفیر ترکیه در تهران دعوت شد و مراتب اعتراض ما به‌طور رسمی به وی منعکس گردید. در عوض، ترکیه نیز کاردار ما را دعوت کرده و نظرات خود را بیان کرد. موضع ما در این خصوص به‌وضوح و به‌طور رسا بیان شد.
بقائی ادامه داد: در ملاقاتی که در حاشیه اجلاس سازمان همکاری‌های اسلامی در جده بین وزرای امور خارجه ایران و ترکیه برگزار شد، نقطه‌نظرات و گلایه‌های ایران به‌طور صریح به همتای ترک منعکس گردید و تأکید شد که جمهوری اسلامی ایران برای روابط دوجانبه بین دو ملت ارزش زیادی قائل است و این موضوع دغدغه مشترک هر دو طرف برای حفظ و ارتقای روابط دوجانبه است.
در عین حال، ما رویکردهایی که مبتنی بر فرافکنی و مقصریابی در تحولات مرتبط با سوریه است را نمی‌پذیریم و انتظار داریم همه کشورهایی که به‌نوعی در تحولات سوریه نقش دارند، مسئولیت‌های خود را به‌خوبی ایفا کنند و از اظهاراتی که هم غیرواقعی است و هم موجب پیچیدگی مسائل و ایجاد ابهام در واقعیت‌های مربوط به موضوع منطقه می‌شود، خودداری کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه گفت: کشورهای منطقه قطعاً برای حاکمیت ملی و مسائل مرتبط با استقلال خود ارزش قائل هستند و بهترین تصمیمات را اتخاذ خواهند کرد. رابطه ما با کشورهای منطقه، رابطه‌ای رو به رشد و مبتنی بر احترام و منافع متقابل است. به طور قطع، در ادامه مسیر نیز ما و کشورهای منطقه با آگاهی از منافع مشترک خود، به تعاملات و مناسبات مثبت خود ادامه خواهیم داد.
