در پی انتشار دو سند فوقمحرمانه آمریکایی در تلگرام درباره نقشههای احتمالی حمله اسرائیل به ایران، گمانهزنیهای مختلفی درباره عامل این درز اطلاعاتی مطرح شده است. این موضوع ابعاد پیچیدهای از روابط بینالمللی و سیاستهای منطقهای را آشکار میکند.
درز اسناد محرمانه و آغاز تحقیقات
مقامهای آمریکایی در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه دو سند فوقمحرمانه آمریکا که در مورد نقشههای حمله احتمالی اسرائیل علیه ایران تهیه شدهبود، از پیامرسان تلگرام سردرآورد.
براساس گزارش نیویورکتایمز این اسناد در «روزهای اخیر» توسط آژانس ملی اطلاعات مکانی ایالات متحده آمریکا (NGA) که اطلاعات و تصاویر جمعآوریشده توسط ماهوارههای جاسوسی آمریکا را تحلیل میکند، آماده شدهبود. نظریههای مختلفی در مورد عامل درز دادن این گزارشها وجود دارد که در ادامه ۵ نظریه را توضیح میدهم.
نظریههای مطرح درباره منشأ درز اطلاعات
۱-نظریه نخست این است که ایرانیها سرویسهای اطلاعات ایالات متحده آمریکا را هک کردهاند و آنها را در قالب بخشی از عملیات روانی علیه اسرائیل منتشر کردهاند. با توجه به هکهای رایانهای پیشین ایران خیلی دور از ذهن و غیرمحتمل نیست که آنها توانایی هک کردن ایالات متحده آمریکا را داشتهباشند. ایرانیها انگیزههای روشنی هم دارند، هرچند چنین اقدامی ممکن است نشان بدهد که آنها توانایی دفاع در مقابل حملات برنامهریزیشده اسرائیل را ندارند، حتی اگر با چنین هک رایانهای بتوانند از پیش در مورد نحوه این حمله اطلاعات کافی داشتهباشند. به همین دلیل ممکن است که آنها تصمیم گرفتهباشند تا این اطلاعات را علناً بازنشر کنند تا از این طریق بتوانند عملیات اسرائیل را به تاخیر بیاندازند.
۲ -ممکن است یک بازیگر درون دولت آمریکا این اسناد را درز دادهباشد اما به نظر میرسد که تحقیقات داخلی دولت ایالات متحده آمریکا نشان میدهد که چنین اتفاقی رخ ندادهاست و به نظر میرسد که تحقیقات برای بررسی دخالت بازیگران خارج از دولت در حال انجام است.
۳-دولت بایدن ممکن است که رأساً درز این اطلاعات را ترتیب دادهباشد تا حمله اسرائیل را به تاخیر بیاندازد. مشخص است که بایدن شخصاً شهامت نه گفتن به اسرائیل را ندارد و به همین دلیل ممکن است تصمیم گرفتهباشد تا این اطلاعات را با این هدف که حمله اسرائیل را دستکم تا بعد از انتخابات آمریکا به تاخیر بیاندازد، به بیرون درز بدهد.
نظریههای تکمیلی و تحلیلهای بینالمللی
۴-ممکن است اسرائیلیها این اسناد را خودشان درز دادهباشند تا از این طریق توجه ایران را منحرف کنند و ایرانیها را به گونهای گمراه کنند که حواسشان به حمله به مکانهای اشتباهی جلب شود.
۵-نهایتاً اینکه از آنجایی که تحقیقات ایالات متحده آمریکا متوجه دخالت بازیگران خارجی است، این سوال پیش میآید که یک متحد نزدیک آمریکا، مثلاً از میان دولتهای فایو آیز یا متحدی درون ناتو که به اطلاعات اتحادیه فایو آیز دسترسی دارد، این اطلاعات را درز دادهباشد.
تحلیل پیامدهای سیاسی و نقش بازیگران اصلی
یک دیپلمات غربی اخیراً به من گفت که تنها راه برای جلوگیری از جنگ این است که همان بازیگرانی که بایدن را وادار کردند از نامزدی در حزب دموکرات انصراف بدهد، او را وادار کنند که جلوی نتانیاهو را بگیرد. همه این اتفاقها در حالی رخ میدهد که آمریکا همچنان به این افسانه دامن میزند که «رهبری» واشنگتن جهان را کنار هم نگه داشتهاست.
درز این اسناد محرمانه، پیچیدگیهای روابط بینالمللی و تنشهای موجود در خاورمیانه را آشکار میکند. هر یک از نظریههای مطرح شده، ابعاد تازهای از معادلات قدرت و نقش بازیگران منطقهای و بینالمللی را نمایان میسازد.