مذاکرات اخیر ایران و آمریکا با سرعتی غیرمنتظره پیش می‌رود؛ اما تناقض در رفتار ترامپ، سکوت اسرائیل و پیشنهادهای غیرمعمول اقتصادی، نشان‌دهنده راهبردی پنهان است. هدف احتمالی: خارج کردن برنامه هسته‌ای از معادله و سپس تضعیف اهرم‌های راهبردی ایران از طریق توافق‌های تاکتیکی مدیریت‌شده.

رویکرد مذاکراتی آمریکا در قبال ایران دستخوش تغییر شده است. با ورود مایکل آنتون به تیم مذاکره‌کننده، استراتژی فشار حداکثری و تهدید جایگزین مصالحه شده است. ایران بسته پیشنهادی سه مرحله‌ای خود را ارائه کرده، اما با تغییر فلسفه مذاکرات، آمریکا به دنبال توافقی سخت‌گیرانه است. حادثه بندر رجایی نیز در این چارچوب تحلیل می‌شود.

پیشنهاد راهبردی برای استفاده از ظرفیت آمریکا در تأمین نهاده‌های کشاورزی باکیفیت و گنجاندن آن در بسته مذاکراتی ایران. این رویکرد ضمن تأمین امنیت غذایی، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد کانال‌های مالی باشد که درآمد حاصل از فروش محدود نفت به خرید مستقیم این نهاده‌ها اختصاص یابد و هزینه‌های مبادلاتی را کاهش دهد.

محمد مهاجری، تحلیلگر سیاسی، به ورود بابک زنجانی به صنعت هوایی کشور انتقاد کرد. او خواستار شفافیت منابع مالی زنجانی شده و معتقد است اعتماد به فردی با سابقه محکومیت قضایی که همچنان در زندان است، نادرست می‌باشد. به گفته مهاجری، این اقدام پیام منفی به سرمایه‌گذاران سالم می‌دهد و سرمایه اجتماعی دولت را کاهش می‌دهد.

فضای سیاسی ایران امروز تحت تأثیر سه گروه قدرت‌طلب است: سرداران نظامی که با ادبیات جنگی دنبال کنترل کشورند، سرمایه‌داران کاسب تحریم که با ظاهری مدرن مانع اصلاحات می‌شوند، و سلطنت‌طلبان که با ایجاد نوستالژی کاذب، دنبال احیای گذشته هستند. این گروه‌ها علی‌رغم تفاوت‌ها، مسیر اصلاحات واقعی را مسدود می‌کنند.

ایران با داشتن منابع آبی مشترک با هفت کشور همسایه، از سیاست آبی پایدار و منسجمی برخوردار نیست. چالش‌های آبی از رود هیرمند با افغانستان تا ارس با همسایگان شمال غربی، نیازمند بازتعریف دیپلماسی آب ایران است. تبدیل رویکرد انفعالی به استراتژی مبتنی بر همکاری می‌تواند منابع آب را از نقطه تنش به فرصت همکاری منطقه‌ای تبدیل کند.