سرویس خبری ایران من: در عصر حاضر، رابطه بین آلودگی‌های محیط زیستی و سلامت انسان، به‌ویژه بیماری سرطان، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های جوامع تبدیل شده است. استفاده گسترده از مواد شیمیایی در زندگی روزمره و صنعت، گرچه در ظاهر به پیشرفت و رفاه بیشتر منجر شده، اما پیامدهای نگران‌کننده‌ای برای سلامت انسان و محیط زیست به همراه داشته است. این موضوع نیازمند توجه ویژه و اقدامات پیشگیرانه جدی است.
سرآغاز چالش‌های محیط زیستی معاصر
به گزارش ایران من، شینا انصاری روز دوشنبه در پیامی به همایش «طبیعت و تن» افزود: با وجود توافقنامه‌های بین‌المللی و منسوخ‌شدن کاربرد بسیاری از موارد شیمیایی پرخطر، چرخ کارخانه عظیمی که انسان معاصر برای ساخت انواع ترکیبات شیمیایی پدید آورده است، همچنان پرشتاب می‌چرخد.
وی با اشاره به موضوع مبارزه با سرطان با رویکرد محیط‌زیستی بیان کرد: از آنجا که آلاینده‌های محیط زیستی موجود در محیط زندگی‌مان یکی از عوامل مهم در بروز انواع سرطان هستند، بررسی اثر این آلاینده‌ها و مدیریت و کاهش انتشار آنها می‌تواند نقش بسزایی در کاهش بیماری سرطان داشته باشد.
تاریخچه مواد شیمیایی خطرناک و پیامدهای آنها
معاون رییس جمهور با بیان اینکه بعد از انقلاب صنعتی راه ورود بسیاری از مواد مصنوعی به زندگی ما باز شد، ادامه داد: در نگاه اول، اغلب این مواد که در حجم بالایی هم تولید می‌شدند رفاه و راحتی زندگی ما انسان‌ها را در پی داشتند. حلّال‌ها، رنگ‌ها، شوینده‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی، پوشش ظروف آشپزخانه، مواد نگهدارنده غذا، آفت‌کش‌ها و کودهای شیمیایی کشاورزی از جمله این تولیدات دل‌فریب بودند. تولیداتی که روزگاری با توجه به خواص و مزیت‌های بی‌شمارشان در زمره محصولات جادویی محسوب می‌شدند.
وی گفت: برای مثال زمانی آزبست با توجه به خصوصیات منحصربه‌فرد به خصوص قدرت کششی بالا و مقاومت در مقابل حرارت و نسوز بودن، عنوان پرطمطراق «ماده جادویی» را بر پیشانی داشت و به صورت گسترده در ساختمان‌ها، لنت‌های ترمز و لوله‌های انتقال آب مورد استفاده قرار می گرفت.
انصاری تصریح کرد: در آن زمان کسی فکر نمی‌کرد که این ماده صنعتی می‌تواند چه خطرات مهلکی برای سلامت انسان‌ها داشته باشد. بعد از سال‌ها استفاده با اثبات پیامدهای خطرناک آزبست، نگاه دنیا به این ماده تغییر کرد، وقتی مطالعات اپیدمیولوژیک و شواهد عینی، ارتباط بین مواجهه با آزبست و بروز بیماری‌های بدخیم مثل سرطان ریه را روشن کرد، زنگ خطر به صدا درآمد و کشورهای توسعه‌یافته تصمیم گرفتند تا به‌رغم محاسن بسیار زیاد این ماده، عطایش را به لقایش بخشیده و از مصرف آن صرف‌نظر کنند.
وی افزود: مثال دیگر روغن‌های نسوز یا «آسکارل» بودند که به طور وسیع در خازن‌ها و ترانسفورماتورهای قدیمی استفاده می‌شدند. این روغن به عنوان افزودنی در روغن‌های دیگر کاربرد داشت و در تأسیسات صنعتی، صنایع برق، معادن، سامانه‌های راه‌آهن و حتی ساختمان‌های تجاری و مسکونی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
چالش‌های کنونی و راهکارهای پیشنهادی
معاون رییس جمهور ادامه داد: با وجود تولید حدود ۲ میلیون تن از این ماده در جهان با توجه به خطرات و عوارض محرز سرطان‌زایی، ممنوعیت و محدودیت کاربرد آن در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی در بسیاری از کشورهای جهان اعمال شد، با این حال این ماده سمی هنوز در ترانس‌ها و خازن‌های زیر بار و دستگاه‌های هیدرولیکی قدیمی مصرف می شود و پسماندهای حاوی این روغن سمی نیز در صورت نشتی و روش‌های غیراصولی تخلیه و پاکسازی ترانس‌ها قابلیت آلودگی جدی محیط زیست را دارند.
وی بیان کرد: نمونه‌های پرشمار دیگری از درس آموخته‌های بشر در استفاده بی‌محابا از مواد مصنوع چون محصولات حاوی فلزات سنگین و ترکیبات آلی پایدار، سوخت‌ها یا رنگ‌های دارای سرب و بسیاری از ترکیبات دیگر را می‌توان نام برد که به دلیل اثرات تجمعی، جهش‌زایی یا سرطان‌زایی و سمی بودن بالا موجب تهدید سلامت انسان و آلودگی شدید آب، خاک و هوا شده‌اند و عوارض آنها متأسفانه طی سال‌ها برقرار است.
انصاری در این پیام اظهار کرد: من در کتاب «گت مریضی» یا بیماری بزرگ که حاوی تجربه‌نگاری روزهای مواجهه‌ام با بیماری سرطان بود، با توجه به زمینه تخصصی فعالیت در سازمان حفاظت محیط‌زیست در حوزه آلودگی‌ها، ۲ بخش از کتاب را به موضوع محیط‌زیست و سرطان اختصاص دادم، واقعیت این است که نگرانی از افزایش بیماری سرطان با توجه به گستره آلودگی‌های پیدا و پنهانی که به زندگی ما راه پیدا می‌کنند یک دغدغه جدی در کشور است و من قدردان شما هستم که با برگزاری این همایش بر اهمیت توجه رابطه بین محیط‌زیست و سرطان تأکید کرده‌اید.
وی اضافه کرد: امیدوارم همایش طبیعت و تن ضمن طرح مباحث تخصصی حوزه سرطان با رویکرد پیشگیرانه، با تبیین ارتباط تنگاتنگ میان محیط‌زیست و سرطان موجب ایجاد حساسیت بیشتر در سطح سیاستگذاری دستگاه‌های ذی‌ربط برای برنامه‌ریزی اولویت‌دار در حوزه کاهش آلودگی‌های محیط زیستی شود.
