پادکست یادداشت زیر را گوش دهید
سرویس خبری ایران من: در پی برکناری مایک والتز از سمت مشاوری امنیت ملی، دونالد ترامپ با انتخاب مارکو روبیو به عنوان مشاور ارشد سیاست خارجی، نشان داد که به دنبال فردی برای تیم خود می‌گردد که رویکردی معتدل‌تر نسبت به روسیه داشته و در عین حال با سیاست‌های او در قبال ایران، غزه و چین هماهنگ باشد.
رویکرد وفادارانه روبیو به سیاست خارجی ترامپ
در ادامه رویکرد وفادارانه مارکو روبیو در حوزه سیاست خارجی آمریکا نسبت به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور آشکار شد. این رویکرد به‌ویژه پس از آن که ترامپ، مایک والتز، مشاور امنیت ملی خود را پنجشنبه شب برکنار کرد و به دنبال فردی می‌گشت که در مورد روسیه تندروی کمتری داشته باشد و در عین حال با رویکرد سیاست خارجی او در قبال ایران، غزه و چین هماهنگ باشد. ترامپ برای این منصب راه دوری نرفت.
با انتصاب مارکو روبیو به عنوان مشاور ارشد سیاست خارجی در کاخ سفید، علاوه بر سمت اصلی او به عنوان وزیر امور خارجه، ترامپ به سوی رقیب سیاسی سابق خود روی آورد که سه ماه اول دوران ریاست‌جمهوری او را به عنوان سربازی وفادار و جهانگرد و بازتاب‌دهنده قابل اعتماد دستور کار رئیس‌جمهور سپری کرده بود.
مسئولیت‌های جدید روبیو و چالش‌های پیش رو
اکنون روبیو در عین داشتن مسئولیت اداره این دستور کار در کاخ سفید و مقر وزارت امور خارجه، در حالی این کار را انجام خواهد داد که استیو ویتکوف، دوست دیرینه رئیس‌جمهور، همچنان مذاکره‌کننده ارشد باقی مانده و مسئولیت یافتن راه‌حلی برای پایان جنگ‌های اوکراین و غزه و دستیابی به توافق با ایران درباره برنامه سلاح‌های هسته‌ای این کشور را برعهده دارد.
لزلی وینیاموری، مدیر برنامه آمریکا و قاره آمریکا در چتم هاوس، یک مؤسسه تحقیقاتی مستقر در لندن، گفت: روبیو «مایل است هماهنگ شود و از ترامپ پیروی کند. آنچه در سراسر این دولت شاهد هستیم این است: وفاداری در اولویت قرار دارد، وفاداری به فرد، وفاداری به مأموریت.» اما او افزود که با تمرکز این حجم از قدرت سیاست خارجی در یک نفر، ترامپ در معرض خطر از دست دادن کسی است که می‌تواند دیدگاه‌های مختلف سیاستی یا توصیه‌های رقابتی به او ارائه دهد. وینیاموری گفت: «شما صرفاً تعداد نقاط بالقوه‌ای را که ممکن است کسی بگوید: “در واقع، صبر کن. ببین چه اتفاقی افتاد” را کاهش می‌دهید. “به این اطلاعات نگاه کن که برخلاف آنچه ما تصور می‌کردیم است.”»
مواضع روبیو در قبال موضوعات کلیدی سیاست خارجی
مسئولیت جدید روبیو که معمولاً نیازمند آن است که مشاور امنیت ملی در کاخ سفید بماند و به رئیس‌جمهور نزدیک باشد، احتمالاً توانایی او برای سفر به سراسر جهان به عنوان دیپلمات ارشد آمریکا را بیش از پیش محدود خواهد کرد. این امر فضای بیشتری را برای ویتکوف که تجربه اندکی در زمینه سیاست خارجی دارد، فراهم می‌کند تا مذاکرات خود را در سراسر جهان ادامه دهد. اما اگر روبیو زمان بیشتری را در دفتر جدیدش در طبقه اول جناح غربی کاخ سفید، تنها چند قدمی دفتر بیضی بگذراند، احتمالاً بیشتر با ترامپ در تماس خواهد بود. در مورد روسیه، روبیو کمتر از والتز که جمهوری‌خواه سنتی تندروتری است، احتمال دارد ترامپ را به چالش بکشد. والتز در داخل دولت برای اعمال تحریم‌های شدید علیه روسیه در صورت عدم دستیابی به توافق برای پایان جنگ اوکراین استدلال کرده بود و همین دوشنبه نیز این موضوع را مطرح کرده بود – طبق گفته فردی آگاه از آنچه اتفاق افتاد.
ترامپ نشانه عمومی اندکی مبنی بر علاقه به این گزینه از خود نشان داده است. ایدئولوژی تندروانه والتز، انتقاد از رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین و حمایت قبلی او از رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، باعث شده بود که او در دولت، مورد سوءظن عمیق قرار گیرد – به گفته سه نفر که از نزدیکان رئیس‌جمهور هستند. بدون حضور والتز در کاخ سفید، یک مقام ارشد کمتر برای ایفای نقش واسطه غیررسمی رهبران خارجی با ترامپ وجود خواهد داشت. اما برای اوکراین، خاورمیانه، روسیه و چین، ترقی روبیو تأکیدی بر عزم رئیس‌جمهور برای صحبت با یک صدای یکپارچه است. روبیو به عنوان سناتور از فلوریدا منتقد صریح روسیه و حامی پرشور زلنسکی پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ بود. اما به عنوان وزیر امور خارجه، روبیو در زمره مقامات دولتی بوده که علناً هشدار داده‌اند ترامپ ممکن است به سادگی از این کشور زیر فشار دست بکشد.
روبیو در اواسط آوریل در دیدار با رهبران اروپایی برای بحث درباره آتش‌بس در اوکراین به خبرنگاران گفت: «ما باید اینجا و اکنون، ظرف چند روز، بفهمیم که آیا این در کوتاه‌مدت عملی است یا خیر. چون اگر نباشد، فکر می‌کنم ما به سادگی به جلو حرکت کنیم.» روبیو همچنین نظر رئیس‌جمهور درباره درگیری میان اسرائیل و حماس در غزه را تکرار کرده و در موارد متعدد گفته است که «حماس باید ریشه‌کن شود.» پس از آن که ترامپ پیشنهاد کرد فلسطینی‌ها از این منطقه خارج شوند تا راه برای «ریویرای غزه» باز شود، روبیو در X نوشت که «ایالات متحده آماده رهبری و زیباسازی دوباره غزه است.» روبیو مانند رئیس خود، چین را «بزرگ‌ترین تهدید» آمریکا خوانده و مدافع سرسخت خواسته ترامپ برای تصاحب گرینلند و کانال پاناما بوده است. او در اظهاراتی به خبرنگاران ماه گذشته از اینکه بگوید رئیس‌جمهور استفاده از زور برای تسلط بر گرینلند را منتفی می‌داند، خودداری کرد.
روبیو گفت: «آنچه ما نمی‌خواهیم انجام دهیم این است که اجازه دهیم چین اکنون وارد شود و به آنها مبلغ هنگفتی پول پیشنهاد کند و به چین وابسته شود» و در ادامه به نقل از ترامپ گفت: «او گفت: “من هیچ چیزی را منتفی نمی‌دانم اگر گرینلند توسط یک قدرت خارجی مانند چین یا روسیه یا هر کس دیگری تصرف شود.”» در حالی که روبیو هشدار رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه ایالات متحده اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد را تکرار کرده، اما همچنین از دستور ترامپ برای دستیابی به توافق دیپلماتیک که نیاز به اقدام نظامی را از بین ببرد پیروی کرده است. روبیو در مصاحبه‌ای با شان هنیتی در شبکه فاکس نیوز عصر پنجشنبه درباره ایران گفت: «این بهترین فرصتی است که آنها خواهند داشت.
رئیس‌جمهور ترامپ، رئیس‌جمهور صلح است. او جنگ نمی‌خواهد.» ویتکوف در هفته‌های اخیر رهبری مذاکرات با ایران را برعهده داشته است. اما روبیو نیز با صدای بلند اصرار کرده که هر توافقی باید ایران را ملزم کند توانایی غنی‌سازی اورانیوم را حتی برای رآکتورهای نیروگاه هسته‌ای کنار بگذارد. رهبران ایران علناً این خواسته را رد کرده و گفته‌اند که باید حق تولید اورانیوم را داشته باشند. هال برندز، استاد برجسته هنری ا. کیسینجر در دانشگاه جانز هاپکینز، گفت: «شاید بتوان این را نشانه‌ای خواند که والتز در موضوعاتی مانند اوکراین و ایران با ترامپ همگام نبود – بیش از حد تندرو بود.»
