سرویس خبری ایران من: در هفتههای اخیر، تنشهای میان ایران، آمریکا و اسرائیل به نقطه بحرانی رسیده است. رونمایی از موشک بالستیک جدید ایران، حملات نیابتی در منطقه و تعلیق مذاکرات هستهای، همگی نشاندهنده وضعیت شکننده امنیتی در خاورمیانه است. این گزارش به بررسی آخرین تحولات و پیامدهای احتمالی آن میپردازد.
ایران از موشک جدیدی با قابلیت هدفگیری پایگاههای آمریکا رونمایی کرد تهران – جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه از یک موشک بالستیک جدید با نام «قاسم بصیر» رونمایی کرد؛ اقدامی که در بحبوحه افزایش تنشها با ایالات متحده بر سر پرونده هستهای و حضور منطقهای ایران صورت میگیرد. این رونمایی در جریان گفتوگویی با عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع ایران از تلویزیون دولتی پخش شد؛ جایی که او هشدار داد: «اگر آمریکا یا اسرائیل جنگی را آغاز کنند، ایران در هر زمان و مکانی که لازم بداند، منافع، پایگاهها و نیروهای آنها را هدف قرار خواهد داد.» این تحولات پس از حمله موشکی اخیر حوثیهای یمن به خاک اسرائیل رخ داد؛ حملهای که تلآویو ایران را پشت پرده آن دانست و وعده «انتقام سخت» از گروههای مورد حمایت تهران داد. همزمان، گفتوگوهای هستهای میان ایران و آمریکا نیز به حالت تعلیق درآمده است. خبرگزاری نیوزویک اعلام کرده که برای دریافت مواضع رسمی، با وزارت خارجه آمریکا، ایران و اسرائیل تماس گرفته است.
استراتژی نظامی ایران در برابر تهدیدات بینالمللی
رونمایی از موشک «قاسم بصیر» در چنین شرایط حساسی، بخشی از استراتژی «سیگنالدهی نظامی» ایران در برابر فشارهای فزاینده بینالمللی ارزیابی میشود. در حالی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، بارها ایران را به حمله نظامی تهدید کرده مگر آنکه توافق جدیدی حاصل شود، تهران با توسعه توانمندیهای موشکی، بر قدرت بازدارندگی خود در منطقه میافزاید. در نبود کانالهای مؤثر دیپلماتیک، این اقدامات خطر درگیری مستقیم را بهطرز نگرانکنندهای افزایش داده است.
مشخصات فنی موشک «قاسم بصیر» و برنامه موشکی ایران
به گفته رسانههای دولتی ایران، موشک «قاسم بصیر» از نوع سوخت جامد است و در تاریخ ۲۹ فروردین آزمایش شده است. نصیرزاده اعلام کرده که این موشک به سامانههای هدایت پیشرفتهتری مجهز شده که امکان فرار از سیستمهای پدافندی را فراهم میکند. ایران مدعی است برد این موشک ۱۲۰۰ کیلومتر است و قادر است اهداف را با دقت بالا و بدون نیاز به GPS مورد اصابت قرار دهد. توسعه برنامه موشکی ایران، ریشه در تجربه تلخ حملات موشکهای اسکاد عراق در جنگ هشتساله و همچنین محدودیتهای ناشی از تحریمهای تسلیحاتی دارد که دسترسی ایران به فناوریهای مدرن دفاعی را محدود کرده است.
تنها چند روز پیش از این رونمایی، موشکی از یمن در نزدیکی فرودگاه بینالمللی بنگوریون فرود آمد. حوثیها مسئولیت این حمله را برعهده گرفتند، اما مقامات اسرائیلی، ایران را به هدایت عملیات از طریق نیروهای نیابتی منطقهای متهم کردند. نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) هشدار داد: «اسرائیل در زمان و مکانی که خود تعیین میکند، به حوثیها و اربابان تروریست ایرانیشان پاسخ خواهد داد.» در واکنش، نصیرزاده این اتهامات را رد کرد و تأکید کرد که تصمیمات نظامی حوثیها مستقل است. با این حال هشدار داد که هرگونه اقدام خصمانه علیه ایران، پاسخ قاطع و گستردهای بهدنبال خواهد داشت.
تعلیق مذاکرات هستهای و افزایش خطر درگیری نظامی
مذاکرات هستهای ایران و آمریکا که قرار بود سوم مه در رم برگزار شود، بنا به درخواست وزیر خارجه عمان – که نقش میانجی را ایفا میکند – به تعویق افتاد. در همین حال، ترامپ هشدارهای خود مبنی بر حملات هوایی به تأسیسات هستهای ایران در صورت عدم توافق را تکرار کرده است. ایران نیز همچنان تأکید دارد که فعالیتهای هستهایاش صرفاً جنبه صلحآمیز و تجاری دارد.
عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع ایران:اگر آمریکا یا اسرائیل جنگی را آغاز کنند، ایران منافع، پایگاهها و نیروهای آنها را در هر کجا و هر زمان که لازم باشد، هدف قرار خواهد داد.» بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل:اسرائیل به حمله حوثیها علیه فرودگاه اصلی ما و همچنین به اربابان تروریست ایرانی آنها، در زمان و مکانی که خود انتخاب میکنیم، پاسخ خواهد داد.»
با توقف گفتوگوهای دیپلماتیک و افزایش لفاظیهای تند از سوی تهران، واشنگتن و تلآویو، خطر رویارویی مستقیم از همیشه بیشتر شده است. در حالی که آمریکا و اسرائیل بر آمادگی نظامی خود تأکید میکنند و ایران نیز از موضع بازدارندگی عقبنشینی نمیکند، چشمانداز ورود به یک درگیری وسیع و فاجعهبار، بیش از هر زمان دیگری محتمل به نظر میرسد.