سرویس خبری ایران من: سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه همواره تأثیر بسزایی بر تحولات این منطقه داشته است. با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، نگاه‌ها به رویکرد او در قبال بحران‌های منطقه معطوف شده است. ترامپ در سه ماه نخست ریاست جمهوری دور دوم خود، سیاست‌های متفاوتی را در پیش گرفته است. سفر قریب‌الوقوع او به خاورمیانه می‌تواند نقطه عطفی در مناسبات آمریکا با کشورهای منطقه باشد.
سفر آینده ترامپ به خاورمیانه
به گزارش ایران من، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سه ماه نخست دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش به‌جز سفری کوتاه به واتیکان برای شرکت در مراسم خاکسپاری پاپ «فرانسیس»، از کشور خارج نشده است. این روند اما از ۱۳ مه تغییر خواهد کرد، زمانی که رئیس‌جمهور سفر سه‌روزه‌ای به خاورمیانه آغاز می‌کند تا در مجموعه‌ای از نشست‌ها با رهبران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس شرکت کرده و احتمالاً در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس نیز حضور یابد.
با اینکه تنها یک هفته به این سفر باقی مانده، هنوز دستور کار ترامپ مشخص نیست. هیچکس نمی‌داند او چه هدفی را دنبال می‌کند. با این وجود می‌توان حدس زد که دولت آمریکا تلاش خواهد کرد چند معامله بزرگ با کشورهای عربی خلیج فارس نهایی کند.
این معاملات می‌تواند به شکل سرمایه‌گذاری در بخش‌های خاصی از اقتصاد آمریکا باشد. فروش تسلیحات دفاعی نیز گزینه دیگری است که رؤسای‌جمهور پیشین آمریکا علاقه زیادی به آن داشته‌اند.
معاملات تسلیحاتی با عربستان سعودی
بخش دوم این معاملات همین حالا هم در جریان است. وزارت خارجه آمریکا اخیراً کنگره را از معامله ۳/۵ میلیارد دلاری برای فروش هزار فروند موشک هوا به هوا به عربستان سعودی مطلع کرده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که دولت ترامپ همچنین در تلاش است فروش بسته تسلیحاتی عظیم ۱۰۰ میلیارد دلاری به عربستان را نهایی کند.
اگر این موضوع آشنا به نظر می‌رسد، دلیلش واضح است؛ ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش بسته تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری به ریاض پیشنهاد داد. بخش‌هایی از آن پس از مشخص شدن نقش محمد بن سلمان ولیعهد سعودی، در قتل «جمال خاشقجی»، ستون‌نویس روزنامه واشنگتن‌پست در سال ۲۰۱۸ متوقف شد.
با این حال، فراتر از این موضوع، به سختی می‌توان تصور کرد ترامپ در جریان این سفر دستاورد بزرگی داشته باشد. بسیاری از تحولات خاورمیانه خارج از توان کنترل واشنگتن قرار دارند. مسائلی که ایالات متحده می‌تواند روی آنها تأثیر بگذارد مانند جنگ در غزه تقریباً رها شده و به‌عنوان پرونده‌های شکست‌خورده تلقی می‌شوند.
صراحتاً باید گفت کارنامه دولت ترامپ در خاورمیانه تاکنون قابل قبول نبوده و نتایج قابل توجهی دیده نمی‌شود. هرچند برخی استدلال می‌کنند که قضاوت پس از گذشت سه ماه منصفانه نیست، اما باید یادآور شد که خود ترامپ سطح انتظارات را بسیار بالا برده است.
بحران غزه و رویکرد آمریکا
در موضوع غزه، به نظر می‌رسد ایالات متحده دیگر علاقه‌ای به تحولات ندارد؛ همیشه چنین نبوده است. حتی پیش از مراسم تحلیف ترامپ، او استیو ویتکاف، فرستاده مورد اعتمادش را اعزام کرد تا به دولت در حال خروج جو بایدن کمک کند توافق سه‌مرحله‌ای آتش‌بس بین اسرائیل و حماس را نهایی کند. مداخله ترامپ در آن زمان نقش کلیدی داشت.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که نگرانی برخورد با ترامپ در ابتدای کار را داشت، با آتش‌بسی که ماه‌ها در برابرش مقاومت کرده بود موافقت کرد. جنگ برای بیش از شش هفته متوقف شد. چندین اسیر اسرائیلی آزادی خود را بازیافتند. سازمان‌های امدادرسانی از این وقفه برای رساندن کمک‌های بشردوستانه به غزه استفاده کردند.
اما در خاورمیانه هیچ چیز دوام زیادی ندارد. نتانیاهو، ائتلاف سیاسی‌اش را به وزرای فوق‌ملی‌گرایی وابسته کرده که تهدید به سقوط دولت در صورت نابودی نشدن کامل حماس کرده‌اند. او هرگز قصد نداشت به مفاد توافق عمل کند.
دولت اسرائیل از ورود به مرحله دوم که شامل مذاکره برای پایان دائم جنگ بود سر باز زد. در عوض، نتانیاهو جنگ را از سر گرفت. او دامنه آن را گسترش داد و اکنون در حال آماده‌سازی برای اعزام گسترده نیروها به غزه و استقرار دائمی آن‌هاست.
ترامپ هیچ اعتراضی به این روند نشان نمی‌دهد، حتی با اینکه اقدامات نتانیاهو طرح صلحی را نقض می‌کند که ترامپ برای تحققش تلاش کرد.
گسترش جنگ در یمن
در زمینه جنگ‌ها، دولت ترامپ دامنه یکی از جنگ‌ها را در یمن گسترش داده است. از زمان آغاز جنگ در غزه در اکتبر ۲۰۲۳، نیروهای یمن پهپادها و موشک‌های بالستیک به دریای سرخ شلیک کرده‌اند. آنها می‌خواهند اسرائیل را برای توقف جنگ علیه حماس تحت فشار بگذارند.
دولت بایدن یک سال تمام اهداف نظامی یمنی‌ها را بمباران کرد به این امید که حملات بیشتر متوقف شود. اما موشک‌ها و پهپادها همچنان پرتاب می‌شدند.
ترامپ حملات هوایی بایدن را تشدید کرده است. او بر این باور است که اقدام نظامی قاطعانه‌تر علیه اهداف گسترده‌تر، یمنی را به بازنگری در استراتژی‌شان وامی‌دارد. از اواسط مارس و آغاز کمپین هوایی دولت ترامپ، بیش از هزار هدف یمنی نابود شده است. پنتاگون با نمایش پرواز جنگنده‌های آمریکایی در شبکه‌های اجتماعی این حملات را تبلیغ می‌کند.
با این حال، یمنی‌ها عقب‌نشینی نکرده‌اند. آخر همین هفته گذشته، یک موشک بالستیک یمنی از پدافند هوایی اسرائیل عبور کرد. این موشک به فرودگاه «بن‌گوریون» اصابت کرد و باعث تعطیلی موقت آن شد.
ترامپ عملاً خود را وارد یک بازی بی‌پایان ضربه متقابل با یک گروه شبه‌نظامی ضدآمریکایی کرده است. این گروه جایگاه داخلی‌اش را هر روز با ادامه جنگ تقویت می‌کند.
مذاکرات هسته‌ای با ایران
تنها نقطه امیدوارکننده، مذاکرات جاری هسته‌ای با ایران است. البته این در حالی است که تهران همچنان از خروج ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای ناراحتی خود را نشان می‌دهد. آن توافق تحریم‌های سنگین آمریکا و اروپا علیه اقتصاد ایران را در ازای محدودیت‌های شدید و قابل راستی‌آزمایی بر برنامه هسته‌ای ایران لغو می‌کرد.
ترامپ اکنون دستور آغاز مذاکرات جدید با ایران را داده است. او می‌خواهد فعالیت‌های هسته‌ای تهران دوباره مورد بررسی قرار گیرد. تاکنون سه دور مذاکره انجام شده است.
بسته به میزان انعطاف‌پذیری ترامپ و اعتماد ایران به تضمین‌های آمریکا، ترامپ یا می‌تواند با یک دستاورد ملموس دیپلماتیک از این روند خارج شود یا دست خالی بماند.
