سرویس خبری ایران من: در دوران کنونی که تنش‌های ژئوپلیتیک در سراسر جهان افزایش یافته، بریتانیا با تهدیدهای امنیتی بی‌سابقه‌ای مواجه شده است. این گزارش به بررسی جدیدترین تحولات در حوزه امنیت ملی این کشور و تهدیدهای ناشی از فعالیت‌های جاسوسی کشورهای خارجی می‌پردازد.
تهدیدهای جاسوسی در خاک بریتانیا
بریتانیا با تهدیدی «فوق‌العاده» از سوی توطئه‌های مرتبط با روسیه و ایران مواجه شده است. در یکی از دادگاه‌های اولد بیلی لندن، شش مرد به اتهام حمله آتش‌سوزی به کسب‌وکاری محاکمه شدند که تجهیزات ماهواره‌ای به اوکراین ارسال می‌کرد. در همان زمان، در انتهای سالن، جلسه‌ای جداگانه درباره توطئه‌ای برای اعمال «خشونت جدی» علیه روزنامه‌نگاران ایرانی مقیم بریتانیا در جریان بود. ماه گذشته نیز شش تبعه بلغار به اتهام عضویت در شبکه جاسوسی روسیه که از مهمان‌خانه‌ای در سواحل شرقی بریتانیا فعالیت داشت، به زندان محکوم شدند.
هشدارهای مقامات امنیتی
این پرونده‌ها حاکی از آن است که بریتانیا به صحنه‌ای فعال برای عملیات جاسوسی کشورهای خارجی تبدیل شده است. برای جاناتان هال، مشاور ارشد دولت در حوزه تهدیدات دولتی و تروریسم، این وقایع بستر مناسبی برای هشدارهای جدی‌اش فراهم کرده: روسیه و ایران از خلأها و ضعف‌های غرب سوءاستفاده می‌کنند و از طریق شبکه‌های اجتماعی نیرو جذب می‌کنند.
به‌دلیل محدودیت‌های سخت‌گیرانه قانونی در انگلستان، هال اجازه ندارد درباره پرونده‌های در حال رسیدگی صحبت کند. اما در گفت‌وگویی با نیویورک‌تایمز تأکید کرد که اقدامات روسیه و ایران در خاک بریتانیا، سطح بی‌سابقه‌ای از تهدید ایجاد کرده‌اند—گرچه این تهدیدها به اندازه تروریسم برای عموم مردم قابل درک نیستند.
به‌گفته هال، تروریسم بیشتر توجه مردم را جلب می‌کند چون با مرگ، ویرانی و آشوب همراه است؛ در حالی که تهدیدهای دولتی برای افکار عمومی ملموس و قابل تصور نیستند.
تفاوت رویکردها با ایالات متحده
هشدارهای هال و برخی دیگر از مقامات بریتانیایی، با رویکرد ایالات متحده تضاد دارد. در آمریکا، رئیس‌جمهور ترامپ کمتر درباره تهدیدهای امنیتی از سوی روسیه و ایران سخن گفته و تمرکز خود را بیشتر بر راه‌حل‌های دیپلماتیک درباره جنگ اوکراین و برنامه هسته‌ای ایران گذاشته است.
این در حالی است که مقامات آمریکایی مدعی‌اند برخی طرح‌های ایران برای ترور رئیس‌جمهور را شناسایی کرده‌اند—ادعاهایی که تهران رد می‌کند. همچنین منابع اطلاعاتی سابق از فعالیت عوامل روسی در مکزیک خبر داده‌اند که هدف‌شان تشویق مهاجرت غیرقانونی به ایالات متحده بوده است.
نفوذ در سطوح بالای قدرت
در بریتانیا نیز، مشابه آمریکا، برخی از این پرونده‌ها به سطوح بالای قدرت نزدیک شده‌اند. روز جمعه، قاضی اعلام کرد که سه نفر در ماه آوریل به اتهام آتش‌زدن دو ملک و یک خودرو که با نخست‌وزیر کیر استارمر مرتبط بودند، محاکمه خواهند شد. رسانه‌های بریتانیا گزارش داده‌اند که سرویس‌های امنیتی احتمال دخالت روسیه در این حوادث را بررسی می‌کنند ادعایی که مسکو رد کرده است.
هال اذعان دارد که برخی جزئیات پرونده‌های اخیر مانند فعالیت شش تبعه بلغار از یک مهمان‌خانه در شهر ساحلی گریت یارموث ممکن است در نگاه اول مضحک یا بی‌اهمیت به‌نظر برسند.
اما او هشدار داد: «نمی‌خواهم لذت کسی را خراب کنم، اما خطر واقعی اینجاست که اصل ماجرا درباره میزان تهدید نادیده گرفته شود. این افراد واقعاً در حال بررسی ترور اشخاص بودند و مشخصاً به اهداف‌شان بسیار نزدیک شده بودند. بنابراین هیچ چیز خنده‌داری در این ماجرا وجود ندارد.»
اعضای گروه بلغاری اهدافی از جمله روزنامه‌نگاران، مخالفان روس و چهره‌های سیاسی را زیر نظر داشتند. سرکرده این گروه حتی احتمال ربودن و قتل یک خبرنگار تحقیقی را بررسی کرده بود. به‌گفته دادستانی، این گروه تحت هدایت یان مارسالک، تبعه فراری اتریشی و بازرگان سابق که مظنون به همکاری با سرویس اطلاعاتی روسیه است، فعالیت می‌کردند.
در پرونده‌ای دیگر، دانیل خلیفه، سرباز جوان ارتش بریتانیا که برای ایران جاسوسی می‌کرد، پس از تماس با سرویس امنیت داخلی MI5 و پیشنهاد نافرجام خود برای همکاری به‌عنوان مأمور دوجانبه، لو رفت. او پس از فرار از زندان با پنهان شدن زیر یک ون حامل غذا، مجدداً بازداشت، محاکمه و در فوریه به ۱۴ سال زندان محکوم شد.
هال درباره دولت‌هایی که به‌دنبال جذب عوامل نفوذی هستند گفت: «برای آن‌ها اهمیتی ندارد که همه نیروهای جذب‌شده کارآمد نباشند؛ وقتی حجم عملیات بالا باشد، به‌طور طبیعی برخی بی‌اثر و برخی دیگر بسیار موفق خواهند بود.»
جاناتان هال که وکیل و دادستان پیشین با تخصص در جرائم بین‌المللی و امنیت ملی است، در سال ۲۰۱۹ از سوی دولت بریتانیا مأمور بررسی کارایی قوانین ضدتروریسم شد و در سال ۲۰۲۴ نیز مسئول مشاوره در حوزه تهدیدات دولتی گماشته شد.
در گزارشی رسمی که ماه گذشته منتشر شد، هال از دولت خواست ابزارهای قانونی جدیدی برای مقابله با تهدیدهای خارجی فراهم کند؛ از جمله امکان توقیف گذرنامه مظنونان خارجی، صدور هشدار درباره فعالیت سرویس‌های اطلاعاتی خارجی، و محاکمه افرادی که در خارج از کشور به هدف‌گیری و تهدید شهروندان بریتانیایی می‌پردازند.
هال تنها کسی نیست که نسبت به تهدیدات هشدار داده است. MI5، نهاد اطلاعات داخلی بریتانیا، در آخرین ارزیابی سالانه خود اعلام کرد که روسیه، ایران و چین بزرگ‌ترین تهدیدهای دولتی علیه امنیت ملی هستند و برای ایجاد اختلال و بی‌ثباتی در بریتانیا، عملیات‌های جاسوسی و خرابکاری را به پیمانکاران خود برون‌سپاری می‌کنند.
کن مک‌کالام، رئیس MI5، در اکتبر گذشته هشدار داد که مأموران اطلاعاتی روسیه در تلاش‌اند تا «در خیابان‌های بریتانیا و اروپا هرج‌ومرج ایجاد کنند». همچنین ریچارد مور، رئیس MI6، گفته بود که سرویس‌های اطلاعاتی روسیه «رفتاری مهارناپذیر» پیدا کرده‌اند.
سفارتخانه‌های روسیه و ایران در لندن به درخواست رسانه‌ها برای اظهار نظر درباره این پرونده‌ها پاسخی ندادند.
یکی از گستاخانه‌ترین اقدامات خارجی در خاک بریتانیا، حمله با عامل اعصاب به سرگئی اسکریپال، جاسوس سابق روس، در سال ۲۰۱۸ در سالیزبری بود. این حمله، دولت بریتانیا را وادار کرد تا در سال ۲۰۲۳ قوانین امنیت ملی جدیدی تصویب کند که طی آن جاسوسی، خرابکاری و نفوذ خارجی به‌عنوان جرم تعریف شدند.
در فوریه، هال با مقام‌های وزارت دادگستری ایالات متحده دیدار کرد تا نحوه مقابله آن‌ها با تهدیدهای دولت‌های متخاصم را بررسی کند. او از رویکرد «هرچه کارساز باشد» در آمریکا تمجید کرد—روشی که از طیف گسترده‌ای از قوانین فدرال و ایالتی برای مقابله با توطئه‌ها استفاده می‌کند.
