در پی کشته شدن یحیی سینوار، رهبر حماس در غزه، تحولات جدیدی در منطقه رخ داده است. این رویداد، ضمن تقویت موقعیت سیاسی نتانیاهو، فشارها برای پایان دادن به درگیریها را نیز افزایش داده است. در این گزارش، به بررسی پیامدهای این واقعه و چشمانداز آینده منطقه میپردازیم.
کشته شدن سینوار: نقطه عطفی در درگیریهای غزه
به گزارش ایران من، کشته شدن یحیی سینوار، دشمن شماره یک اسرائیل، به عنوان اثبات حقانیت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر، مورد ستایش قرار گرفته است. اما در کشوری که پس از یک سال جنگ خسته شده، این امر همچنین فشار بر او را برای پایان دادن به درگیری و نجات گروگانهای باقیمانده در غزه افزایش میدهد.
خود نتانیاهو مرگ سینوار را «آغاز پایان» درگیریای توصیف کرد که به لبنان و یمن نیز گسترش یافته و گفت در صورتی که حماس سلاحهای خود را زمین بگذارد و ۱۰۱ گروگان اسرائیلی و خارجی را که در غزه نگه داشته شدهاند، آزاد کند، این درگیری میتواند پایان یابد.
واکنشها به مرگ سینوار و چشمانداز آینده
شیرا افرون، مدیر ارشد تحقیقات سیاستی در بنیاد طرفدار اسرائیل دایان و گیلفورد گلیزر، گفت: «فکر میکنم آنچه اکنون داریم، فرصتی است تا از این لحظه در غزه برای بستن این جبهه استفاده کنیم.»
او افزود: «باید به یاد داشته باشید که این به عمق جامعه اسرائیل نفوذ کرده است، آنها انتقام مغز متفکر، سینوار، را گرفتهاند.»
با این حال، هنوز مشخص نیست که حماس چگونه به مرگ رهبرشان واکنش نشان خواهد داد. تصاویری که توسط یک پهپاد اسرائیلی ضبط شده، سینوار را به شدت مجروح در ساختمانی ویران در غزه نشان میدهد، پیش از آنکه جسدش برای آزمایشهایی که هویتش را تأیید کرد، به اسرائیل منتقل شود.
چالشهای پیش رو و دیدگاههای مختلف
روز جمعه، خلیل الحیه، معاون رئیس حماس گفت که گروگانهای اسرائیلی تا زمانی که «تجاوز» اسرائیل پایان نیابد و نیروهایش عقبنشینی نکنند، بازگردانده نخواهند شد.
برخی از متحدان سیاسی تندروی نتانیاهو، از جمله بتسلئل اسموتریچ، وزیر دارایی او، گفتند که اسرائیل نباید قبل از «تسلیم کامل» حماس متوقف شود.
اما با صحبت کاخ سفید درباره یک «نقطه عطف» احتمالی در جنگ، حتی بسیاری از حامیان این رویکرد تاکنون سازشناپذیر اسرائیل گفتند که فرصتی برای پایان دادن به درگیری وجود دارد.
ارز گلدمن، ساکن اورشلیم، گفت: «فکر میکنم نتانیاهو دیشب حرف درستی زد. گروگانها را به ما بدهید و – وقتی همه، گروگانها، برگردند – ما خواهیم رفت.»
بخش قابل توجهی از افکار عمومی اسرائیل، از جمله نتانیاهو، همواره بر این باور بودهاند که تنها راه دستیابی به صلح، وارد کردن شکستهای نظامی به دشمنانشان است، حتی اگر این امر به قیمت ناراحت کردن متحدانشان تمام شود.
مرگ سینوار از نظر بسیاری، تأییدی بر امتناع اسرائیل از تسلیم شدن در برابر فشارهای بینالمللی در اوایل امسال برای عدم اعزام نیروهای زمینی به شهر رفح بود که در آن زمان پناهگاه بیش از یک میلیون فلسطینی آواره شده از درگیریها بود.
یک مقام ارشد روز جمعه گفت: «این اولین چیزی بود که وقتی سینوار در رفح از بین رفت، به ذهنم رسید.»
نتانیاهو ماههاست که در برابر فشارهای خانوادههای گروگانها و رهبران جهان، از جمله جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، برای موافقت با یک توافق آتشبس در غزه مقاومت کرده است. روز جمعه نیز چنین درخواستهایی مطرح شد.
«راه خروج»
بخت سیاسی نتانیاهو، که سال گذشته در پی خونینترین روز تاریخ اسرائیل به پایینترین حد خود رسیده بود، به تدریج احیا شده است، به ویژه پس از آنکه یک سری از رهبران شبهنظامی ترور شدند.
محمد ضیف، فرمانده نظامی دیرینه حماس، در ماه ژوئیه در غزه کشته شد و در همان ماه، اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی این جنبش در تهران ترور شد.
دو ماه بعد، حسن نصرالله، رهبر حزبالله در بیروت کشته شد که یکی از رهبران گروه های مورد حمایت ایران بود که در موجی از حملات هوایی اسرائیل کشته شدند.
افزوده شدن سینوار به این فهرست میتواند به نتانیاهو یک «راه خروج» بالقوه از غزه بدهد،
کارمیل آربیت، در شورای آتلانتیک : «اما مرگ سینوار به تنهایی شرایط لازم برای اینکه نتانیاهو پایان جنگ را اعلام کند، همانطور که بسیاری امیدوارند، تضمین نمیکند.»
خانوادههای گروگانها احساس میکنند که پس از آنکه مذاکرات آتشبس ظاهراً هفتهها پیش به بنبست رسید، وقتی برای تلف کردن نیست. دانیل لیفشیتز، که پدربزرگش عودد لیفشیتز هنوز در غزه نگه داشته میشود، گفت: «این فرصتی است که ممکن است دیگر نداشته باشیم.»
بسیاری از فلسطینیان مرگ سینوار در نبرد را به عنوان یک عمل قهرمانانه مقاومت در برابر اسرائیل ستودند که باید الهامبخش مقاومت بیشتر باشد. بسیاری چیزها به این بستگی خواهد داشت که چه کسی جانشین سینوار شود.
اسرائیل گفته است که پس از پایان عملیات رزمی باید کنترل امنیتی غزه را حفظ کند. اما به جز رد هرگونه نقشی برای حماس یا تشکیلات خودگردان فلسطین، هیچ ایده تفصیلی دیگری برای اداره این منطقه ارائه نکرده است.
پس از یک سال جنگ، این منطقه ویران شده است، بیش از ۴۲،۰۰۰ فلسطینی کشته شدهاند و اکثر جمعیت آواره شدهاند. بازسازی سالها طول خواهد کشید و به میلیاردها دلار و حمایت سنگین بینالمللی نیاز دارد.
در طرف اسرائیل، پس از آنکه مهاجمان تحت رهبری حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کردند، ۱،۲۰۰ نفر را کشتند و ۲۵۱ گروگان گرفتند، افراد کمی حاضرند حتی اگر سینوار از بین رفته باشد، به حماس اعتماد کنند.
اما حتی رئیس کیبوتص بئری، جامعهای نزدیک به نوار غزه که یک دهم جمعیتش را در ۷ اکتبر از دست داد، گفت که باید از فرصتی که مرگ سینوار ارائه کرده استفاده کرد.
امیت سولوی گفت: «یک فرصت وجود دارد. و اسرائیل باید این فرصت را با هر دو دست بگیرد. و آن را به یک توافق دیپلماتیک تبدیل کند.»
مرگ سینوار نقطه عطفی در درگیریهای غزه محسوب میشود. این رویداد فرصتی برای پایان دادن به جنگ و آغاز مذاکرات صلح فراهم کرده است. با این حال، چالشهای بزرگی همچنان پیش روی طرفین قرار دارد. آینده منطقه به تصمیمات رهبران اسرائیل و فلسطین و حمایت جامعه بینالمللی بستگی خواهد داشت.